Trục Khuỷu Là Gì, Trục Cơ Là Gì ? Cổ Trục Khuỷu, Má Trục Khuỷu, Chốt ...

Mục lục

• Trục khuỷu là gì, trục cơ là gì ?
• Chức năng của trục khuỷu trong động cơ
• Điều kiện làm việc của trục khuỷu
• Vật liệu chế tạo trục khuỷu
• Cấu tạo chi tiết trục khuỷu
• Kết cấu từng bộ phận của trục khuỷu
  • Đầu trục khuỷu
  • Cổ trục khuỷu
  • Chốt khuỷu
  • Má khuỷu
  • Đối trọng
  • Đuôi trục khuỷu
• Khi nào cần thay thế trục cơ – trục khuỷu?
• THC – Thay thế & sửa chữa trục cơ, trục khuỷu ô tô chuyên nghiệp tại Hà Nội

Trục khuỷu là gì, trục cơ là gì ?

Trục khuỷu hay còn gọi là trục cơ là một chi tiết cực kỳ quan trọng trong động cơ ô tô. Bộ phận này có vai trò biến chuyển động tịnh tiến của piston thành chuyển động quay, từ đó truyền công suất đến bánh xe và các hệ thống khác.

– Tên tiếng Anh: Crankshaft

– Tỷ lệ giá thành: Chiếm 25–30% tổng chi phí sản xuất động cơ

Chức năng của trục khuỷu trong động cơ

• Nhận lực từ piston → biến thành mô-men xoắn

• Truyền lực đến bánh đà, hộp số và hệ thống truyền động

• Hỗ trợ chu trình nén, hút – xả khí qua hệ thống thanh truyền – piston

Điều kiện làm việc của trục khuỷu

Trục khuỷu hoạt động trong điều kiện rất khắc nghiệt:

• Chịu lực nén, lực xoắn, dao động và uốn cong

• Phải đảm bảo độ cứng cao, chịu mài mòn tốt

• Yêu cầu bôi trơn liên tục và chính xác

Vật liệu chế tạo trục khuỷu

Thép rèn (carbon, hợp kim):

• Dùng cho động cơ công suất lớn, tốc độ cao (xe thể thao, xe tải nặng)

• Bền, chắc, nhưng chi phí cao

Gang cầu (graphit cầu):

• Dễ đúc, giá thành thấp

• Ma sát trong lớn, chịu mài mòn tốt

• Được dùng phổ biến cho xe dân dụng

Cấu tạo chi tiết trục khuỷu

1. Đầu trục khuỷu: Gắn puly, bánh răng, hỗ trợ truyền động cam, bơm nước…

2. Cổ trục: Nơi lắp vào ổ đỡ, giúp trục khuỷu quay ổn định

3. Chốt khuỷu: Nối với thanh truyền – piston, chịu lực lớn

4. Má khuỷu: Liên kết giữa cổ và chốt, đảm bảo độ cứng và cân bằng

5. Đối trọng: Giúp cân bằng lực quán tính, giảm rung lắc động cơ

6. Đuôi trục khuỷu: Lắp bánh đà, truyền lực đến hộp số và các thiết bị phụ trợ

Kết cấu từng bộ phận của trục khuỷu

Kết cấu trục khuỷu phụ thuộc trước hết vào loại trục khuỷu. Người ta phân chia trục khuỷu thành một số loại sau :Trục khuỷu ghép và trục khuỷu nguyên. Trục khuỷu ghép là trục gồm nhiều chi tiết được lắp với nhau. Loại trục khuỷu này được dùng nhiều trong động cơ cỡ lớn. Trục khuỷu giáp động cơ cỡ nhỏ như động cơ máy cấy, Trục khuỷu nguyên là trục chỉ gồm một chi tiết. Trục khuỷu nguyên được dùng trong động cơ cỡ nhỏ và trung bình, ví dụ ở động cơ lớn như máy kéo.

Để tỷ mỷ kết cấu các phần của trục khuỷu, người la chia trục khuỷu thành các phần như đã thể hiện. Sau đây ta sẽ xét từng phần cụ thể

Đầu trục khuỷu

Mỗi loại kết cấu đầu trục khuỷu động cơ ô tô. Đầu trục lấp vấu để quay trục khi cần thiết hoặc để khởi động bằng tay quay. Trên đầu trục khuỷu thường có then để lấp puly dẫn động quạt gió, bơm nước cho hệ thống làm mát, đĩa giảm dao động xoắn (nếu có) và lắp bánh răng trục khuỷu. Bộ truyền bánh răng từ trục khuỷu để đẫn động trục cam phối khí và bơm cao áp (của động cơ Diesel ) hoặc bộ chia điện đánh lửa (của động cơ xăng) và bơm dầu của hệ thống bôi trơn. Ngoài ra đầu trục khuỷu loại này còn có kết cấu hạn chế di chuyển dọc trục. Các bề mặt đầu của cổ trục đầu tiên khi di chuyển dọc trục sẽ tỳ vào các tấm chân có trắng hợp kim chịu mòn

Cổ trục khuỷu

Cổ trục khuỷu dược gia công và xử lý bề mặt đạt độ cứng và độ chịu mài mòn cao. Phần lớn các động cơ có cổ trục cùng một đường kính. Đặc biệt động cơ, thường là động cơ cỡ lớn, với đường kính cổ trục lớn dần từ đầu đến đuôi truc khuỷu để có sức bền đều. Tuy nhiên nó sẽ rất phức tạp vì có nhiều bạc hoặc ổ đỡ có đường kính khác nhau. Cổ khuỷu thường rỗng để làm rãnh dẫn đầu bôi tron đến các cổ và chốt khác của trục khuỷu.

Chốt khuỷu

Chốt khuỷu cũng phải được gia công và xử lý bề mặt để đạt độ cứng và độ bóng cao. Đường kinh chốt thường nhỏ hơn đường kính cổ, nhưng cũng có những trường hợp động cơ có cao tốc = do lực quán tính lớn – đường kính chốt khuỷu có thể bằng đường kính cổ khuỷu. Trong trường hợp đầu to thanh truyền làm liền khối lắp ổ bi kim ở một số động có hai kỳ, do phải lắp lồng thanh truyền từ đầu trục khuỷu nên đường kính chốt phải lớn hơn đường kính cổ. Cũng như cổ khuỷu, chốt khuỷu có thể làm rỗng để giảm trọng lượng và chứa dầu bôi trơn. Dễ dẫn dâu bởi trỏn lên bê mật chốt khuỷu có các phương pháp kết cấu

Dầu bôi trơn thường được dẫn từ thân máy đến các cổ trục khuyu, rồi theo các dưỡng rãnh trong cổ, má khuỷu dẫn lên chốt khuỷu. Vị trí lấy dầu ra bôi trơn chốt khuỷu thuận lợi nhất là vị trí mà tại đó áp suất tiến xúc nhỏ nhất  nhưng chỉ tiết kiểu này khó gia công. Lấy dầu ra thị dễ gia công chi tiết hơn nhưng nó làm giảm đáng kể sức bền trục khuyu. Phương án lấy dầu ra  thì dễ gia công hơn và ảnh hưởng không lốn đến sức bền trục khuýu. Do lực ly tâm, các cặn bẩn chửa trong dầu bôi trơn văng ra xa lâm quay nên nhò có ống nhỏ đầu xạch ở phía trong khoang rỗng của chối được dẫn ra bôi trơn

Do trục khuỷu có các khoang chứa dâu nên khi khỏi dộng phải có thời gian để dầu điền đầy các khoang Để nhanh chóng đưa dầu lên bởi trơn lén bề mật trục khuỷu, người ta dùng ống dẫn lấp ép trong trục khuỷu (hình 2- 27đ), tuy nhiên dầu không dược lọc sạch thêm nhờ hiệu ứng ly tâm như đã nói ủ trên.

Má khuỷu

Má khuỷu đơn giản và dễ gia công nhất là có dạng chữ nhật và dạng tròn. Đối với động cơ có cổ khuỷu lấp ổ bí, má khuỷu tròn đồng thời đóng vai trò cổ khuỷu. Để giảm trọng lượng, người ta thiết kế má khuỷu chữ nhật được vát góc. Má khuỷu ô van có sức bền đều

Để trục khuỷu có độ cứng vững và sức bền cao, trục khuỷu thường được thiết kế có đó rùng điệp, Độ trùng điệp, ký hiệu là £

Ví dụ

Độ trùng điệp càng lớn, độ cứng vững và độ bền của má khuyu, hay nói chính xác hơn, của loàn bộ trục khuỷu càng cao. Muốn tăng độ trùng điệp, hoặc tăng đường kính các cổ trục, cổ chốt áp suất tiếp xúc và mài môn ở các cổ này sẽ giảm — hoặc giảm bán kính quay R của trục khuyu tức là giảm hành trinh§hay vận tốc trung bình của piston vụ, đồng thỏi cũng có nghĩa giảm mài mòn cặp piston – xylanh

Để tránh tập trung ứng suất, giữa má và cổ khuỷu, chốt khuỷu thường có các bán kinh chuyển tiếp

Đối trọng

Đối trọng là cục khối lượng gắn trên trục khuỷu để tạo ra lực quán tính ly tâm nhằm những mục đích sau :

Cân bằng lực quán tính ly tâm của trục khuỷu

Cân bằng một phần lực quán chuyển động tịnh tiến cấp. Thông thường người ta cân bằng một nửa lực quán tính chuyển động tịnh tiến cân của nhóm piston thanh truyền. Đối trọng lắp ngược với hướng của chốt khuỷu – tạo ra lực quán tính ly tâm có giá trị bằng P2 Như vậy trên phương ngang sẽ xuất hiện lực mất cân bằng . Phương pháp cần bằng này về thực chất là chuyển một phần lực mất cân bằng trên một phương sung phương vuông góc. Phương pháp này thường dùng cho những động có đặt nằm ngang, Dể cân bằng triệt để lực quán tính chuyển động tịnh tiến, người la dùng có cầu cân bằng thường dùng ở những động cơ một xy lanh, ví dụ, động cơ máy kéo Bông Sen. Đối trọng trong trường hợp này không lắp trực tiếp trên trục khuýu mà lắp trên hai trục dẫn động trục khuỷu

* Giảm tải trọng tác dụng cho một cổ khuyu, ví dụ cho cổ giữa trục khuỷu động có 4 kỳ, 4 xylanh. Đối với trục khuỷu này, các lực quán tĩnh  ly tâm Pw tự cân bằng nhưng tạo ra cập mo men Mi luôn gây uốn cổ giữa.

Khi có đối trọng, cấp mô men Mp ; của đối trọng sẽ cân bằng cập mo men Mp nên giảm được lài cho cổ giữa.

* Đối trọng còn là nơi để khoan các khối lượng khí cân bằng động hệ trục khuỷu.

Về mặt nguyên tắc, đối trọng càng bố trí xa tâm quay thi lực quán tính ly tâm càng lớn. Tuy nhiên, khi đó sẽ làm tăng kích thước hộp trục khuỷu.

Về mặt kết cấu có các loại đối trọng sau :

* Đối trọng liền với má khuỷu, thông thường dùng cho động cơ cỡ nhỏ và trung binh như động có ô lô, máy kéo

“ Để dễ chế tạo, đối trọng được làm rồi lắp với trục khuỷu. Lắp bằng phương pháp hàn thường làm cho trục khuỷu biến dạng và để lại ứng suất dư làm giảm sức bền mỗi của trục khuỷu nên phướng pháp này ít được dùng. Thông thường đối trọng được lắp bằng bu lông với trục khuỷu. Để giảm lực tác dụng lên bu lông, đối trọng được lấp với má trục khuỷu bằng rãnh mang cá va được kẹp chặt bằng bu lông

Đuôi trục khuỷu

Một kết cấu điển hình của đuôi trục khuỷu, rất phổ biến ở động cơ ô tô, máy kéo. Theo kết cấu này, đuôi trục khuỷu có mặt bích để lắp bánh đà và được làm rỗng để lắp vòng bi trục sơ cấp hộp số.

Trên bề mặt ngõng trục có lắp phớt chắn dầu, tiếp đó la ren hồi dầu có chiều xoắn ngược với chiều quay của trục khuỷu để gạt dầu trở lại. Sát với cổ trục cuối cùng là đĩa chắn dầu. Dầu được các kết cấu chắn dầu ngăn lại sẽ rơi xuống và theo lỗ thoát trở về các te dầu.

Ngoài ra ở một số động có, đuôi trục khuỷu còn là nói lắp chắn di chuyển dọc trục, lấp bánh răng dẫn động các có cấu phụ như bơm cao áp, bơm dầu.. như ở động cơ ô tô TATRA 928 chẳng bạn.

Khi nào cần thay thế trục cơ – trục khuỷu?

– Trục khuỷu bị nứt, mòn hoặc biến dạng

– Động cơ kêu, rung lắc bất thường

– Áp suất dầu bôi trơn yếu, xuất hiện mạt kim loại

– Xe bị mất công suất hoặc không nổ máy

THC – Thay thế & sửa chữa trục cơ, trục khuỷu ô tô chuyên nghiệp tại Hà Nội

🔹 Kiểm tra, đo kiểm độ mòn, độ cong vênh trục khuỷu bằng thiết bị chuyên dụng

🔹 Gia công hoặc thay mới trục cơ chính hãng – bảo hành dài hạn

🔹 Miễn phí tư vấn kỹ thuật – báo giá rõ ràng, minh bạch

📞 Hotline dịch vụ: 03.48.68.87.68

📞 Tư vấn kỹ thuật: 09.62.68.87.68

📍 Địa chỉ: Số 587 & 589 Phúc Diễn, Xuân Phương, Nam Từ Liêm, Hà Nội

Gara Ô Tô Mỹ Đình THC – “HƠN CẢ SỰ MONG ĐỢI …”

Đánh giá

Gửi đánh giá

Trung bình: 0 / 5. Số lượt đánh giá: 0

Chưa có ai đánh giá