Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Trong Quản Lý Sử Dụng Kháng Sinh

Hiện việc sử dụng kháng sinh rộng rãi, kéo dài, lạm dụng,... tạo điều kiện cho nhiều loại vi khuẩn trở thành kháng thuốc, làm cho thuốc kém hiệu quả hoặc không hiệu quả. Do đó, tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang là mối lo ngại của các bác sỹ lâm sàng trong điều trị mà còn là mối quan tâm chung của toàn xã hội đối với sức khỏe cộng đồng.

Nhận thức tầm quan trọng của việc phòng, chống kháng thuốc, bệnh viện Nhân Dân Gia Định đã thiết lập, triển khai chương trình quản lý kháng sinh và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý sử dụng thuốc, tăng cường cải cách thủ tục hành chính nhằm nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh tại bệnh viện. Từ chương trình quản lý sử dụng thuốc, tỷ lệ tuân thủ hướng dẫn sử dụng kháng sinh của các khoa từ 11% (năm 2015) tăng mạnh đạt 65% (năm 2016)tại Khoa Ngoại thần kinh.

Thay đổi phương thức quản lý sử dụng thuốc để đảm bảo sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả

Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nói chung, bệnh viện Nhân Dân Gia Định nói riêng đang phải đối mặt với tốc độ lan rộng các vi khuẩn kháng với nhiều loại kháng sinh. Mức độ và tốc độ kháng thuốc ngày càng gia tăng, đang ở mức báo động. Nếu không có các biện pháp can thiệp phù hợp, tình trạng kháng thuốc sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh, cộng đồng và sự phát triển chung của xã hội. Trong đó, điều đáng lo ngại nhất là các quốc gia có thể không có thuốc để điều trị hiệu quả các bệnh truyền nhiễm trong tương lai.

Tăng cường sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả, rút ngắn thời gian nằm viện cho bệnh nhân, giảm chi phí sử dụng kháng sinh; bệnh viện Nhân Dân Gia Định thiết lập và triển khai chương trình quản lý sử dụng kháng sinh trong toàn bệnh viện.

Theo chương trình quản lý, bệnh viện thực hiện phân tầng, lấy mẫu bệnh phẩm, chỉ định kháng sinh theo phác đồ điều trị để quản lý việc sử dụng kháng sinh chặt chẽ; thực hiện quản lý danh mục thuốc kháng sinh với các thuốc kháng sinh phải xuất phát từ phác đồ điều trị; quản lý chi phí kháng sinh; đánh giá tình trạng đề kháng kháng sinh và kết quả sử dụng thuốc kháng sinh của người bệnh để làm cơ sở cải tiến, cập nhật phác đồ điều trị tại bệnh viện. Theo đó, người bệnh được sử dụng kháng sinh “đúng” ngay từ đầu; được đánh giá lâm sàng với chỉ định lên thang, xuống thang về việc sử dụng thuốc hợp lý và giúp giảm thời gian nằm viện, giảm chi phí điều trị hoặc giảm tỷ lệ tử vong do bệnh nhiễm khuẩn.

Để đảm bảo thực hiện chương trình quản lý sử dụng thuốc kháng sinh có hiệu quả; bệnh viện thường xuyên tập huấn kiểm tra về sử dụng kháng sinh, vi sinh lâm sàng, dược lâm sàng; đồng thời đào tạo liên tục, tập huấn bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng mới tham gia công tác dưới 5 năm về nguyên tắc sử dụng phác đồ điều trị, dược lâm sàng, quy trình thao tác chuẩn trong lấy mẫu, vận chuyển mẫu, kiểm soát nhiễm khuẩn, nâng cao kiến thức và tay nghề cho nhân viên.

Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý kháng sinh, bệnh viện triển khai hệ thống mạng Intranet với dữ liệu AMS tập hợp đầy đủ những thông tin, dữ liệu về việc sử dụng thuốc, thuốc kháng sinh của các khoa trong toàn bệnh viện; tăng nhắc giảm nhớ phác đồ điều trị; giám sát tuân thủ phác đồ điều trị, đánh giá hiệu quả toàn diện chương trình quản lý kháng sinh và cải cách thủ tục hành chính cho bác sĩ, điều dưỡng trong quá trình sử dụng thuốc đảm bảo an toàn người bệnh.

Hiệu quả bước đầu

Sau triển khai và ứng dụng công nghệ thông tin trong chương trình quản lý sử dụng thuốc, sử dụng kháng sinh; bệnh viện ghi nhận sự chuyển biến tích cực, thay đổi thói quen sử dụng kháng sinh và tỷ lệ tuân thủ hướng dẫn sử dụng kháng sinh của bác sĩ trong quá trình chăm sóc, điều trị người bệnh. Qua kết quả khảo sát, tỷ lệ tuân thủ hướng dẫn sử dụng kháng sinh của các khoa năm 2016 tăng hơn so với năm 2015, trong đó khoa Ngoại Thần kinh tăng mạnh từ 11% (năm 2015) lên 65% (năm 2016).

Đồng thời, bệnh viện còn tiến hành đánh giá hiệu quả điều trị 202 bệnh nhân hồi sức cấp cứu theo phương pháp hồi cứu dữ liệu AMS trong khoảng thời gian từ 10/2014 đến 02/2015 và truy xuất dữ liệu từ mạng Intranet của bệnh viện. Kết quả, tỷ lệ kháng sinh lựa chọn ban đầu đúng Guidelines phù hợp kháng sinh đồ, cao hơn so với tỷ lệ kháng sinh lựa chọn ban đầu khôngtheo Guidelines phù hợp kháng sinh đồ. Tỷ lệ kháng sinh lựa chọn ban đầu đúng Guidelines phù hợp kháng sinh đồ và tỷ lệ kháng sinh lựa chọn ban đầu quá Guidelines phù hợp kháng sinh đồ khác nhau không ý nghĩa (p = 0.84). Điều này cho thấy, việc sử dụng kháng sinh quá Guidelines đắt tiền, chi phí cao nhưng không mang lại hiệu quả và có thể tăng đề kháng.

Ứng dụng công nghệ thông tin trong chương trình quản lý sử dụng kháng sinh còn giúp vi tính hóa quá trình thực hiện tăng nhắc giảm nhớ phác đồ điều trị, cung cấp nội dung phân tầng, lựa chọn kháng sinh, in trực tiếp biên bản hội chẩn, phiếu xét nghiệm…, đồng thời có công cụ giám sát, báo cáo thống kê chương trình sử dụng thuốc kháng sinh cho bác sĩ, điều dưỡng. Từ đó, bệnh viện xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn sử dụng kháng sinh dựa trên dữ liệu vi sinh của bệnh viện.

Đây là một chương trình thực hiện khả thi, đem lại hiệu quả tích cực với phương châm "Lấy người bệnh làm trung tâm" -bệnh nhân được chỉ định kháng sinh thích hợp ngay từ đầu; hạn chế đề kháng kháng sinh; giảm tỷ lệ tử vong/ bệnh tật; rút ngắn thời gian nằm viện và giảm thiểu gánh nặng chi phí điều trị. Chương trình quản lý kháng sinh này có thể nhân rộng ở các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hỗ trợ hiệu quả trong việc phòng, chống kháng thuốc hiện nay. Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh