Tư Vấn Và Chế Tác Tượng Phật A Di Đà Tại Làng Nghề Sơn Đồng

Nhận thức về Đức Phật A-Di-Đà

Đức Phật A di đà như là một vị đại cứu thế hay sự liên kết giữa niềm tin vào đức phật & những năng lực siêu việt của Phật pháp là những chủ đề xuyên xuốt trong thờ phụng và tín ngưỡng tại Việt Nam. Ngày nay, việc thỉnh một pho Tượng phật A di đà về thờ phụng tại nhà là một nét văn hoá tâm linh phổ biến tại Việt Nam thông qua tay nghề chế tác của các nghệ nhân làng nghề Sơn Đồng.

Hình tượng Đức Phật A Di Đà và câu niệm "Nam Mô A Di Đà Phật" ngày nay đã trở nên thông dụng trong đời sống tín ngưỡng và văn hoá của các nước Phương đông nói chung và Việt Nam ta nói riêng. Nhận thức về Đức Phật A-di-đà như là một trong những vị cứu thế hay sự liên kết giữa niềm tin vào ông và những năng lực siêu việt của Quán Thế Âm, là những chủ đề phổ biến xuyên suốt Phật giáo Á Châu, trong xã hội và các chùa chiền ở Việt Nam cũng như tại các gia đình, việc thờ cúng tượng Phật A-di-đà trở nên phổ biến và được trọng vọng.

Hình ảnh tượng Đức Phật A-Di-Đà tại chùa Phật Tích (wiki)

Trên toàn lãnh thổ Việt Nam, số lượng các Phật tử và ban thờ Tam Bảo tại gia đang ngày càng tăng nhanh chóng. Đức Phật A Di Đà là giáo chủ Tây phương giới, Ngài biểu tượng cho thế giới Cực Lạc. Ngoài hệ thống chùa, tịch xá, tu viện, nhiều gia đình thờ phụng tượng Đức Phật tại gia, chính vì thế, việc thỉnh một pho tượng Ngài về thờ ngày nay rất phổ biến tại Việt Nam, và một trong những cơ sở chế tác tượng Phật lâu đời là cơ sở Thông Hồng chuyên thiết kế và thi công tượng phật Sơn Đồng tại làng mỹ nghệ Sơn Đồng.

Quy trình chế tác tượng đức Phật A di đà

Khi quý khách có nhu cầu chế tác và điêu khắc tượng Phật A di đà chúng tôi sẽ tuân theo các quy trình thiết kế và chế tác tượng Phật như sau:

Giai đoạn 1: Khảo sát nhu cầu của khách hàng & Tư vấn của nghệ nhân Thông Hồng

1. Giới thiệu các mẫu tượng Phật A di đà có sẵn qua ảnh, mẫu do khách hàng cung cấp, hoặc mẫu do nghệ nhân tự phác thảo;
2. Giới thiệu các kích thước tiêu chuẩn của các pho Tượng Phật A-di-đà phổ biến tại các chùa chiền, nơi thờ phụng;
3. Thống nhất tư thế của pho Tượng Phật A-di-đà;
4. Chọn vật liệu chính sử dụng cho pho Tượng: Đây là khâu quan trọng để đục tượng. Vật liệu từ xa xưa dùng để chế tác tượng Phật hay được làm bằng gỗ mít, đây là chất liệu thường được sử dụng trong các đình chùa. Ngày nay tượng phật có thể được làm từ nhiều loại gỗ cao cấp như gỗ trắc, gỗ mun, gỗ hương thậm chí là gỗ sưa và hoàng đàn. Tùy vào khả năng tài chính và nhu cầu sử dụng của khách hàng mà Thông Hồng sẽ lựa chọn gỗ phù hợp.
5. Thống nhất vật liệu hoàn thiện của pho Tượng như phủ sơn bóng, sơn giả cổ, hay sơn son thếp vàng, mạ vàng quỳ...
6. Thống nhất với khách hàng trong trường hợp khách hàng có thể tiến hành làm lễ trì chú của Gỗ trước khi nghệ nhân chế tác.

Giai đoạn 2: Chế tác & điêu khắc tượng Phật

Bước 1: Chế tác bản mộc

Đây là bước đầu tiên của quá trình hình thành một bức tượng phật. Những nghệ nhân của Đồ thờ Thông Hồng sẽ tạo dáng thô cho pho tượng. Ở bước này, chúng tôi gia công phần đầu, mặt tượng trước tiên, đục phác thảo các khối đầu, hốc mắt rồi tới trán, mũi, môi, v.v… Các nghệ nhân thường làm theo lối chế tác nhanh nhất bằng cách thực hiện đó là phân đôi khối đầu, thường lấy đường vạch thẳng bổ giữa sống mũi, xong đục một bên mặt trước; tiếp đó lấy sống mũi làm trục đối xứng, cuối cùng đục nốt nửa phần còn lại và đối chiếu với các chi tiết bên kia cho đối xứng.

Trên khuôn mặt tượng, các nghệ nhân chế tác tại Thông Hồng cũng phân chia ra thành từng mảng, từng diện: khoảng cách giữa hai con mắt, nhất là từ chân tóc tới chân mày, chiều dài của sống mũi, bề rộng của cánh mũi, hoặc khoảng cách giữa môi trên và môi dưới, từ môi dưới tới cằm, hay độ dày của môi.v.v… Tai Phật thường to và chảy, nên nghệ nhân chế tác của Thông Hồng thường rất cẩn thận khi tính toán sao cho đặt các chi tiết cân đối phù hợp với khoảng cách từ chân tóc tới cằm, có một số trường hợp tai tượng Phật cần chạm tới vai của Ngài tuỳ theo yêu cầu khách hàng.

Bước 2: Điêu khắc chi tiết

Sau khi đã định hình được kiểu dáng của tượng, và đục sơ khai để phác thảo bức Tượng (lấy dáng chung) những người thợ lành nghề sẽ sẽ đi những đường nét chính, đục chạm liền một lượt suốt từ diện tượng đến bệ tượng rồi đến khâu đục chi tiết, những người thợ tạc tượng cũng thể hiện dần từng bộ phận. Khâu này được coi là bước quan trọng nhất trong cả quá trình hoàn thành một pho tượng. Trong khi đục vẫn phải phân chia những mảng khối, từng khoảng cách và đảm bảo những tỷ lệ “quân bình”, cân xứng của một bức tượng Phật A Di Đà.

Bước 3: Đục chạm, đẽo gọt & tạo điểm nhấn

Sau bước 2 là khâu gọt tượng, nạo tượng, rồi đánh giấy ráp cho nhẵn pho tượng. Đây là bước hoàn thiện các đường nét, các chi tiết để tạo nên một bức tượng phật Sơn Đồng bằng gỗ hoàn chỉnh. Tạo điểm nhấn, khiến bức tượng thật có hồn không còn khô cứng. Ở bước này, nghệ nhân của Thông Hồng sẽ sử dụng lọai đục dẹt, mỏng để tách từng chi tiết sao cho các mảng các khối (chân tay và các ngón của tượng) khỏi “dính” vào nhau; và thể hiện kỹ những đường lượn, những mảng miếng (chỗ nào nổi rõ cần làm nét, làm nổi bật ra, chỗ nào phải “dìm”, phải ẩn đi). Gọt nạo được coi là khâu hoàn chỉnh phần gỗ trước khi chuyển sang phần sơn ở bước 4 tiếp theo.

Bước 4: Công tác sơn lót & sơn phủ bề mặt tượng

Bước cuối cùng khá quan trọng, những bức tượng sau khi được chạm trổ kỹ càng và đánh mịn, bỏ hết những lớp gỗ gồ ghề trên bề mặt. Sau khi làm mịn phủ sơn bảo vệ và mạ vàng cho sản phẩm khiến cho bức tượng sáng bóng, đẹp và có hồn hơn bao giờ hết. Bước này cũng cần tỉ mỉ, cẩn thận và chau chuốt để thể hiện hồn của bức tượng.

Trên đây là Quy trình chế tác tượng phật A di đà tại cơ sở Thông Hồng làng nghề Sơn Đồng, chúng tôi mong muốn thông qua bài viết này sẽ giúp khách hàng có góc nhìn tổng quan hơn về quá trình ra đời của 1 bức tượng Phật A di đà đẹp là không hề đơn giản mà rất công phu, mất nhiều thời gian chế tác và chứa đầy tính nghệ thuật của làng nghề thủ công Sơn Đồng.

Tham khảo: wiki, báo Nhân Dân, Chùa Vạn Hạnh