TRUYỀN Kì Mạn Lục Của Nguyễn Dữ Ngữ Văn 10 Nâng Cao - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.docx) (6 trang)

Trang chủ

Giáo án - Bài giảng

Ngữ văn

TRUYỀN kì mạn lục của Nguyễn Dữ ngữ văn 10 nâng cao

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (104.91 KB, 6 trang )

TRUYỀN KÌ MẠN LỤC1.Thể loại:Viết bằng chữ Hán, theo thể loại tản văn (văn xuôi), xen lẫn biền văn (văn cóđối) và thơ ca, cuối mỗi truyện có lời bình của tác giả hoặc của một người có cùngquan điểm của tác giả.2.Cấu trúc:Hai mươi truyện trong Truyền kỳ mạn lục bao gồm:•"Câu chuyện ở đền Hạng vương" (Hạng vương từ ký)•"Chuyện người nghĩa phụ ở Khoái Châu" (Khoái Châu nghĩa phụ truyện)•"Chuyện cây gạo" (Mộc miên thụ truyện)•"Chuyện gã trà đồng giáng sinh" (Trà đồng giáng đản lục)•"Chuyện kỳ ngộ ở trại Tây" (Tây viên kỳ ngộ ký)•"Chuyện đối tụng ở Long cung" (Long đình đối tụng lục)•"Chuyện nghiệp oan của Đào Thị" (Đào Thị nghiệp oan ký)•"Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" (Tản Viên từ phán sự lục)•"Chuyện Từ Thức lấy vợ tiên" (Từ Thức tiên hôn lục)•"Chuyện Phạm Tử Hư lên chơi thiên tào" (Phạm Tử Hư du thiên tào lục)•"Chuyện yêu quái ở Xương Giang" (Xương Giang yêu quái lục)•"Chuyện đối đáp của người tiều phu ở núi Na" (Na sơn tiều đối lục)•"Chuyện cái chùa hoang ở huyện Đông Triều" (Đông Triều phế tự lục)•"Chuyện nàng Thúy Tiêu" (Thúy Tiêu truyện)•"Chuyện bữa tiệc đêm ở Đà Giang" (Đà Giang dạ ẩm ký)•"Chuyện người con gái Nam Xương" (Nam Xương nữ tử lục)•"Chuyện Lý tướng quân" (Lý tướng quân truyện)•"Chuyện Lệ Nương" (Lệ Nương truyện)•"Cuộc nói chuyện thơ ở Kim Hoa" (Kim Hoa thi thoại ký)"Chuyện tướng Dạ Xoa" (Dạ Xoa bộ soái lục)3. Nội dung:- Trong Truyền kỳ mạn lục, có truyện vạch trần chế độ chính trị đen tối, hủ bại, đảkích hôn quân bạo chúa, tham quan lại nhũng, đồi phong bại tục, có truyện nói đếnquyền sống của con người như tình yêu trai gái, hạnh phúc lứa đôi, tình nghĩa vợchồng, có truyện thể hiện đời sống và lý tưởng của sĩ phu ẩn dật.•- Thể hiện một quan điểm chính trị, một thái độ nhân sinh, một ý tưởng đạo đứccủa Nguyễn Dữ. Đó là những mong muốn của ông về một xã hội mọi người đượcsống yên bình trong nền đức trị, trong sự công bằng, trong tình cảm yêu thươngnhân ái giữa con người với con người... Giá trị lớn của Truyền kỳ mạn lục chính làở những nội dung nhân văn đó.4. Giá trị nội dung4.1. Giá trị hiện thực: Truyền kỳ mạn lục mượn yếu tố hoang đường kì ảo,mượn truyện xưa để phản ánh hiện thực xã hội đương thờia. Truyền kỳ mạn lục không phải là truyện ma quái mà là truyện con người,không phải là truyện xảy ra trong quá khứ mà là truyện xảy ra trong xã hội nước tathế kỷ XVI.b. Truyền kỳ mạn lục đã phản ánh khá rõ nét hiện thực xã hội phong kiếnVN thế kỷ XVI.- Vua quan triều đình:+ Vua chúa dối trá, gian ác, xa hoa trụy lạc. Trong truyện Đối đáp của ngườitiều phu núi Na, mượn lời của người tiều phu, tác giả đã phê phán triều đại nhà Hồ(cũng là phê phán triều đại nhà Mạc) dối trá, hoang phí, tham lam, nhũng nhiễu.Hoặc ở truyện Bữa tiệc đêm ở Đà Giang, tác giả phê phán vua chúa không lo chínhsự mà chỉ ham thích săn bắn làm khổ dân.+ Quan lại hung tợn, độc ác, tham lam, hiếu sắc như Lý Hữu Chi (Truyện Lýtướng quân) tính tình dữ tợn. Khi có quyền vị cao, bèn coi lũ trộm cướp như lòngruột, coi người nho sĩ như cừu thù, thích sắc đẹp, ham tiền tài, tham lam khôngchán. Nham hiểm, thâm độc, cướp vợ người trắng trợn như Thân Trụ quốc(truyện Nàng Túy Tiêu). Hoặc tranh giành địa vị, chèn ép lẫn nhau nhưtruyện Chức Phán sự ở đền Tản Viên...- Nho sĩ hư hỏng, thoái hóa biến chất. Chúng thường đổi họ để đi học, thaytên để đi thi; hễ trượt thì đổ lỗi cho quan trường chấm, hơi thành danh thì hợmmình tài giỏi, tính tình tráo trở, thấy thầy nghèo thì lảng tránh, gặp bạn nghèo thìlàm ngơ. Hoặc bỏ học, lừa dối cha mẹ, đắm chìm trong cuộc sống hưởng lạc. HàNhân trong truyện Kỳ ngộ ở trại Tây mượn tiếng du học, nhưng bút nghiên thì nản,son phấn tình nồng, suốt này đêm say sưa trong những cuộc hoan lạc với hai hồnhoa Đào, hoa Liễu.- Đạo Phật xuống cấp, sư sãi là những kẻ đội lốt thầy tư, khoác áo cà sa đểlàm những việc bất chính. Hàn Than (truyện Nghiệp oan của Đào thị) mượn chùađể lánh nạn. Đi tu mà lòng thù hận vẫn không dứt, cõi dục vẫn mãnh liệt. Thần Phậtlà bọn vô lại trộm cướp. Đêm đêm rời chùa miếu lội ao trộm cá, vào vườn bẻ mía,phá hoại cuộc sống dân lành. Còn tượng Thủy thần khi thấy người tìm đến: “Bỗngbiến sắc, mặt tái đi như chàm đổ, mấy cái vẩy cá còn dính lèm nhèm trên mép”(truyện Cái chùa hoang ở Đông Triều).- Bọn phú thương coi tiền bạc hơn tình nghĩa. Chúng dùng tiền bạc và thủđoạn nham hiểm để cướp vợ bạn bè. Trong truyện Người nghĩa phụ ở KhoáiChâu, tên lái buôn Đỗ Tam đã dùng mẹo cờ bạc để cướp vợ Trọng Quỳ.Truyện Yêu quái ở Xương Giang vạch trần hành động bỉ ổi của lão thương nhân họPhạm, đã tư thông với người con gái nuôi có nhan sắc: “Người con gái lớn lên, khácó tư sắc, họ Phạm yêu mến rồi cùng nàng tư thông”.- Nhân dân sống cuộc đời điêu đứng trước bao tai họa chiến tranh, bệnh tật,bị bóc lột ức hiếp vô cùng khổ cực: “Người trong vùng phục dịch nhọc nhằn, anhnghỉ thì em đi, chồng về thì vợ đổi, ai nấy đều vai sưng tay rách, rất là khổ sở”(Truyện Lý Tướng quân). Do đó mà người chết rất nhiều, oan hồn lang thang vấtvưởng, tranh giành miếng ăn.→ Thông qua các nhân vật thần tiên, ma quái, tinh loài vật, cây cỏ..., tácphẩm muốn gửi gắm ý tưởng phê phán nền chính sự rối loạn, không còn kỷ cươngtrật tự, vua chúa hôn ám, bề tôi thoán đoạt, bọn gian hiểm nịnh hót đầy triều đình;những kẻ quyền cao chức trọng thả sức vơ vét của cải, sách nhiễu dân lành; thậmchí chiếm đoạt vợ người, bức hại chồng người. Trong một xã hội rối ren như thế,nhiều tệ nạn tất sẽ nảy sinh. Cờ bạc, trộm cắp, tật dịch, ma quỷ hoành hành, đến Hộpháp, Long thần cũng trở thành yêu quái. Sư sãi, học trò, thương nhân, nhiều kẻđắm chìm trong sắc dục4.2. Giá trị nhân đạo: Truyền kỳ mạn lục phản ánh số phận con người quasố phận người phụ nữa. Chủ đề người phụ nữ trở thành chủ đề trung tâm của tác phẩm. Có 11/20truyện viết về người phụ nữ, trong đó 8 truyện phụ nữ là nhân vật chính.b. Trân trọng vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữNhiều phụ nữ trong Truyền kỳ mạn lục là những tấm gương thủy chung,trung liệt. Vũ Thị Thiết trong truyện Người con gái Nam Xươngthùy mị nết na, tưdung đẹp đẽ. Chồng đi lính xa, một mình phụng dưỡng cha mẹ già, nuôi con thơ,một lòng một dạ chờ chồng nhưng khi phải chịu nổi oan nàng đã quyên sinh đểkhẳng định tấm lòng trong sạch của mình. Nàng Nhị Khanh trong truyện Ngườinghĩa phụ ở Khoái Châu thủ tiết thờ chồng. Nhưng khi chồng ham mê cờ bạc, mắcmưu gian kế hiểm của Đỗ Tam đến nỗi phải gán cả vợ thì nàng đã thắt cổ tự tử chứkhông chịu đem thân trao cho kẻ khác.c. Đề cao những khát vọng chân chính của người phụ nữ- Khát vọng tình yêu đôi lứa: Ca ngợi mối tình trong trắng, thủy chung củađôi trai tài gái sắc Túy Tiêu với Dư Nhuận Chi trong Truyện nàng Túy Tiêu. Họ đãvượt bao gian nguy, trở ngại, chống lại tên Thân Trụ quốc hiếu sắc, nham hiểm đểmãi mãi được ở bên nhau. Túy Tiêu dù đang ở trong dinh Thân Trụ quốc nhưnglòng vẫn lo nghĩ mưu kế thoát khỏi nơi này.- Khát vọng hạnh phúc gia đình: Các truyện Người con gái Nam Xương,Người nghĩa phụ ở Khoái Châu đã thể hiển rõ khát vọng đó. Lúc chồng trận ra, VũThị Thiết (Người con gái Nam Xương) đã nói: “Lang quân đi chuyến này, thiếpchẳng dám mong được đeo ấn hầu, mặc áo gấm trở về quê cũ, chỉ xin ngày vềmang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ rồi”. Khi bị chồng nghi ngờ, mắngnhiếc và đánh đuổi đi, nàng cho biết ý nguyện của mình: “Thiếp sở dĩ nương tựavào chàng, vì có cái thú vui nghi gia nghi thất, có sự yên ổn được tựa bóng câycao”. Và một khi mái ấm gia đình tan vỡ, mất chỗ dựa trong cuộc sống, lâm vào bikịch thì người vợ tìm đến cái chết.Cũng chính khát vọng hạnh phúc gia đình đã đưa hai người phụ nữ xấu sốnày trở về gặp gỡ chồng trong hạnh phúc đoàn tụ, dù rất ngắn ngủi.- Đồng cảm với những khát vọng ân ái của người phụ nữ+ Truyền kỳ mạn lục có nhiều trang văn say sưa miêu tả những khoái lạc trầnthế của con người. Từ Thức treo ấn từ quan say đắm trong mối tình với tiên nữ.Bác sư Vô Kỷ và Đào Hàn Than biến nơi tu hành thành nơi hành lạc: “Cõi dục đãgần, máy thiền dễ chạm, bèn cùng Vô Kỷ tư thông. Hai người đã yêu nhau, mê đắmsay sưa, chẳng khác nào con bướm gặp xuân, trận mưa cửu hạn, chẳng còn để ý gìđến kinh kệ nữa”. Nho sinh Hà Nhân và hai nàng Đào Liễu đắm chìm trong hoanlạc: “Tựa ngọc kề vàng, gối vừa xô đã khoát sóng hoa đào nghiêng ngả”.+ Trong Truyền kỳ mạn lục, những khát vọng giải phóng bản năng phầnnhiều do người phụ nữ chủ động khêu gợi. Trong Cuộc kỳ ngộ ở trại Tây, các nàngĐào Liễu đã nói với Hàn Nhân: “Nay gặp tiết xuân tươi đẹp, chúng em muốn làmnhững bông hoa hướng dương để khỏi hoài phí mất xuân quang”. Còn Nhị Khanhtrong truyện Cây gạo bày tỏ ước vọng với Trình Trung Ngộ: “Nghĩ đời người ta,thật chẳng khác gì giấc chiêm bao. Chi bằng trời để sống ngày nào, nên tìm lấynhững thú vui, kẻo một sớm chết đi, sẽ thành người của suối vàng, dù có muốn tìmcuộc hoan lạc ái ân, cũng không thể được nữa”.d. Thương cảm với bi kịch của người phụ nữTrong Truyền kỳ mạn lục người phụ nữ còn là hiện thân của bi kịch. Vũ ThịThiết (Người con gái Nam Xương), Nhị Khanh (Người nghĩa phụ ở Khoái Châu) bịrơi vào bi kịch gia đình, bi kịch của lòng chung thủy. Nàng Túy Tiêu (Truyện nàngTúy Tiêu), Lệ Nương (Truyện Lệ Nương) rơi vào bi kịch tình yêu tan vỡ. Còn ĐàoHàn Than (Nghiệp oan của Đào thị), Thị Nghi (Yêu quái ở Xương Giang) rơi vàobi kịch bị chà đạp về nhân phẩm.Họ là người hoặc yêu quái hiện hình nhưng phần lớn đều có một kết cục bithảm, nhiều khi tàn khốc. Dù để cho họ sống ở kiếp khác hoặc để cho Diêm vươngbắt đi nhưng nhà văn luôn thể hiện tấm lòng thương cảm, xót xa cho số phận bikịch của những người phụ nữ xấu số đó.5. Giá trị nghệ thuật5.1. Nghệ thuật xây dựng tình tiết, kết cấuPhần lớn các truyện trong Truyền kỳ mạn lục có tình tiết phong phú, kết cấuphức tạp hơn so với những truyện dân gian hoặc thần phả mà tác giả mượn cốttruyện để xây dựng. Chẳng hạn, trong truyện Người con gái Nam Xương, tình tiếtphức tạp hơn, kết cấu mở rộng hơn so với truyện cổ tích Vợ chàng Trương.Truyện Người con gái Nam Xươngkhông kết thúc ở chi tiết Vũ Thị Thiết gieo mìnhxuống sông tự vẫn mà còn thêm phần hậu thân của nàng là được bà Sinh Phi phunhân Nam Hài Long vương thương Vũ Nương vô tội, rẽ một đường nước đưa vềthủy cung. Tại đây, Vũ Nương gặp một người cùng làng. Nàng gửi một chiếc hoavàng và nhờ nói hộ với chàng Trương nếu còn nhớ chút tình xưa, nên lập một đàngiải oan ở bến sông, đốt cây thần đăng chiếu xuống nước, nàng sẽ hiện về. VũNương hiển linh, gặp chồng rồi sau đó âm dương cách biệt.5.2. Nghệ thuật xây dựng nhân vậtMặc dù cách xây dựng nhân vật trong Truyền kỳ mạn lục vẫn theo bút pháptruyền thống: chia nhân vật thành hai loại thiện và ác nhưng tác phẩm đã đạt đượchai thành công lớn trong nghệ thuật xây dựng nhân vật:- Nhân vật có tính cách riêng. Nhiều nhân vật trong Truyền kỳ mạn lục đã códiện mạo, tính cách và cuộc sống riêng. Chẳng hạn, tính cách của Nhị Khanh trongtruyện Người nghĩa phụ Khoái Châu là thủy chung, tiết nghĩa, giàu lòng yêuthương. Tính cách đó được thể hiện thông qua các sự kiện, biến cố: Nhị Khanhkhuyên chồng đi theo cha vào Nghệ An để phụng dưỡng thân phụ lúc tuổi già nơibiên ải; Nhị Khanh cự tuyệt lời cầu hôn của tướng quân họ Bạch; Nhị Khanh quyênsinh chứ không rơi vào tay lái buôn Đỗ Tam…- Nhân vật có bóng dáng “con người cảm nghĩ” bên cạnh “con người hànhđộng”. Khi diễn tả tâm trạng nhân vật, tác giả thường dùng thơ để ngụ tình. Quathơ ca, các nhân vật bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ thầm kín trong lòng. Cũng cókhi, nhà văn trực tiếp miêu tả “con ngươi cảm nghĩ”. Chẳng hạn, đoạn văn trực tiếpmiêu tả nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của Từ Thức: “Từ khi bỏ nhà đi thấm thoát đãđược một năm, ao sen đã đổi thay mầu biếc. Những đêm gió thổi, những sángsương sa, bóng trăng sáng dòm qua cửa sổ, tiếng thủy triều nghe vẳng đầu giường,đối cảnh chạnh lòng, một mối buồn bâng khuâng, quấy nhiễu khiến không sao ngủđược”.Nói về nghệ thuật Truyền kỳ mạn lục, GS. Bùi Duy Tân viết: “Truyền kỳmạn lục là tập truyện có nhiều thành tựu nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật dựngtruyện, dựng nhân vật. Nó vượt xa những truyện ký lịch sử vốn ít chú trọng đếntính cách và cuộc sống riêng của nhân vật, và cũng vượt xa truyện cổ dân gianthường ít đi sâu vào nội tâm nhân vật. Tác phẩm kết hợp một cách nhuần nhuyễn,tài tình những phương thức tự sự, trữ tình và cả kịch, giữa ngôn ngữ nhân vật vàngôn ngữ tác giả, giữa văn xuôi, văn biền ngẫu và thơ ca. Lời văn cô đọng, súc tích,chặt chẽ, hài hòa và sinh động. Truyền kỳ mạn lục là mẫu mực của thể truyền kỳ, là"thiên cổ kỳ bút" (Vũ Khâm Lân), là "áng văn hay của bậc đại gia"(Phan Huy Chú),tiêu biểu cho những thành tựu của văn học hình tượng viết bằng chữ Hán dưới ảnhhưởng của sáng tác dân gian”.

Tài liệu liên quan

Hình tượng nho sĩ ẩn dật trong truyền kì mạn lục của nguyễn dữ
- 40
- 1
- 1
Tìm hiểu phần văn vần trong truyền kỳ mạn lục của nguyễn dữ
- 45
- 851
- 2
Tài liệu Phân tích tác phẩm "Truyền kì mạn lục" của Nguyễn Dữ - Bài làm 1 docx
- 4
- 1
- 15
Tài liệu Phân tích tác phẩm "Truyền kì mạn lục" của Nguyễn Dữ - Bài làm 3 potx
- 4
- 2
- 15
Phân tích tác phẩm "Truyền kì mạn lục" của Nguyễn Dữ - Bài làm 3 ppt
- 3
- 3
- 11
"Vũ nguyệt vật ngữ" của "Ueda Akinari" và "Truyền kì mạn lục" của Nguyễn Dữ pdf
- 4
- 838
- 9
"Vũ nguyệt vật ngữ" của "Ueda Akinari" và "Truyền kì mạn lục" của Nguyễn Dữ pot
- 6
- 695
- 2
"Vũ nguyệt vật ngữ" của "Ueda Akinari" và "Truyền kì mạn lục" của Nguyễn Dữ doc
- 7
- 1
- 9
Tương đồng mô hình cốt truyện dân gian và những sáng tạo trong "Truyền kì mạn lục" của Nguyễn Dữ_3 pptx
- 4
- 864
- 3
Tương đồng mô hình cốt truyện dân gian và những sáng tạo trong "Truyền kì mạn lục" của Nguyễn Dữ_2 pot
- 6
- 987
- 4