Tuần Châu – Wikipedia Tiếng Việt

Tuần Châu
Phường
Một cảnh trên đảo
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đông Bắc Bộ (Vịnh Bắc Bộ)
Tỉnh	Quảng Ninh
Trụ sở UBND	Đường Tuần Châu
Thành lập	2003[1]
Địa lý
Tọa độ: 20°55′52″B 106°59′21″Đ / 20,93119°B 106,98904°Đ / 20.93119; 106.98904
Tuần Châu Vị trí phường Tuần Châu trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	62,08 km²
Dân số (2025)
Tổng cộng	14.904 người
x t s

Tuần Châu là một phường thuộc tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam.

Lịch sử và tên gọi

Trên đảo có di tích thời đại đồ đá mới thuộc nền Văn hóa Hạ Long, niên đại cách đây 5000-3000 năm trước.Tại các di chỉ khảo cổ, người ta phát hiện rất nhiều công cụ bằng đá đã tìm thấy như bàn mài, rìu đá, mảnh tước, đồ gốm[2]

Thời Lê, trên đảo đặt tuần ti để kiểm soát và thu thuế thuyền bè nên gọi là Hòn Tuần. Chính quyền Pháp thuộc gọi tên là Ile Aux Cerfs (đảo Nai).

Năm Minh Mạng thứ 12 (1831) tỉnh Quảng Yên được thành lập và đảo Tuần Châu thuộc làng Hoàng Lỗ huyện Yên Hưng, nay là xã Hoàng Tân, thị xã Quảng Yên. Năm 1948, thôn Hoàng Lỗ thuộc xã Tiền An. Ngày 06 tháng 7 năm 1957, theo quyết định của Ủy ban Hành chính Khu Hồng Quảng, thôn Hoàng Lỗ đổi thành xã Hoàng Tân, đồng thời đảo Tuần Châu được tách khỏi  huyện Yên Hưng và trực thuộc Thị xã Hòn Gai.[3]

Tên đảo Tuần Châu được ghép từ hai chữ lính tuần và tri châu vì trạm lính canh phòng do viên tri châu quản lý.

Do khí hậu mát mẻ và phong cảnh đẹp, từ những năm 60 trên đảo đã có một khu nhà nghỉ (nay là Khách sạn của Văn phòng Trung ương Đảng). Chủ tịch Hồ Chí Minh từng đến đảo nghỉ dưỡng nhiều lần, lần đầu tiên là 13/9/1958. Ông đã cho rằng phải trồng nhiều cây trên đảo, xây dựng khu nghỉ ngơi du lịch để biến Tuần Châu thành Ngọc Châu.

Xã Tuần Châu được tặng thưởng huân chương Kháng chiến hạng nhất vào tháng 5/1971.[4]

Đảo có đền Khe Ngổ thờ Thạch Vương và miếu Cây Đa thờ Chúa Thủy chưa rõ năm xây dựng.

Phường Tuần Châu được thành lập ngày 1 tháng 10 năm 2003 trên cơ sở toàn bộ xã Tuần Châu.[5]

Ngày 16 tháng 6 năm 2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1679/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Quảng Ninh năm 2025 (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2025).[6] Theo đó, sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của phường Đại Yên, phường Tuần Châu và một phần diện tích tự nhiên, quy mô dân số của phường Hà Khẩu thành phường mới có tên gọi là phường Tuần Châu.

Điều kiện tự nhiên

Đảo chính nằm cách bờ phía nam phường Hùng Thắng, từ quốc lộ 18A khoảng 2 km, phía Tây - Tây Nam núi Bài Thơ 8 km, diện tích 405,2 ha, liên tục thay đổi do lấn biển, đào vịnh. Địa hình chủ yếu là đồi núi và bãi triều. Dải núi đất chạy dài ở phía đông, đỉnh Mom Diều cao 64m. Phường còn có hai hòn đảo nhỏ không có người ở là Hòn Nón và Hòn Trụi.

Tuần Châu có vị trí thuận lợi về đường thủy và cả đường bộ, là huyết mạch quan trọng kết nối tam giác tăng trưởng kinh tế, du lịch Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh. Giao thông đến Tuần Châu rất thuận tiện. Theo đường bộ, từ Hà Nội đến Tuần Châu chỉ mất khoảng 2 giờ, từ Móng Cái vào Tuần Châu chỉ mất khoảng 3 giờ. Về đường thủy thì có tuyến tàu cánh ngầm đi từ Móng Cái đến Hạ Long mất 2 giờ và từ Hải Phòng sang mất 1 giờ. Hiện nay đã có đường nhựa chạy thẳng từ đất liền ra đảo (trước đây dùng đò) và bến phà kết nối với đảo Cát Bà. Phà đi từ bến phà Tuần Châu sang bến phà Gia Luận của đảo Cát Bà hết 45 phút. Từ Bến phà Gia Luận đi đến trung tâm đảo Cát Bà còn gần 20 km. Giờ phà xuất phát tùy theo mùa. Ngoài ra du khách có thể đến Tuần Châu bằng thủy phi cơ theo tuyến Hà Nội - Hạ Long.

Kinh tế xã hội

Toàn bộ dân cư trên đảo là người Kinh. Trước đây có 5 xóm: xóm Cát, xóm Đình, xóm Nam, xóm Đông và xóm Kèo. Hiện nay phường có 5 khu phố với 22 tổ dân.

Từ năm 1999 trở về trước, cơ sở vật chất trên đảo rất nghèo nàn và lạc hậu: không có điện lưới, không có nước sạch, đường sá chỉ là đường mòn và không có các phương tiện giao thông cơ giới. Tuần Châu lúc đó chỉ là một xã đảo nghèo thuộc thành phố Hạ Long, nhân dân chủ yếu sống bằng nghề chài lưới sử dụng các phương tiện đánh bắt rất thô sơ và làm ruộng. Đời sống văn hoá tinh thần của người dân vì thế rất thiếu thốn.

Vào năm 2002, một khu du lịch mới được xây dựng trên đảo đã mang đến một diện mạo, dáng vẻ mới. Trong những năm gần đây, cơ sở hạ tầng của phường được đầu tư phát triển mạnh. 100% số hộ dân được dùng điện lưới quốc gia và dùng nước sinh hoạt đảm bảo tiêu chuẩn. 90% đường liên khu, đường tiểu mạch dân sinh được bê tông hóa. Một số công trình được đầu tư mới như: trụ sở UBND phường, trường học, trạm y tế phường.[7]

Tuần Châu ngày nay còn được biết đến như một trung tâm du lịch quốc tế. Cuộc thi hoa hậu Việt Nam 2004 được tổ chức tại đây.

Chú thích

1. ^ Số 111/2003/QĐ-CP ngày 1/10/2003
2. ^ "Văn hoá Hạ Long - Văn hoá biển tiền sử Việt Nam". Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 6 năm 2017. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2018.
3. ^ Đảng bộ xã Hoàng Tân, 2004. Lịch sử Đảng bộ Đảng cộng sản Việt Nam xã Hoàng Tân (1945-2000). Giấy phép xuất bản số 185/GPXB –VHTT, in tại Công ty May và In 27-7 Quảng Ninh.
4. ^ Trang 269, Địa danh Quảng Ninh, Ban chỉ đạo dự án địa chí Quảng Ninh, 1996
5. ^ Nghị định 111/2003/NĐ-CP về việc thành lập phường, xã thuộc thành phố Hạ Long và thị xã Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh
6. ^ "TOÀN VĂN: Nghị quyết 1679/NQ-UBTVQH15 sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Quảng Ninh năm 2025".
7. ^ [1] Lưu trữ ngày 19 tháng 4 năm 2015 tại Wayback Machine Kinh tế xã hội phường Tuần Châu, Cổng thông tin điện tử thành phố Hạ Long

x t s Các đơn vị hành chính thuộc tỉnh Quảng Ninh
Phường (30), xã (22), đặc khu (2)
Phường (30)	Hạ Long · An Sinh · Bãi Cháy · Bình Khê · Cẩm Phả · Cao Xanh · Cửa Ông · Đông Mai · Đông Triều · Hà An · Hà Lầm · Hà Tu · Hiệp Hòa · Hoàng Quế · Hoành Bồ · Hồng Gai · Liên Hòa · Mạo Khê · Móng Cái 1 · Móng Cái 2 · Móng Cái 3 · Mông Dương · Phong Cốc · Quang Hanh · Quảng Yên · Tuần Châu · Uông Bí · Vàng Danh · Việt Hưng · Yên Tử
Xã (22)	Ba Chẽ · Bình Liêu · Cái Chiên · Đầm Hà · Điền Xá · Đông Ngũ · Đường Hoa · Hải Hòa · Hải Lạng · Hải Ninh · Hải Sơn · Hoành Mô · Kỳ Thượng · Lục Hồn · Lương Minh · Quảng Đức · Quảng Hà · Quảng La · Quảng Tân · Thống Nhất · Tiên Yên · Vĩnh Thực
Đặc khu (2)	Cô Tô · Vân Đồn
Nguồn: Nghị quyết 1679/NQ-UBTVQH15

x t s Du lịch Quảng Ninh
Miền Đông:từ Vân Đồn đến Móng Cái	Chùa Cái Bầu • Đảo Cô Tô • Đảo Cảnh Cước • Đảo Vĩnh Thực • Đình Lục Nà • Đình Quan Lạn • Đình Trà Cổ • Mũi Sa Vĩ • Mũi Ngọc • Vườn quốc gia Bái Tử Long
Trung tâm đô thị Hạ Long và Cẩm Phả	Bãi Cháy • Bảo tàng Quảng Ninh • Chùa Lôi Âm • Đảo Tuần Châu • Đền Cửa Ông • Hồ Yên Lập • Núi Bài Thơ • Sun World Halong Complex • Suối khoáng Quang Hanh • Vịnh Hạ Long (Đảo Ti Tốp • Hang Đầu Gỗ • Hang Luồn Bồ Hòn • Hang Sửng Sốt)
Miền Tây:từ Quảng Yên đến Đông Triều	Chùa Ba Vàng • Khu di tích lịch sử Bạch Đằng • Khu di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử • Khu di tích nhà Trần tại Đông Triều • Thác Mơ Quảng Yên
Đặc sản ẩm thực	Bánh mì mỏ • Bánh gật gù • Bề bề • Cá mú • Cà sáy Tiên Yên • Chả mực • Gà Tiên Yên • Hà • Khau nhục • Lợn Móng Cái • Ngán • Sái sùng • Sam
Giao thông	Cảng Hòn Gai • Cầu Bãi Cháy • Cửa khẩu Móng Cái • Đường cao tốc Hải Phòng – Hạ Long – Vân Đồn – Móng Cái • Ga Hạ Long • Quốc lộ 18 • Sân bay quốc tế Vân Đồn
Du lịch Việt Nam 7 khu du lịch quốc gia • An Giang • Bà Rịa – Vũng Tàu • Bạc Liêu • Bắc Giang • Bắc Kạn • Bắc Ninh • Bến Tre • Bình Dương • Bình Định • Bình Phước • Bình Thuận • Cà Mau • Cần Thơ • Cao Bằng • Đà Nẵng • Đắk Lắk • Đắk Nông • Điện Biên • Đồng Nai • Đồng Tháp • Gia Lai • Hà Giang • Hà Nam • Hà Nội • Hà Tĩnh • Hải Dương • Hải Phòng • Hậu Giang • Hòa Bình • Thành phố Hồ Chí Minh • Hưng Yên • Khánh Hòa • Kiên Giang • Kon Tum • Lai Châu • Lạng Sơn • Lào Cai • Lâm Đồng • Long An • Nam Định • Nghệ An • Ninh Bình • Ninh Thuận • Phú Thọ • Phú Yên • Quảng Bình • Quảng Nam • Quảng Ngãi • Quảng Ninh • Quảng Trị • Sóc Trăng • Sơn La • Tây Ninh • Thái Bình • Thái Nguyên • Thanh Hóa • Thừa Thiên Huế • Tiền Giang • Trà Vinh • Tuyên Quang • Vĩnh Long • Vĩnh Phúc • Yên Bái