Vài Nét Về Công Giáo Và Chính Thống Giáo Coptic Tại Ai Cập

Vài nét về Công Giáo và Chính Thống Giáo Coptic tại Ai Cập Đặng Tự Do 17/Dec/2006 Như VietCatholic đã loan tin, sáng thứ Sáu 15/12/2006, Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI đã tiếp kiến Đức Tân Thượng Phụ Công Giáo Coptic Ai Cập, Antonios Naguid, cùng với các Giám Mục, linh mục và tín hữu của Giáo Hội này, đến viếng thăm chính thức lần đầu tiên để bày tỏ tình hiệp thông với Tòa Thánh. Nhân dịp này, chúng ta hãy thử tìm hiểu một chút về Giáo Hội này.

Giáo Hoàng Shenouda III của CTG Coptic

Giáo Hoàng Theodoros II của CTG Melkite

Theo truyền thống Thánh Máccô đã xây dựng các giáo đoàn Kitô hữu đầu tiên tại Ai Cập vào năm 42. Những tín hữu đầu tiên đa số là những người Do Thái đang sống tại Alexandria, chẳng hạn như Thêôphilô là người mà Thánh Sử Luca đã đề cập đến trong phần mở đầu sách Phúc Âm của ngài. Các cộng đoàn tại đây đã phát triển rất nhanh chóng. Chỉ trong nửa thế kỷ sau khi Thánh Máccô đến đây, Kitô Giáo đã lan tràn khắp Ai Cập. Nhiều bản chép tay sách Phúc Âm đã được tìm thấy tại Bahnasa, miền Trung Ai Cập niên đại vào khoảng năm 200 sau Chúa Giáng Sinh. Người ta cũng đã tìm thấy một phần sách Phúc âm theo thánh Gioan bằng tiếng Coptic tại miền Thượng Ai Cập. Sử sách ghi rằng trong thế kỷ thứ hai, Kitô Giáo phát triển đến tận các làng mạc xa xôi của Ai Cập và Thánh Kinh đã được dịch ra tiếng địa phương Coptic. Vào thời điểm ấy, thành phố Alexandria của Ai Cập được coi là trung tâm sinh hoạt trí thức; cho nên sau khi Giêrusalem bị thiêu hủy vào năm 70 và bị san thành bình địa vào năm 135, Alexandria đã trở thành trung tâm lớn thứ hai của Giáo Hội sau Rôma và trước Antiôkia. Trường dạy Giáo Lý Alexandria do học giả Pantanaeus thành lập vào năm 190 được coi là trường giáo lý đầu tiên của Giáo Hội. Sinh viên theo học tại đây được giảng dạy về Kitô Giáo bởi các học giả tên tuổi lúc bấy giờ như Athenagoras, Clement, Didymus, và Origen, người được coi là cha đẻ môn Thần Học cũng như khoa chú giải Thánh Kinh. Trong cuốn Hexapla, Origen đã viết trên 6,000 lời chú giải về Thánh Kinh.Alexandria cũng là nơi sinh ra phong trào ẩn tu. Từ thế kỷ thứ ba, nhiều Kitô hữu Ai Cập lui vào sa mạc và ở đó để cầu nguyện cùng Thiên Chúa. Thánh Antôn Cả, Thánh Phaolô ẩn tu, Thánh Macariô Cả và Thánh Pachomiô thành Cenobite đã tổ chức thành hình thức các nhà dòng vào thế kỷ thứ 4.Năm 323, Ariô(250/256 – 336), người được bầu làm linh mục trưởng vùng Baucalis ở Alexandria vào năm 313, đặt vấn đề về bản tính Thiên Chúa của Chúa Kitô. Thuyết của ông này cho rằng tự thuở ban đầu Thiên Chúa không phải là Chúa Cha vì Ngài chỉ có một mình. Ngài trở thành Chúa Cha sau khi đã tạo thành Chúa Con từ hư vô. Đại đế Constantine đã triệu tập Công Đồng Nicê vào năm 325 và từ Công Đồng này chúng ta có công thức tuyên xưng đức tin gọi là Kinh Tin Kính của Công Đồng Nicê, trong đó nhấn mạnh rõ ràng bản tính Thiên Chúa của Chúa Kitô:“...Tôi tin kính một Chúa Giêsu Kitô, Con Một Thiên Chúa, sinh bởi Đức Chúa Cha từ trước muôn đời. Người là Thiên Chúa bởi Thiên Chúa, ánh sáng bởi ánh sáng, Thiên Chúa thật bởi Thiên Chúa thật, được sinh ra mà không phải tạo thành, đồng bản tính với Chúa Cha và nhờ Người mà muôn vật được thành..” Công Đồng Nicê cũng đã chính thức ấn định Giáo Hội có ba tòa thượng phụ là Rôma, Alexandria và Antiôkia. Năm 381, Công Đồng Constantinople được triệu tập để hoàn thành Kinh Tin Kính của Công Đồng Nicê với sự xác nhận về thần tính của Chúa Thánh Thần.“Tôi tin kính Đức Chúa Thánh Thần là Thiên Chúa và là Đấng ban sự sống: Người bởi Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con mà ra. Người cùng được phụng thờ và tôn vinh với Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con...”Công đồng Nicê đã khẳng định dứt khoát Ðức Giêsu là Thiên Chúa, nhưng vấn đề đặt ra là phải hiểu Ðức Giêsu cũng là một con người thế nào. Năm 428, một đan sĩ ở thành Antioche tên Nestoriô được bầu lên làm thượng phụ thành Constantinople. Ông chủ trương gọi Ðức Maria là Mẹ Chúa Kitô và cấm các tín hữu khẩn cầu Ðức Maria như Mẹ Thiên Chúa (Theotokos). Ðức Maria chỉ là mẹ nhân vật Giêsu. Ðức Giêsu chỉ là một người mặc lấy thiên tính và thân thể ngài trở nên đền thờ của Ngôi Lời. Ðức Giêsu mang hai ngôi vị vì Nestoriô phân tách Ngôi Lời ra khỏi Ðức Kitô. Thuyết của thượng phụ Nestoriô gây tai tiếng trong dân chúng. Thánh Cyrilô thành Alexandria liền viết thư cho Ðức Giáo Hoàng Celestinô I kết án Nestoriô. Ông Nestôriô cũng viết thư cho Ðức Celestinô I. Cuối cùng một công đồng được triệu tập nhóm họp tại thành Êphêsô vào năm 431. Chỉ trong một ngày, công đồng truất chức Nestoriô và tái khẳng định tín điều Mẹ Thiên Chúa. Nestoriô bị lưu đày và chết năm 440 trên một ốc đảo xứ Libye, nhưng nhóm người theo ông vẫn còn và họ hiển nhiên ly khai với Giáo Hội. Lần ly khai này mặc nhiên có những ý tưởng tranh chấp chính trị giữa thành Alexandria và Constantinople, và sự khác biệt giáo thuyết đã cắt đứt hẳn giữa hai nhóm. Từ đó xuất hiện Giáo Hội Nestoriô hoặc Giáo Hội Assyrô. Nestoriô bị kết án nhưng vẫn không vừa lòng những thành phần cực đoan giữa hai phe Alexandria và Constantinople. Viện phụ Eutychès ở Constantinople lên tiếng giảng rằng nơi Ðức Kitô, thiên tính bao trùm nhân tính đến độ chỉ còn bản tính duy nhất là Thiên tính (monophysite). Cuộc tranh chấp giữa hai phe chống đối và theo Eutychès lại nổi lên. Cuối cùng hoàng đế Marcianus lại triệu tập một công đồng tại Chalcedon năm 451. Công đồng khẳng định Ðức Kitô mang một ngôi vị và hai bản tính. Eutychès và thuyết Ðức Kitô chỉ một thiên tính bị kết án. Công đồng Chalcedon lại đưa đến những ly khai khác. Người Kitô hữu Ai-cập phủ nhận những khẳng định của công đồng cũng như một số đông Kitô hữu gốc miền Tây Syria và nhất là những Kitô hữu thuộc miền Armenia. Từ đó, tại Alexandria có đến hai tòa thượng phụ, một tòa theo Công Đồng Chalcedon và một tòa chống lại.Đa số Kitô hữu Ai Cập chống lại Công Đồng Chalcedon. Họ tách riêng ra lập một Giáo Hội riêng gọi là Chính Thống Giáo Coptic. Vị đứng đầu Chính Thống Giáo Coptic được gọi là Giáo Hoàng thành Alexandria và là Thượng Phụ Toàn Phi Châu. Tòa Thượng Phụ còn lại (theo Công Đồng Chalcedon) được gọi là Tòa Thượng Phụ Melkite.Ðế quốc La Mã dần tan rã từ lúc hoàng đế Théodose I (346-395) băng hà vào năm 395. Năm 476, hoàng đế cuối cùng bên Tây phương bị tướng man dân Odoacre truất phế. Từ đó, đế quốc La Mã Tây phương hoàn toàn biến mất. Bên Ðông phương, đế quốc còn cầm cự được thêm một thời gian, nhưng thành Byzance trở nên quan trọng được coi như là thủ đô của đế quốc mới và được đổi tên thành Constantinople (thành Rôma thứ hai). Các vị đại đế La Mã Đông Phương bổ nhiệm các vị thượng phụ Melkite và trao cho họ cả quyền lãnh đạo dân sự. Nhiều vị thượng phụ Melkite đã dùng quyền hành dân sự của đế quốc để triệt hạ những người Chính Thống Giáo Coptic vì coi họ là lạc giáo.Năm 639, Hồi Giáo chiếm được Ai Cập. Người Ai Cập dần dà bị Hồi Giáo hóa, đặc biệt dưới chính sách tàn bạo của Al-Hakim bi-Amr Allah. Đến thế kỷ thứ 12, Ai Cập từ một nước Kitô Giáo đã trở thành một nước Hồi Giáo như ngày nay. Khi xảy ra vụ đại ly giáo vào năm 1054, tòa thượng phụ còn lại (theo Công Đồng Chalcedon) cắt đứt sự hiệp thông với Rôma và hình thành Giáo Hội Chính Thống Giáo Hy Lạp nghi lễ Melkite. Hiện nay tại Ai Cập có 11 triệu tín hữu thuộc Giáo Hội Chính Thống Giáo Coptic do Giáo Hoàng Shenouda III lãnh đạo. Đây là người đã nhanh chóng lên án Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI trong biến cố Regensburg vừa qua. Trong các Giáo Hội Kitô, Giáo Hội Chính Thống Giáo Coptic có lẽ là Giáo Hội duy nhất về phe với Hồi Giáo trong biến cố Regensburg vừa qua. Ngoài Ai Cập, Giáo Hội Chính Thống Giáo Coptic còn hiện diện cả tại Bắc Mỹ, Âu Châu, Úc Châu, Sudan, Israel và Ethiopia với tổng số tín hữu lên đến 57 triệu.Trong Giáo Hội Chính Thống Giáo Coptic, có nhiều anh chị em tín hữu ly khai để quay về hiệp thông với Tòa Thánh. Những anh chị em này gọi là Giáo Hội Công Giáo nghi lễ Coptic. Tại Ai Cập, Công Giáo nghi lễ Coptic có khoảng 243,000 tín hữu do Đức Thượng Phụ Antonios Naguid, người vừa được Đức Thánh Cha tiếp kiến hôm thứ Sáu, lãnh đạo. Giáo Hội Chính Thống Giáo Melkite hiện có khoảng 300,000 tín hữu tại Ai Cập do Giáo Hoàng Theodoros II lãnh đạo.Từ Giáo Hội Chính Thống Giáo Melkite, một số anh chị em tín hữu lại ly khai để quay về hiệp thông với Tòa Thánh. Anh chị em này hình thành Giáo Hội Công Giáo nghi lễ Melkite.

Bài có liên quan

30/08/2018	8 nhà thờ của Chính Thống Giáo Coptic phải đóng cửa vì bị tấn côngAnthony Nguyễn
08/01/2018	Video: Giáo Hội Năm Châu 08/01/2018: Tình cảnh các tín hữu Kitô CopticThế Giới Nhìn Từ Vatican
02/01/2018	Đại Giáo Trưởng Hồi Giáo Ai Cập lên án cuộc tấn công các tín hữu Chính Thống Coptic và kêu gọi các tín hữu Hồi Giáo đón mừng lễ Giáng SinhĐặng Tự Do
29/12/2017	Khủng bố Hồi Giáo tấn công vào một nhà thờ Coptic tại thủ đô CairoThành Tâm
13/10/2017	Một linh mục Coptic bị đâm chết trên đường phố CairoĐặng Tự Do
29/09/2017	Thi hài 21 vị tử đạo Coptic được tìm thấy tại LybiaĐặng Tự Do
02/05/2017	Tổng Giám Mục Chính Thống Giáo Coptic nói Đại Học Al-Azhar nên xét lại các sách giáo khoa có tư tưởng Hồi Giáo cực đoanĐặng Tự Do
29/04/2017	Diễn từ của Đức Phanxicô với Thượng Phụ Chính Thống Coptic, Giáo Hoàng Tawadros IIVũ Văn An
28/04/2017	Bối cảnh chuyến đi Ai Cập của Đức Phanxicô: Giáo Hội Công Giáo CopticVũ Văn An
27/04/2017	Bối cảnh cuộc tông du Ai Cập của Đức Phanxicô: Chính Thống Giáo Ai CậpVũ Văn An
16/12/2016	Lãnh tụ Hồi giáo Ai Cập thăm hỏi Đức Thượng Phụ Chính Thống Coptic sau vụ đánh bom tại CairoĐặng Tự Do
19/06/2016	Giám mục Coptic kêu gọi Vương quốc Anh bảo vệ Ki-tô hữu Trung đôngHồng Thủy Op
10/05/2016	Công Giáo và Chính Thống Giáo Coptic có thể đưa ra chứng tá chung cho phẩm giá của sự sống, hôn nhân và thiên nhiênĐặng Tự Do
26/07/2015	Thanh thiếu niên Kitô hữu Coptic bị bắt cóc để cải sang đạo Hồi mà không có sự đồng ý của cha mẹĐặng Tự Do
19/05/2015	Kitô hữu Coptic Ai Cập xao xuyến trước án tử hình dành cho cựu Tổng thống Mohamed MorsiĐặng Tự Do
10/04/2015	Khủng bố tấn công một nhà thờ Coptic tại Ai Cập làm 4 người bị thươngĐặng Tự Do
22/02/2015	Coptic Church Recognizes Martyrdom of 21 Coptic ChristiansVatican Radio
17/02/2015	Đức Thánh Cha chia buồn với Giáo Hội Chính Thống Copte Ai CậpLm. Trần Đức Anh OP
29/08/2013	Christians restrain anger after Egypt church attacksMohamad Ali Harissi /AFP
10/05/2013	Cuộc gặp gỡ lịch sử giữa Đức Giáo Hoàng Phanxicô và Giáo Chủ Coptic Ai Cập Tawadros IITrần Mạnh Trác