Vả Tây – Wikipedia Tiếng Việt

Bước tới nội dung

Nội dung

chuyển sang thanh bên ẩn

• Đầu
• 1 Mô tả
• 2 Sinh thái khô hạn
• 3 Dinh dưỡng
• 4 Chú thích
• 5 Tham khảo
• 6 Liên kết ngoài

• Bài viết
• Thảo luận

Tiếng Việt

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Công cụ Công cụ chuyển sang thanh bên ẩn Tác vụ

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Chung

• Các liên kết đến đây
• Thay đổi liên quan
• Liên kết thường trực
• Thông tin trang
• Trích dẫn trang này
• Tạo URL rút gọn
• Tải mã QR

In và xuất

• Tạo một quyển sách
• Tải dưới dạng PDF
• Bản để in ra

Tại dự án khác

• Wikimedia Commons
• Wikispecies
• Khoản mục Wikidata

Giao diện chuyển sang thanh bên ẩn Bách khoa toàn thư mở Wikipedia Đối với các định nghĩa khác, xem Sung (định hướng).

Vả tây
Tình trạng bảo tồn
Ít quan tâm  (IUCN 3.1)
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Rosales
Họ (familia)	Moraceae
Tông (tribus)	Ficeae
Chi (genus)	Ficus
Phân chi (subgenus)	Ficus
Loài (species)	F. carica
Danh pháp hai phần
Ficus caricaL.
Danh pháp đồng nghĩa[1]
Danh pháp đồng nghĩa Caprificus insectifera Gasp. Caprificus leucocarpa Gasp. Caprificus oblongata Gasp. Caprificus pedunculata (Miq.) Gasp. Caprificus rugosa (Miq.) Gasp. Caprificus sphaerocarpa Gasp. Ficus albescens Miq. Ficus burdigalensis Poit. & Turpin Ficus caprificus Risso Ficus carica var. caprificus Risso Ficus carica var. domestica Czern. & Rav. Ficus carica var. riparium Hausskn. Ficus colchica Grossh. Ficus colombra Gasp. Ficus communis Lam. Ficus deliciosa Gasp. Ficus dottata Gasp. Ficus globosa Miq. 1848 not Blume 1825 Ficus hypoleuca Gasp. Ficus hyrcana Grossh. Ficus kopetdagensis Pachom. Ficus latifolia Salisb. Ficus leucocarpa Gasp. Ficus macrocarpa Gasp. Ficus neapolitana Miq. Ficus pachycarpa Gasp. Ficus pedunculata Miq. Ficus polymorpha Gasp. Ficus praecox Gasp. Ficus regina Miq. Ficus rugosa Miq. Ficus silvestris Risso Ficus rupestris (Hausskn. ex Boiss.) Azizian

Vả tây, hay còn gọi là sung ngọt, sung trái, sung mỹ (danh pháp khoa hoc: Ficus carica)[2][3] là một loài thực vật có hoa thuộc chi Ficus, trong họ Moraceae.

Mô tả

[sửa | sửa mã nguồn]

Cây thuộc nhóm cây gỗ nhỏ, thân cao từ 3-10m. Vỏ cây màu nâu xám, thân hợp trục, cành nhánh thẳng. Lá kèm búp màu đỏ[4] sớm rụng. Lá đơn mọc cách. Cuống lá cứng,[4] dài từ 2–5 cm. Lá chất liệu dai, có lông, mặt trên xanh sẫm, mặt dưới xanh nhạt và hơi ráp. Phiến lá có dạng trứng rộng xẻ 3-5 thùy sâu,[4] kích thước phiến lá dài và rộng 10–20 cm. Hệ gân của lá có từ 2-4 cặp gân sơ cấp và 5-7 cặp gân thứ cấp từ mỗi gân sơ cấp. Hoa quả dạng sung to, dạng như quả lê, hình gụ hay gần hình cầu, có màu sắc thay đổi khi chín. Hoa quả từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm.[4]

• Sung có trái 2 màu
• Chồi cây Ficus carica.
• Lá và trái còn xanh
• Sung vừa mới hái
• Trái chín cắt đôi
• Sung đen và xanh
• Sung khô
• sung dại khô (Ficus sycomorus)
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Sinh thái khô hạn

[sửa | sửa mã nguồn]

Loài Vả tây có nguyên xuất tự nhiên vùng khô hạn Trung Á, trong tiếng Ba Tư nó được gọi là "Anjeer Kohi", انجیر کوهی, sinh trưởng tự nhiên tại những vùng núi nửa khô hạn ở Iran, nhất là vùng núi Kohestan của vùng Khorasan. [5]

• Quả Vả tây vùng núi Trung Á
• Cây Vả tây ở Zibad
• Cành lá và quả Vả tây sinh trưởng ở điều kiện tự nhiên khắc nghiệt vùng núi Trung Á

Dinh dưỡng

[sửa | sửa mã nguồn]

Thành phần dinh dưỡng 100 gram cung cấp 229 calories, quả khô có nhiều chất xơ (> 20% DV) và khoáng chất cần thiết, mangan, trong khi vitamin K và các khoáng chất khác thì có hàm lượng trung bình.[6]

Vả tây, trái thô

Giá trị dinh dưỡng cho mỗi 100 g (3,5 oz)
Năng lượng	310 kJ (74 kcal)
Carbohydrat	19.18 g
Đường	16.26 g
Chất xơ	2.9 g
Chất béo	0.30 g
Protein	0.75 g
Vitamin và khoáng chất Vitamin Lượng %DV† Thiamine (B1) 5% 0.060 mg Riboflavin (B2) 4% 0.050 mg Niacin (B3) 3% 0.400 mg Acid pantothenic (B5) 6% 0.300 mg Vitamin B6 7% 0.113 mg Folate (B9) 2% 6 μg Choline 1% 4.7 mg Vitamin C 2% 2.0 mg Vitamin K 4% 4.7 μg Chất khoáng Lượng %DV† Calci 3% 35 mg Sắt 2% 0.37 mg Magiê 4% 17 mg Mangan 6% 0.128 mg Phốt pho 1% 14 mg Kali 8% 242 mg Natri 0% 1 mg Kẽm 1% 0.15 mg
Link to USDA Database entry
† Tỷ lệ phần trăm được ước tính dựa trên khuyến nghị Hoa Kỳ dành cho người trưởng thành,[7] ngoại trừ kali, được ước tính dựa trên khuyến nghị của chuyên gia từ Học viện Quốc gia.[8]

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ "Version 1.1 of The Plant List, record kew-2809827".
2. ^ Mã số 4355, Tên cây rừng Việt Nam; Vụ khoa học công nghệ và chất lượng sản phẩm - Bộ NN&PTNT Việt Nam; Nhà xuất bản Nông nghiệp Hà Nội - 2000
3. ^ Mã số 6252, Cây cỏ Việt Nam; Giáo sư. Phạm Hoàng Hộ; Nhà xuất bản Trẻ - 1999
4. ^ a b c d Zhengyi Wu, Zhe-Kun Zhou & Michael G. Gilbert: Moraceae:Ficus carica, S. 52 - Online.
5. ^ "Fig, Ficus carica". Purdue University: Horticulture & Landscape Architecture. Truy cập ngày 6 tháng 12 năm 2014.
6. ^ "Nutrition facts for dried figs, uncooked per 100 g". Conde Nast for the USDA National Nutrient Database, version SR-21. 2014. Truy cập ngày 5 tháng 6 năm 2014.
7. ^ United States Food and Drug Administration (2024). "Daily Value on the Nutrition and Supplement Facts Labels". Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2024.
8. ^ National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine; Health and Medicine Division; Food and Nutrition Board; Committee to Review the Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium (2019). Oria, Maria; Harrison, Meghan; Stallings, Virginia A. (biên tập). Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium. The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health. Washington (DC): National Academies Press (US). ISBN 978-0-309-48834-1. PMID 30844154.{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

• Kislev, Mordechai E.; Hartmann, Anat & Bar-Yosef, Ofer (2006a): Early Domesticated Fig in the Jordan Valley. Science 312(5778): 1372.doi:10.1126/science.1125910 PMID 16741119 (HTML abstract) Supporting Online Material.
• Kislev, Mordechai E.; Hartmann, Anat & Bar-Yosef, Ofer (2006b): Response to Comment on "Early Domesticated Fig in the Jordan Valley". Science 314(5806): 1683b.doi:10.1126/science.1133748 PDF fulltext.
• Lev-Yadun, Simcha; Ne'eman, Gidi; Abbo, Shahal & Flaishman, Moshe A. (2006): Comment on "Early Domesticated Fig in the Jordan Valley". Science 314(5806): 1683a.doi:10.1126/science.1132636 PDF fulltext.
• Vinson, Joe A. (1999): Functional food properties of figs. Cereal Foods World 44(2): 82-87. PDF fulltext Lưu trữ ngày 30 tháng 6 năm 2006 tại Wayback Machine
• Vinson, Joe A.; Zubik, Ligia; Bose, Pratima; Samman, Najwa & Proch, John (2005): Dried fruits: excellent in vitro and in vivo antioxidants. J. Am. Coll. Nutr. 24(1): 44–50.PMID 15670984 PDF fulltext.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Vả tây. Wikisource có văn bản gốc từ các bài viết của 1911 Encyclopædia Britannica Fig.

• FIG VARIETIES: A MONOGRAPHPDF (4.11 MiB)
• Roast Fig recipe
• Figs 4 Fun: The Weird Sex Life of the Fig

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Vả_tây&oldid=74507369” Thể loại:

• Loài ít quan tâm theo Sách đỏ IUCN
• Chi Sung
• Quả
• Thực vật Algérie
• Thực vật Armenia
• Thực vật Hy Lạp
• Thực vật Liban
• Thực vật Pakistan
• Thực vật Thổ Nhĩ Kỳ
• Thực vật Tây Á
• Thực vật Địa Trung Hải
• Cây trang trí
• Thực vật châu Á
• Thực vật châu Âu
• Thực vật Bắc Phi
• Trái cây có nguồn gốc Châu Á
• Thực vật vườn châu Á
• Thực vật được mô tả năm 1753

Thể loại ẩn:

• Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả
• Bài viết có bản mẫu Hatnote trỏ đến một trang không tồn tại
• Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback
• Trang sử dụng liên kết tự động PMID

Tìm kiếm Tìm kiếm Đóng mở mục lục Vả tây 142 ngôn ngữ Thêm đề tài