Trẻ Sốt, Nôn, Tiêu Chảy - Phụ Huynh Lo Ngại Liên Quan đến Bệnh Viêm ...

• Phòng ngừa viêm gan cấp tính “bí ẩn”?

Theo WHO, đến nay có gần 300 trẻ em ở 20 quốc gia, vùng lãnh thổ mắc viêm gan “bí ẩn”, trong đó ít nhất đã có 9 trẻ tử vong. Tại Việt Nam, qua giám sát dịch tễ, đến nay chưa phát hiện trường hợp nào có dấu hiệu nghi ngờ mắc căn bệnh này, song số trẻ đến khám và nhập viện do sốt, tiêu chảy, nôn gia tăng.

Nơm nớp nỗi lo

Có mặt tại Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Xanh Pôn, chúng tôi gặp khá nhiều trẻ đến khám trong tình trạng nôn, sốt, tiêu chảy. Chị Nguyễn Thị Huệ, ở Hoài Đức (Hà Nội) cho biết: Con sốt 39 độ C, tiêu chảy, ăn gì là nôn đã 2 ngày nay, thậm chí cháu uống Oresol cũng nôn. Bình thường tôi cho con khám ở bệnh viện huyện, nhưng mấy hôm nay đọc báo thấy bệnh viêm gan “bí ẩn” có triệu chứng gần giống thế này, nên vợ chồng tôi lo lắng cho con ra đây khám”.

Cùng tâm trạng như chị Huệ, một vài phụ huynh con sốt, tiêu chảy ngồi chờ khám cũng lo lắng. Một phụ huynh sau khi con khám và làm xét nghiệm xong đã thở phào cho biết: “Cháu chỉ bị tiêu chảy thông thường thôi, không phải viêm gan như báo chí nói”. Nghe thấy thế, tuy chưa có kết quả của con, một số phụ huynh cũng bớt lo.

BS Đào Trường Giang, chuyên Khoa Nhi, Bệnh viện Xanh Pôn cho biết, thời gian gần đây, trẻ nhỏ bị sốt, nôn, đi ngoài đến khám gia tăng. Có cháu vào viện trong tình trạng mệt lả, mất nước, môi nhợt nhạt. Nhiều phụ huynh lo lắng liệu có liên quan đến bệnh viêm gan “bí ẩn” hay không? Theo BS Giang, hiện chưa có nhiều thông tin về virus gây viêm gan ở trẻ, nên vẫn nghĩ do virus gây rối loạn tiêu hóa thông thường. Tình trạng này năm nào cũng có, tuy nhiên, năm nay có ghi nhận nhiều hơn.

Tại Bệnh viện Medlatec cũng tiếp nhận khám cho một số trẻ bị tiêu chảy, nôn, sốt, mệt mỏi. Còn tại Khoa Nhi, Bệnh viện 103, bệnh nhi bị tiêu chảy, nôn đến khám tăng, thậm chí có trẻ nhập viện trong tình trạng mất nước, mệt lả, môi nhợt, tay chân lạnh, gọi hỏi không đáp ứng. Chị Bùi Tuyết Nhung, ở quận Hà Đông, cho biết: “Cháu ăn gì là nôn, uống nước cũng nôn, sau hết hôn là đi ngoài, ngày 5-7 lần, hôm qua bắt đầu sốt. Lo lắng tôi cho cháu vào viện. Vì mất nước nhiều quá nên bác sĩ đang cho cháu truyền nước. Tôi muốn cho cháu làm xét nghiệm men gan xem có bị viêm gan "bí ẩn" không”.

Theo các bác sĩ, tình trạng tiêu chảy và nôn ở trẻ hiện nay phần lớn là do virus Rotavirus gây nên, không liên quan đến bệnh viêm gan đang cảnh báo hiện nay. Bên cạnh đó, một số trẻ có thể bị tiêu chảy do ăn uống chưa đảm bảo vệ sinh.

Vì sao gia tăng trẻ bị nôn, tiêu chảy?

Trước tình trạng gia tăng trẻ sốt, nôn, tiêu chảy, PGS.TS Nguyễn Thị Việt Hà, Trưởng khoa Tiêu hoá, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, có nhiều nguyên nhân gây đau bụng và nôn ở trẻ. Tuỳ theo từng nhóm nguyên nhân khác nhau mà tình trạng của trẻ có thể diễn biến cấp tính trong vài ngày hoặc kéo dài nhiều tuần đến nhiều tháng. Đau bụng và nôn cấp tính nhiều khi là các dấu hiệu chỉ điểm của nhiều bệnh nguy hiểm cần phải được can thiệp khẩn cấp.

Theo BS Hà, nhiễm khuẩn tiêu hoá là nguyên nhân thường gặp nhất gây đau bụng và nôn ở trẻ em. Trong đó có viêm dạ dày – ruột cấp do virus như rotavirus, norovirus, calicivirus, adenovirus, COVID-19. Viêm dạ dày - ruột có thể xảy ra khi trẻ ăn thức ăn, nguồn nước bị nhiễm khuẩn hoặc trẻ ngậm tay, chơi đồ chơi bị nhiễm bẩn. Thời tiết nắng nóng của mùa hè làm gia tăng sự phát triển của ruồi, muỗi, gián, kiến… dẫn đến dễ lây lan các mầm bệnh. Sử dụng đá, nước giải khát được làm lạnh gây dễ nhiễm khuẩn nếu nguồn nước ô nhiễm...

Tuy nhiên, nôn trớ do viêm dạ dày – ruột nhiễm khuẩn thường bắt đầu đột ngột và hồi phục nhanh trong vòng 24 giờ. Các biểu hiện khác như tiêu chảy phân nhày máu, sốt hoặc đau bụng sẽ xuất hiện đồng thời hoặc sau 12-24 giờ.

Nguyên nhân thứ 2 là ngộ độc thực phẩm, rất dễ phát hiện. Trẻ bị ngộ độc thường có cảm giác buồn nôn và nôn ngay, có khi nôn cả ra máu, đau bụng, tiêu chảy nhiều lần phân lỏng có thể có nhày máu. Trẻ có thể không sốt hay sốt cao trên 38 độ C. Ngoài ra, chế độ ăn không phù hợp như ăn uống quá độ, dị ứng thức ăn, hay độc chất, dùng thuốc quá liều; hoặc các bệnh lý cấp cứu ngoại khoa cần nhanh chóng phẫu thuật như lồng ruột, viêm ruột thừa, tắc ruột… cũng gây nôn trớ và đau bụng ở trẻ.

BS Hà cũng đặc biệt lưu ý tình trạng nôn, đau bụng ở những trẻ có tiền sử COVID-19, hoặc tiếp xúc với người mắc COVID-19, sống trong vùng dịch, cha mẹ cũng cần lưu ý các biểu hiện đau bụng và nôn. Kết quả từ các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, 30-40% trẻ em nhiễm COVID-19 có biểu hiện triệu chứng tiêu hoá như nôn, đau bụng, tiêu chảy. Sau nhiễm COVID-19 từ 4-6 tuần, khoảng 10% trẻ có biểu hiện đau bụng, nôn. Khi có biểu hiện này trẻ cần được đi khám vì trẻ có thể bị viêm ruột thừa, lồng ruột, viêm tuỵ cấp, tràn dịch ổ bụng, hội chứng viêm đa hệ thống.

Theo khuyến cáo của BS, cần đưa trẻ đến bệnh viện nếu nôn kéo dài trên 24 giờ hoặc trẻ nôn liên tục, nôn ra tất cả mọi thứ sau khi ăn hoặc uống, dịch nôn có màu xanh hoặc vàng, có sự hiện diện của máu đỏ tươi hoặc máu đông. Cùng đó, tiêu chảy thường xuất hiện đồng thời hoặc sau nôn, đau bụng và có thể tồn tại ngay cả khi đau bụng đã hết. Nếu trẻ đi ngoài phân lỏng nhiều nước, nhiều lần trong ngày, phân nhày máu hoặc có biểu hiện mất nước cũng cần đưa tới bệnh viện.

Khi trẻ xuất hiện những tình trạng như sốt cao liên tục, phát ban, rối loạn tiêu hóa, nếu nặng hơn có thể gặp các biến chứng tim mạch, sốc,… thì cha mẹ cần đưa con tới các cơ sở để biết có mắc hậu COVID-19 hay hội chứng viêm đa hệ thống hay không.

Trước lo ngại của phụ huynh về bệnh viêm gan “bí ẩn”, BS Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, dựa trên những thống kê ca bệnh đã được ghi nhận ở trẻ nhỏ trên thế giới, triệu chứng khởi phát của căn bệnh này là sốt, nôn, tiêu chảy, tổn thương gan và sau đó nhanh chóng diễn biến thành suy gan. Một số biểu hiện khác là vàng da, vàng mắt, đi tiểu sẫm màu, chán ăn, mệt mỏi. Trường hợp nặng hơn có thể lơ mơ hoặc hôn mê. Tình trạng tổn thương gan cấp ở trẻ mắc căn bệnh này là suy giảm chức năng gan và tăng men gan. Nếu trẻ xuất hiện triệu chứng trên cần đưa đến cơ sở y tế sớm để thăm khám cũng như làm các xét nghiệm đánh giá chức năng gan. Từ đó, bệnh nhân phải được chẩn đoán có tình trạng tổn thương gan hay không.

Theo BS Cấp, hiện nay căn bệnh viêm gan "bí ẩn" vẫn chưa được xác định căn nguyên chính xác, vẫn còn rất nhiều giả thuyết khác nhau được đưa ra. Có giả thuyết phổ biến đưa ra căn bệnh này được gây ra bởi virus có tên Adeno; cũng có giả thiết khác nói rằng liên quan đến virus khác, thậm chí một số loại chưa được xác định. Tại Việt Nam chưa ghi nhận chùm ca bệnh có các triệu chứng như trên.

“Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đang theo dõi sát cao những trường hợp trẻ nhỏ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy, đồng thời thăm khám xác định các cháu có tổn thương gan hay không. Ngay cả những trường hợp ngoại trú, các bác sĩ vẫn theo dõi diễn biến khác về tình trạng tổn thương gan. Nhưng đến nay chưa ghi nhận trường hợp nào có dấu hiệu bất thường. Hiện WHO và các nhà chuyên môn trên thế giới vẫn đang nỗ lực xác định loại virus nào gây tổn thương gan ở chùm ca bệnh trẻ nhỏ. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus, hệ thống phòng xét nghiệm của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương sẽ lập tức phối hợp để theo dõi diễn biến ở Việt Nam”, BS Cấp nói.

Bộ Y tế đã chỉ đạo các đơn vị của Bộ kiểm tra, giám sát, theo dõi chặt chẽ, tổng hợp tình hình, phân tích dịch tễ bệnh viêm gan cấp tính “bí ẩn” trên thế giới; phối hợp với các địa phương phân tích các trường hợp nghi ngờ và báo cáo ngay những trường hợp bất thường, đồng thời đánh giá nguy cơ, đề xuất các biện pháp phòng chống tại Việt Nam.

Các chuyên dịch tễ cho biết, nếu viêm gan “bí ẩn” lây nhiễm qua đường tiêu hóa thì tốc độ lây truyền sẽ chậm hơn đường hô hấp. Đáng lo ngại nếu bệnh lây truyền qua đường hô hấp, khả năng dịch bùng phát sẽ nhanh và mạnh hơn.

Tr.Hằng

• Việt Nam chưa phát hiện trẻ mắc viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân
• Nâng cao năng lực phòng, trị viêm gan virus tại Việt Nam