Tứ Phủ Thánh Cậu Là Ai Trong Tín Ngưỡng Thờ Mẫu? - Giang Anh

Trong Đạo Mẫu, TỨ PHỦ THÁNH CẬU đứng sau: NGŨ VỊ TÔN QUAN, TỨ PHỦ CHẦU BÀ, TỨ PHỦ ÔNG HOÀNG, TỨ PHỦ THÁNH CÔ.

TỨ PHỦ THÁNH CẬU là các vị cậu chết trẻ, tinh nghịch, thường phù hộ cho các gia đình buôn bán cũng như những người muốn cầu học hành. Tứ phủ thánh cậu là hầu cận các vị thánh quan trọng trong tứ phủ quan hoàng. Hầu như không có tài liệu ghi chép về thân thế của các thánh cậu trong tứ phủ thánh cậu.

Thông thường thì các cậu ngự tại các lầu cậu tại các đền phủ. Ở lầu cậu, có khi thờ một tượng, cũng có khi thờ nhiều tượng cậu. Tuy nhiên, cậu bé hầu cận ai trong đền thì không có sự tích giống như các cô bé. Vì thế cậu ngự ở bản đền nào thì gọi là cậu bé bản đền đó. Có rất ít đền thờ riêng các cậu bé và so với các cô bé thì hình tượng các cậu mờ nhạt hơn khá nhiều. Khi hầu đồng, người ta hầu nhiều giá cô hơn giá cậu. Có thể lí giải điều này là do bị ảnh hưởng từ văn hóa mẫu hệ từ thời cổ xưa. Nếu các cậu hầu cận các quan hoàng trong tứ phủ quan hoàng thì khi đó tên các cậu được đi theo thứ bậc của các vị quan hoàng đó.

Tứ Phủ Thánh Cậu gồm :

1. Cậu Hoàng Cả: Múa hèo, cờ kiếm.

2. Cậu Hoàng Đôi: Múa hèo.

3. Cậu Hoàng Bơ: Múa hèo, bắt cá, bắt tiền.

4. Cậu Hoàng Tư: Múa hèo, múa gạy.

5. Cậu Bé: Múa hèo, sư tử, bắn tên.

a, Cậu Bé Đồi Ngang (Cậu Hoàng Quận)

b, Cậu Bé Đồi Non

Ngoài ra ở mỗi bản đền lại có một cậu bé coi giữ gọi là cậu bé bản đền, trong đó thường hay ngự đồng như : Cậu Bé Phủ Bóng, Cậu Bé Đông Cuông ….

Các cậu bé trong Tứ phủ Thánh Cậu thường được coi là các hoàng tử nơi chốn thiên cung, được vua cha Ngọc Hoàng cho giáng trần để giúp dân an cư, lạc nghiêp hay dẹp giặc cứu nước và được đón về từ khi còn tuổi niên thiếu. Cũng nhiều khi các cậu bé được cử xuống hầu cận vị quan nào đó rồi trở thành vị thiếu niên anh hùng phò vua giúp nước chứ không cứ phải là hoàng tử thiên cung

Trang phục khi giáng đồng: Các cậu về thương mặc áo cánh các màu ứng với mỗi giá, đầu vấn khăn, hai bên tay thường có hoa cài, chân quấn xà cạp, đi giày thêu. Các cậu về thường làm lễ tấu rồi đi hèo hoặc múa lân.

Các cậu bé là ngôi thấp nhất trong tứ phủ nên ít thấy có có sự tích và cũng hiếm được thờ đền riêng. Duy có Cậu bé Đồi Ngang trong Tứ phủ Thánh Cậu ở phủ Đồi Ngang được coi là con trai của thánh Mẫu Liễu Hạnh khi bà giáng sinh lần thứ 3 là nổi tiếng nhất.

Ngoài ra, còn có Cậu bé Lệch ở cung MẪU tại đền Trần Triều ở khu du lịch tâm linh đền Suối Mỡ.