Trị Bệnh Tiểu Không Tự Chủ ở đàn ông - Báo Tuổi Trẻ

Phóng to

Tiểu không tự chủ ở đàn ông (dân gian gọi là són tiểu) là một tình trạng bệnh lý thường gặp ở nam giới trên 60 tuổi. Ở độ tuổi này, tính bình quân cứ năm đấng mày râu sẽ có gần một người bị tiểu không tự chủ (gần 20%). Dĩ nhiên, tiểu không tự chủ cũng có thể gặp ở nữ giới, nhưng ở đây chỉ tập trung vào nam giới.

Tại sao lại bị tiểu không tự chủ ở nam giới?

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng tiểu không tự chủ ở nam giới, mà thường là một “tác động phụ” sau phẫu thuật ung thư tiền liệt tuyến hoặc sau phẫu thuật phì đại lành tính tiền liệt tuyến. Nó có thể là triệu chứng của một số bệnh như tiểu đường, đột quỵ, xơ hóa rải rác (tình trạng viêm não tủy lan tỏa do bệnh lý tự miễn, tức là cơ thể tự sinh ra kháng thể chống lại chính mình, trong đó hệ miễn dịch tấn công vào hệ thần kinh trung ương dẫn đến thoái hóa tủy).

Đôi khi, tiểu không tự chủ ở nam giới có nguyên nhân không rõ ràng, chẳng hạn như có vấn đề ở bàng quang. Về tình trạng gây tiểu không tự chủ ở nam giới, bốn lý do sau được đề cập nhiều nhất:

- Bàng quang co thắt không đúng thời điểm hoặc co thắt quá mạnh khiến nước tiểu bị thoát ra ngoài.

- Cơ quanh niệu đạo bị tổn thương hay bị yếu, nước tiểu có thể bị thoát ra kể cả khi không có vấn đề gì về bàng quang (không bị bàng quang co thắt không đúng thời điểm hoặc co thắt quá mạnh).

- Khi đi tiểu không hết, bàng quang vẫn còn nước tiểu. Điều này làm nước tiểu nhanh đầy trong bàng quang. Nếu quá đầy trong bàng quang, nước tiểu có thể tự thoát ra ngoài.

- Nếu có một lý do nào đó làm nghẽn tắc đường tiểu ra khỏi bàng quang (bướu tiền liệt tuyến chẳng hạn), nước tiểu ứ đọng nhiều trong bàng quang, đến một lúc nào đó cũng sẽ tự rò ra ngoài.

Ảnh hưởng của tiểu không tự chủ ở nam giới

Tùy theo sức chịu đựng của từng người, tiểu không tự chủ ở nam giới có thể là rất phiền phức với người này nhưng với một số người khác lại có thể “chấp nhận được”. Nhiều người bị tiểu không tự chủ luôn luôn lo lắng, ngại dự buổi họp hoặc ngại vào siêu thị mua đồ! Họ mất mọi hứng thú với công việc, với thú tiêu khiển có từ trước. Thậm chí có người luôn muốn tách mình ra khỏi cộng đồng, không còn thích thú sinh hoạt chăn gối. Các thay đổi này là tiền đề dẫn đến stress, trầm cảm, mà trầm cảm lại có thể làm cho tình trạng tiểu không tự chủ ở nam giới nặng hơn.

Tiểu không tự chủ ở nam giới tác động như thế nào đến cuộc sống của người bệnh? Có thể kể ra bốn khía cạnh quan trọng sau:

- Công việc. Mọi bệnh nhân bị tiểu không tự chủ sẽ luôn phải lo lắng về sự bất hạnh của họ trong lúc làm việc và do đó công việc bị ảnh hưởng xấu.

- Cuộc sống riêng. Người bệnh luôn muốn ở gần nhà vệ sinh nên thường từ chối mọi đề nghị đi dã ngoại, đi xem phim, đi chơi thể thao… Suy nghĩ này sẽ làm cho cuộc sống riêng của người bị tiểu không tự chủ ngày một nghèo nàn hơn.

- Tình dục. Tiểu không tự chủ ở nam giới làm cho người bệnh thấy bất tiện trong sinh hoạt tình dục. Với sự lo lắng sẽ ra nước tiểu trong lúc giao hợp làm người bệnh phải giới hạn hay thậm chí không muốn giao hợp.

- Giấc ngủ. Sự căng thẳng về tiểu không tự chủ sẽ làm cho một số bệnh nhân khó ngủ. Ngoài ra, do phải nhiều lần vào nhà vệ sinh trong đêm, giấc ngủ của họ không trọn vẹn.

Điều trị

Việc điều trị tiểu không tự chủ ở nam giới là rất khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tiểu không tự chủ và mức độ ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh. Cách điều trị có thể là tập thể dục hoặc dùng thuốc hay phối hợp cả hai, hiếm khi phải cần đến phẫu thuật. Bên cạnh điều trị, người bệnh cũng cần làm một số việc để thay đổi lối sống. Trong nhiều trường hợp, thay đổi lối sống có thể giúp để kiểm soát được tiểu không tự chủ. Những biện pháp thay đổi lối sống là:

- Không dùng thức uống có chất caffeine (cà phê và trà), không dùng thức uống có gas, không uống rượu.

- Khẩu phần ăn có nhiều chất xơ để tránh táo bón.

- Không hút thuốc lá.

- Kiểm soát cân nặng để có được một thể trạng lý tưởng (BMI trong khoảng 18,5 đến 25).

- Nhờ sự trợ giúp của bác sĩ chuyên khoa niệu hay vật lý trị liệu để tập những bài tập cơ sàn chậu. Dễ dàng tập luyện nhất là bài tập Kegel để giúp cơ chậu khỏe mạnh, điều trị tiểu không tự chủ, đặc biệt là tiểu không tự chủ do căng thẳng.

Bài tập như sau: (1) Giả vờ như đang cố gắng ngưng tiểu; (2) Giữ sự co thắt cơ vùng chậu như thế trong mười giây, sau đó thả lỏng trong mười giây; (3) Lặp lại bước 2 vài lần nữa và tập như vậy nhiều lần trong ngày. Người bệnh nên tập bài tập này mọi lúc, mọi nơi, kể khi đang ngồi, khi đang đọc báo, đang tán gẫu hay đang chăm sóc vườn hoa…

- Cố gắng tập đi tiểu vào những giờ nhất định. Nên mặc những loại quần áo dễ thay.