Tỷ Lệ Khung Hình Trong Nhiếp Ảnh - VJShop

Với những người mới bắt đầu học về nhiếp ảnh thì tỷ lệ khung hình nghe có vẻ tương đối khó hiểu. Thế nhưng, đây lại là chủ đề tương đối đơn giản mà bất cứ ai khi học nhiếp ảnh cũng nên biết. Trong bài viết này, VJShop sẽ cũng cấp cho bạn những kiến thức về tỷ lệ khung hình một cách chi tiết và giải thích mọi thứ về tỷ lệ khung hình mà bạn cần biết.

Tỷ lệ khung hình là gì?

Trong nhiếp ảnh, tỷ lệ khung hình thể hiện mối quan hệ giữa chiều rộng và chiều cao của hình ảnh. Nó có thể được hiển thị bằng một số theo sau bởi dấu hai chấm và theo sau là một số khác, chẳng hạn như 3:2 hoặc bằng một số thập phân như 1.50. Thậm chí, nhiều tỷ lệ khung hình còn được thể hiện dưới dạng số thập phân theo sau là dấu hai chấm và số 1 chẳng hạn như 1.50: 1. Bạn có thể dễ dàng hình dung bất kỳ tỷ lệ khung hình nào bằng cách phân bổ các đơn vị cho chiều rộng và chiều cao của hình ảnh. Ví dụ: tỷ lệ 4:3 sẽ bao gồm 4 đơn vị kích thước bằng nhau cho chiều rộng và 3 đơn vị kích thước bằng nhau cho chiều cao. Tương tự, một hình ảnh có tỷ lệ 3: 2 sẽ được thể hiện bằng 3 đơn vị kích thước bằng nhau cho chiều rộng và 2 đơn vị cho chiều cao.

Tỷ lệ thường được xác định bởi cảm biến hình ảnh của máy ảnh, phổ biến nhất của cảm biến máy ảnh kỹ thuật số hiện đại là 3:2 và 4:3. Tất cả các máy ảnh DSLR full-frame và APS-C hiện đại đều có cảm biến tỷ lệ khung hình 3:2, trong khi tỷ lệ 4:3 là lựa chọn phổ biến của điện thoại thông minh, cảm biến Micro Four Thirds và một số máy ảnh Medium Format khác.

Nhiều máy ảnh cho phép chọn các tỷ lệ ảnh khác nhau thông qua menu của máy ảnh, điều này mang đến nhiều tùy chọn cắt ảnh với tỷ lệ khác so với tỷ lệ gốc của cảm biến hình ảnh. Điều quan trọng cần lưu ý là tỷ lệ khung hình không đại diện cho kích thước của hình ảnh, kích thước của hình ảnh tính bằng pixel. Ví dụ: tỉ lệ chụp hình 3:2 có thể chuyển thành hình ảnh rộng 3 mét và cao 2 mét. Khi xem xét kích thước hình ảnh theo pixel, hình ảnh 6000 × 4000 từ máy ảnh 24 MP cũng có cùng tỷ lệ khung hình 3:2.

Khi tỷ lệ khung hình được biểu thị bằng hai số cách nhau bằng dấu hai chấm, số đầu tiên thường đề cập đến cạnh ngang của hình ảnh, trong khi số thứ hai đề cập đến cạnh dọc. Ví dụ: tỷ lệ 3:2 cho biết hình ảnh được chụp theo hướng ngang, trong khi 2:3 chỉ một hình ảnh được chụp theo hướng dọc. Khi tỷ lệ khung hình được biểu thị bằng số thập phân như 1.50 hoặc 1.50: 1, tỷ lệ này sẽ bỏ qua hướng của hình ảnh.

Tầm quan trọng của chỉnh tỉ lệ ảnh

Các nguyên tắc cơ bản về tỷ lệ khung hình là rất quan trọng vì nó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh của bạn. Điều này đặc biệt quan trọng tại thời điểm chụp một bức ảnh. Ví dụ: Nếu bạn chụp ảnh bằng máy ảnh ở tỷ lệ khung hình 4:3 và nhồi nhét đối tượng hoặc các yếu tố quan trọng của cảnh vào các cạnh của khung hình, bạn có thể sẽ không chỉnh được hình ảnh theo tỷ lệ khung hình rộng hơn.

Nếu chụp ảnh với tỷ lệ 16:9 và muốn có bức ảnh theo tỷ lệ 3:2 hoặc 4:3, bạn sẽ phải cắt bớt hình ảnh. Trong hình ảnh dưới đây, nếu như tỷ lệ 3: 2 có thể phù hợp trong trường hợp trên, thì tỷ lệ 4: 3 chắc chắn không phải là một lựa chọn tốt, vì nó đang cắt vào các cấu trúc tiền cảnh. Nếu bức ảnh này được chụp ở tỷ lệ 4:3 ngay từ đầu chắc chắn có thể tránh được vấn đề này. Đây là lý do tại sao tỷ lệ khung hình lại quan trọng trong bố cục của các bức ảnh.

Tỷ lệ khung hình gốc so với tỷ lệ trong máy ảnh

Tỷ lệ khung hình được xác định bởi cảm biến hình ảnh của máy ảnh là tỷ lệ khung hình gốc. Tuy nhiên, một số máy ảnh cũng cung cấp nhiều tùy chọn tỷ lệ khung hình khác nhau cho các nhiếp ảnh gia. Ví dụ: Nikon Z7 cho phép lựa chọn giữa các tùy chọn sau: FX (36 × 24), DX (24 × 16), 5: 4 (30 × 24), 1: 1 (24 × 24), 16: 9 (36 × 20). Hai tùy chọn đầu tiên đều có tỷ lệ khung hình là 3:2 (FX 36 × 24 và DX 24 × 16), đó là tỷ lệ khung hình gốc của cảm biến trên máy ảnh này. Tất cả các tùy chọn khác, chẳng hạn như 5:4, 1:1 và 16:9 đều không phải là tỷ lệ khung hình gốc.

Hagia Sophia được chụp ở tỷ lệ khung hình gốc của máy ảnh là 3:2

Khi chọn những tỷ lệ ảnh khác với tỷ lệ ảnh gốc bạn có thể sẽ phải cắt một phần của hình ảnh. Điều này sẽ làm giảm độ phân giải hình ảnh và kích thước tệp. Nếu bạn chụp ở tỷ lệ khung hình gốc, bạn sẽ có thể thay đổi tỷ lệ này trong quá trình xử lý hậu kỳ với độ phân giải tối thiểu. Có hai lý do khiến nhiều người thay đổi tỷ lệ khung hình gốc, lí do thứ nhất là việc đóng khung. Nếu bạn không muốn cắt vào đối tượng của mình thì việc chuyển sang tỷ lệ khung hình mà bạn sẽ sử dụng để hiển thị hoặc in hình ảnh của mình có thể sẽ phù hợp. Lý do thứ hai liên quan đến bộ đệm máy ảnh và tốc độ chụp liên tục, một số máy ảnh có thể chụp lâu hơn do lưu trữ các tệp nhỏ hơn trong bộ đệm máy ảnh.

Nhật thực toàn phần được chụp ở tỷ lệ khung hình gốc 4:3

Tỷ lệ khung hình phổ biến nhất

Dưới đây là các tỷ lệ khung hình phổ biến nhất hiện nay mà bạn có thể tìm thấy trong nhiếp ảnh:

• 1:1 (1.00): Một số máy ảnh phim định dạng medium format cung cấp tỷ lệ 1:1. Tuy nhiên, không có máy ảnh kỹ thuật số hiện đại nào có cảm biến hình vuông và chỉ một số máy ảnh cung cấp tùy chọn 1: 1 trong menu. Tỷ lệ 1: 1 là một tỷ lệ phổ biến để in hình ảnh vuông.
• 5:4 (1.25): Tỷ lệ 5:4 khá phổ biến trong máy ảnh phim khổ lớn và máy ảnh định dạng medium format cũng như khi in ảnh 8'x10' và 16'x20'.
• 3:2 (1,50): Hầu hết các máy ảnh DSLR, máy ảnh không gương lật đều có cảm biến 3:2. Tỷ lệ khung hình 3:2 được phổ biến bởi phim 35mm và nó là tỷ lệ khung hình phổ biến nhất trong nhiếp ảnh ngày nay.
• 4:3 (1.33): Tỷ lệ khung hình 4:3 xuất hiện trong máy ảnh định dạng medium format, Micro Four Thirds và hầu hết điện thoại thông minh.
• 16:9 (1.78): Đây là tỷ lệ video phổ biến nhất hiện nay. Dù không phải là một định dạng phổ biến trong nhiếp ảnh, nhưng một số máy ảnh cung cấp nó như một tùy chọn cắt ảnh.
• 3:1 (3.0): Tỷ lệ này thường được sử dụng cho các bản in toàn cảnh.

Ảnh toàn cảnh của Dead Horse Point ở Utah với tỷ lệ khung hình gần đúng 3:1

Tỷ lệ khung hình và kích thước in

Dưới đây là bảng tỷ lệ cỡ ảnh phổ biến và kích thước in phù hợp:

Cách điều chỉnh tỷ lệ khung hình

Khi nói đến việc thay đổi tỷ lệ khung hình, bạn có thể thực hiện theo hai cách khác nhau. Cách đầu tiên là thông qua menu của máy ảnh và cách thứ hai là thông qua phần mềm xử lý.

Điều chỉnh trong máy ảnh của bạn

Tùy thuộc vào loại máy ảnh và kiểu máy ảnh bạn sở hữu mà bạn có thể điều chỉnh tỷ lệ khung hình của hình ảnh thông qua menu máy ảnh. Hầu hết các máy ảnh sẽ cắt ảnh theo tỷ lệ mong muốn khi chụp ở định dạng ảnh RAW. Ngược lại, một số máy ảnh sẽ chỉ cắt ảnh JPEG, trong khi giữ nguyên tỷ lệ gốc của ảnh RAW.

Thay đổi tỷ lệ khung hình thông qua menu máy ảnh sẽ là một quá trình đơn giản. Ví dụ: trên máy ảnh DSLR và máy ảnh mirrorless của Nikon, bạn có thể nhấn nút menu, sau đó chọn “Photo Shooting Menu” -> “Choose Image Area” để thay đổi.

Trên máy ảnh DSLR và máy ảnh Mirrorless của Canon, bạn sẽ cần tìm đến “Shooting Menu” -> “Crop/aspect ratio”.

Nếu bạn chụp bằng máy ảnh không gương lật của Sony, bạn sẽ có thể tìm thấy menu phụ tỷ lệ khung hình bên dưới "Shooting Menu".

Điều chỉnh trong phần mềm

Nếu bạn muốn thay đổi tỷ lệ khung hình của ảnh sau khi đã chụp thì bạn sẽ cần sử dụng phần mềm xử lý hậu kỳ như Lightroom và Capture One để thực hiện. Nếu bạn không có phần mềm xử lý hậu kỳ, có rất nhiều công cụ xử lý hình ảnh miễn phí cho phép bạn cắt hình ảnh của mình theo tỷ lệ khung hình mong muốn. Nếu bạn sử dụng Adobe Lightroom Classic, bạn có thể thay đổi tỷ lệ khung hình của ảnh bằng cách nhấp vào công cụ “Crop & Straighten” trong mô-đun Develop (Phím tắt: "R")

Khi công cụ hiện xuống, bạn chỉ cần nhấp vào menu thả xuống bên cạnh ổ khóa có nội dung “Original” và bạn sẽ thấy một số tùy chọn khác nhau:

“Original” là tỉ lệ khung hình ban đầu của hình ảnh. Khi bạn cắt hình ảnh của mình, tỷ lệ khung hình ban đầu của bạn sẽ được giữ nguyên. Nếu bạn nhấn vào khóa ở trên để bỏ qua tỷ lệ khung hình gốc và cắt hình ảnh theo sở thích của bạn, nó sẽ được đặt thành “Custom”. Nếu bạn sử dụng Capture One, tất cả những gì bạn phải làm là kéo và nhấn vào công cụ Crop trên màn hình chính, sau đó chọn một trong các tùy chọn:

Trên đây là những kiến thức cơ bản về tỷ lệ khung hình để bạn có thể tham khảo khi tìm hiểu về nhiếp ảnh. VJShop hy vọng bạn có thể áp dụng khi chụp ảnh tạo ra những bức ảnh như mong muốn