Vài Nét Về Hò đối đáp ở Nam Bộ Xưa - Báo Cần Thơ Online

Có thể bạn quan tâm

TIẾNG VIỆT

CANTHO NEWS
CẦN THƠ KHMER NGỮ

Thời sự
Chính trị
Kinh tế
Xã hội
An ninh-Pháp luật
Thế giới
Giáo dục
Y tế
Khoa học & Công nghệ
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
Thể thao
Du lịch
Media
Quảng cáo - Đặt báo
Đọc báo giấy Online

Tiếng Việt | English | ភាសាខ្មែរ

Thời sự
- Cần Thơ
- ĐBSCL
- Trong nước
- Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ kiểm điểm tập thể lãnh đạo
- Viết tiếp chiến công - Xứng danh Bộ đội Cụ Hồ
- Nhiều địa phương họp mặt kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam
- Ngành Nội vụ cần có quyết tâm cao hơn, khát vọng lớn hơn để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao
Chính trị
- Xây dựng Đảng & Hệ thống chính trị
- Làm theo gương Bác
- Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
- Diễn đàn & Nhịp cầu dân cử
- Cử tri thắc mắc vì sao phải trả tiền dịch vụ môi trường rừng khi sử dụng nước sạch
- 48 cán bộ được bồi dưỡng ngạch chuyên viên cao cấp
- Thới Lai: Thi hành kỷ luật 1 tổ chức đảng và 22 đảng viên vi phạm
- Thông tin về dự án bến xe khách Ô Môn
Kinh tế
- Thị trường
- Đầu tư - Tài chính
- Nông nghiệp - Nông thôn
- Nỗ lực giảm lãi suất, đảm bảo cung ứng vốn cho nền kinh tế
- VinFast được vinh danh là “Thương hiệu xe có đóng góp lớn nhất cho Môi trường và Bền vững của Indonesia”
- Gas South - Đồng hành cùng phát triển
- Đồ Chơi Ô Tô Cần Thơ: Sự Lựa Chọn Hoàn Hảo Cho Chủ Xe Hiện Đại
Xã hội
- Đời sống
- Gia đình
- Nhịp cầu nhân ái
- Cùng nhau vượt khó
- Vui Tết Quân Dân
- Ở đâu có người lao động, ở đó có tổ chức Công đoàn
- Tặng sổ bảo hiểm xã hội và thẻ bảo hiểm y tế cho người dân có hoàn cảnh khó khăn
An ninh-Pháp luật
- Quốc phòng
- An ninh
- Biển đảo
- Pháp luật
- An toàn giao thông
- Xã Thới Tân đảm bảo an toàn giao thông
- Siết chặt trật tự an toàn giao thông đường thủy nội địa
- Phối hợp triển khai chuyên đề về các quy định của pháp luật đối với việc giao phương tiện cho người chưa đủ điều kiện điều khiển
- Công an TP Cần Thơ bắt thêm đối tượng liên quan vụ án vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác
Thế giới
- Toàn cảnh
- Đông Tây thế sự
- Chuyện bốn phương
- Ông Putin phủ nhận thất bại ở Syria
- Nguy cơ chạy đua vũ trang AI
- Cuộc chiến quyền lực trên “bàn cờ” Trung Đông mới
- Người già Trung Quốc trở lại trường
Giáo dục
- Học đường
- Tuyển sinh-Hướng nghiệp
- Khuyến học
- Thêm 29 tân cử nhân ngành Kỹ thuật điện
- Khai trương văn phòng thứ 3 của FPT chi nhánh Cần Thơ
- Kết nạp 16 sinh viên ưu tú vào Đảng
- Khám phá Vinschool Grand World – ngôi trường ươm mầm tài năng đảo ngọc
Y tế
- Sức khỏe
- Dinh dưỡng
- Tư vấn
- An toàn thực phẩm
- Tự hào vững bước đi lên
- Chia sẻ kinh nghiệm điều trị bệnh lý tim mạch, nội tiết
- Kiên Giang: Phẫu thuật thành công khối u 15kg cho bệnh nhân nữ
- Phẫu thuật lấy răng cắm trong môi do tai nạn giao thông
Khoa học & Công nghệ
- Khoa học thường thức
- Sản phẩm mới
- Thủ thuật
- Đề phòng thiếu vitamin D vào mùa lạnh
- CASTI Awards 2024 - Tôn vinh sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
- Lễ ra mắt hạ tầng kết nối WiFi và 5G tại Cảng Hàng không quốc tế Cần Thơ
- Maximizing Concert - nâng tầm giải trí, khẳng định vị thế mạng 5G MobiFone
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
- Văn hóa - Nghệ thuật
- Xem-Nghe-Đọc
- Sáng tác - Biên khảo
- Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
- Những gì còn lại
- Hiểu thêm về một đơn vị quân đội anh hùng
- Từ các “Anh trai”, nghĩ về công nghiệp văn hóa
Thể thao
- Bóng đá
- Môn khác
- Thể thao - Cuộc sống
- Vinicius Junior đoạt giải Cầu thủ xuất sắc nhất năm 2024 của FIFA
- Chiếm ngôi đầu bảng B
- Giải Marathon Quốc tế Di sản Cần Thơ góp phần quảng bá du lịch thành phố
- Gay cấn tranh vé thứ hai vào bán kết ở bảng A
Du lịch
- Khám phá
- Ẩm thực
- Góc lữ hành
- Rộn ràng chuỗi lễ hội Giáng sinh “đỉnh nóc” khắp ba miền của Vinpearl & VinWonders
- Thú vị trải nghiệm làm gốm tại Cantho Eco Resort
- Ngày hội Du lịch - Ðêm hoa đăng Ninh Kiều, Cần Thơ năm 2024 diễn ra từ ngày 28-12
- “Du lịch Cồn Sơn Cần Thơ” là xu hướng tìm kiếm hàng đầu trên Google của người Việt
Media
- Video
- Longform
- Infographics
- Bất động sản - Đô thị
- Nông dân làm giàu

Dòng sự kiện

70 năm Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ
Cần Thơ năng động và phát triển
Phòng chống HIV/AIDS

Đọc báo giấy Online Bảng giá quảng cáo - Đặt báo VĂN HÓA - GIẢI TRÍ > Sáng tác - Biên khảo 27/06/2009 - 20:14 Chia sẻ Facebook Vài nét về hò đối đáp ở Nam bộ xưa

Dấu ấn sông rạch đã đi vào tâm thức của người dân Nam bộ tự bao đời nay, gắn bó với bà con như máu với thịt. Đặc biệt trong văn hóa dân gian Nam bộ, sông rạch được xem như một yếu tố đặc trưng của văn hóa dân gian. Hò đối đáp ở Nam bộ là một trong những loại hình diễn xướng dân gian có gắn bó mật thiết với môi trường sông nước.

Hò đối đáp ở Nam Bộ ngoài việc diễn xướng trong quá trình lao động mệt nhọc, gắn với đồng ruộng bao la, còn gắn với những dòng sông mênh mông nước. Có thể nói, chính môi trường sông nước ở đây đã làm nảy sinh những câu hò, điệu hát trên sông. Nếu như thiên nhiên chung quanh con người là cội nguồn của những cảm xúc nghệ thuật, thì sẽ không có gì là lạ khi ta thấy tần số xuất hiện rất cao của hình ảnh sông rạch, thuyền bè xuôi ngược với những bến, những vàm, những doi, những vịnh, những con nước lớn ròng trong sáng tác dân gian, đặc biệt trong ca dao, trong hò đối đáp.

Hò đối đáp ở Nam Bộ cho ta nghe một làn điệu mênh mông, gợi nhớ những cánh đồng bát ngát, những dòng sông phẳng lặng, dằng dặc. Người nông dân thường hát hò để gởi gắm tâm tư, tình cảm, để than thân trách phận và để vơi bớt nỗi nhọc nhằn nhưng cần cù lao động, yêu đồng ruộng và yêu cuộc sống quanh mình. Hò đã ăn sâu vào huyết quản của người dân trên sông rạch thuở ấy:

Chờ em cho mãn kiếp chờ

Chờ cho rau muống lên bờ trổ bông.

Khi nghe chàng trai cất lên câu hò, cô gái liền bẻ lại:

Rau muống trổ bông lên bờ nó trổ

Ai biểu anh chờ mà anh kể công ơn.

Khi cô gái cất tiếng hò:

Khế với canh một lòng chua xót

Mật với gừng một ngọt một cay

Ra về bỏ áo lại đây

Để khuya em đắp gió tây lạnh lùng.

Chàng trai liền đáp trả:

Có lạnh lùng lấy mùng mà đắp

Trả áo cho anh về đi học kẻo trưa.

Chính những câu hò, điệu hát đó đã làm lay động lòng người, giúp con người yêu mến thiên nhiên, cảnh vật, yêu quê hương đất nước và thêm yêu vùng đất thân thương mình đang sống. Và cũng chính những câu giao duyên ấy đã làm nhịp cầu tri âm nối từ trái tim đến trái tim, tình yêu nảy nở cũng từ đó, thật lãng mạn và nên thơ.

... Thấy em có cái gò má hồng hồng...

Phải chi em đừng mắc cỡ...

Đừng mắc cỡ, thì anh xin bồng... em hôn...

Khi nghe người con trai cất câu hò như vậy, người nữ liền hòa theo:

Chuyện vợ chồng đâu có khá bồn chồn...

Anh thương em nên dè dặt...

Chớ để thiên hạ đồn không hay...

Một đêm trăng thật thơ mộng trên sông nước Nam Bộ. Cô gái lơi mái chèo cất giọng hò rơi, chàng trai chèo ghe ngang nghe được liền đáp lại. Hai người hò qua hò lại, chừng cảm mến nhau, anh con trai đi thẳng vào vấn đề hôn nhân, nhưng cô gái còn e ngại vì còn chờ quyết định của mẹ cha:

Đầu giồng có cây duối,

Cuối giồng có cây da,

Ngã ba đường cái có dây tơ hồng.

Con gái chưa chồng tấm lòng hực hỡ!

Con trai chưa vợ ruột thắt như tranh!

Ngó lên mây trắng trời xanh,

Ai ai cũng vậy ưng anh cho rồi!

Nghe chàng trai ngỏ ý, cô gái liền trả lời:

Sông dài gió thoảng...

Em nghe mấy lời của anh than vãn,

Trong dạ em thương cảm bớ chàng!

Phải chi em có quyền sắp đặt giang san,

Thời nợ duyên duyên nợ...

Em cũng chẳng để cho chàng đợi trông!

Anh con trai tiếp lời:

Gió thổi hiu hiu chín chiều ruột thắt,

Nhìn sao bên bắc, nước mắt chảy bên đông!

Ai xui chi cho vợ vợ với chồng chồng,

Biết đây với đó mà ông tơ hồng có xe?

Nghe chàng trai than vãn, cô gái liền trở giọng an ủi, đồng thời đưa ra một số nguyên nhân khiến cho cô không dám nhận lời chàng trai, mặc dù “tình trong như đã mặc ngoài còn e”:

Giao ngôn chắc quá,

Em sợ má em rầy!

Câu tứ mã nan truy,

Em sợ dì em giận!

Để em về nhà thưa lại,

Chừng cha má có đành.

Thời loan phụng,

Em sẽ với bạn lành bắt tay!

Những câu hò vang mãi, truyền tải những tâm tư, nỗi lòng của những người lao động chân chất, hiền hòa. Giọng hò Nam Bộ bay bổng, trải dài trên sông hòa nhịp vào mái chèo khua nước, tạo nên một âm thanh sâu lắng, ngọt ngào.

Ngày xưa, trên các cánh đồng vào mùa cấy, những nam thanh nữ tú của miền thôn dã đã lao vào công việc mệt nhọc, để giải khuây họ cất lên những câu hò đối đáp, cũng là để bày tỏ, trang trải nỗi lòng:

Em thấy anh ăn học mà cũng thông, lợi đây em hỏi mà cái khăn bàn lông mấy đường...

Em ơi, cái khăn bàn lông đây anh đội cũng thường, bây giờ nó cũ mà mấy đường anh cũng quên.

Hoặc một chiếc xuồng câu đang buông trôi trên dòng nước, cảnh sắc thanh bình, dòng sông yên ả, anh thanh niên trong bộ bà ba bạc màu cao hứng ngâm ngợi vài câu:

Bớ chiếc ghe sau chèo mau anh đợi.

Kẻo giông khói đèn bờ bụi tối tăm.

Tiếng hò ngân vang trên dòng sông mênh mông nước, nghe sao êm ái, ngọt ngào, lại một chiếc ghe của cô gái chở hàng bông đi chợ từ xa chèo đến, nghe được câu hò của anh thanh niên, cô cũng liền cao hứng đáp lại:

Bờ bụi tối tăm, anh quơ nhằm cái tộ bể

Cưới vợ có chửa về thổi lửa queo râu.

***

Hò đối đáp ở Nam Bộ là một nét sinh hoạt văn hóa tinh thần không thể thiếu của người dân nơi đây. Hình thức diễn xướng dân gian này không những chỉ nhằm bộc lộ nỗi lòng mình với quê hương đất nước mà còn nhằm làm giảm bớt những gánh nặng nhọc nhằn trong cuộc sống lao động để mưu sinh, đồng thời nó cũng là cầu nối cho những đôi lứa yêu nhau, cùng nhau tạc dạ ghi lòng, mong có một ngày được gá nghĩa trăm năm.

TRẦN KIỀU QUANG

Chia sẻ bài viết

Chia sẻ Facebook

BÌNH LUẬN Ý kiến của bạn Gửi ý kiến

*Email (không hiển thị trên trang):

*Họ tên (hiển thị trên trang):

Vui lòng nhập mã xác nhận vào ô bên dưới. Nếu bạn không đọc được, hãy Chọn mã xác nhận khác.

Gửi Đọc thêm

Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
Những gì còn lại
Hiểu thêm về một đơn vị quân đội anh hùng
Từ các “Anh trai”, nghĩ về công nghiệp văn hóa
“Nhà mình lạ lắm” - Khi gia đình là nơi chữa lành
Công bố vương miện và trang phục văn hóa dân tộc Hoa hậu ĐBSCL
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào
Vinh quang "80 năm dưới Quân kỳ Quyết thắng"
Lễ hội Kỳ yên Thượng điền Đình Thần Tân An năm 2024
Nhiều tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh được tái bản, in mới

Tiêu điểm

Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
Những gì còn lại
Hiểu thêm về một đơn vị quân đội anh hùng
Từ các “Anh trai”, nghĩ về công nghiệp văn hóa
“Nhà mình lạ lắm” - Khi gia đình là nơi chữa lành
Công bố vương miện và trang phục văn hóa dân tộc Hoa hậu ĐBSCL
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào
Vinh quang "80 năm dưới Quân kỳ Quyết thắng"
Lễ hội Kỳ yên Thượng điền Đình Thần Tân An năm 2024
Nhiều tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh được tái bản, in mới

Đọc nhiều

Festival Ninh Bình 2024 - Dòng chảy di sản: Hành trình trải nghiệm hấp dẫn, độc đáo
“Ký ức không phai” của cán bộ, học sinh miền Nam trên đất Bắc
Sôi nổi các hoạt động đậm bản sắc văn hóa
Ðặc sắc các hoạt động bảo tồn và phát triển Văn hóa Chợ nổi Cái Răng
Chương trình ca nhạc và trình diễn thời trang “Điểm hẹn Tây Đô”
An nhiên với “Lửa hương mùa cũ”
Nhiều hoạt động tri ân nhà giáo
Bảo Tiền - chứng tích của công cuộc giữ đất ở Nam Bộ
Gửi tình yêu quê hương vào 6 câu vọng cổ
Nghe dân ca trên Bến Ninh Kiều

Văn hóa - Nghệ thuật

Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
“Nhà mình lạ lắm” - Khi gia đình là nơi chữa lành
Công bố vương miện và trang phục văn hóa dân tộc Hoa hậu ĐBSCL
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào
Vinh quang "80 năm dưới Quân kỳ Quyết thắng"

Xem-Nghe-Đọc

Phim ca nhạc hài Tết “Tứ hải phát tài”
Phim Tết “Yêu nhầm bạn thân”
Chuyện nghề nghiệp trong “Khách hàng là thượng đế”
“Bí kíp” thu hút sự chú ý của cộng đồng
Những vần thơ “Nhân nghĩa đất phương Nam”

ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP

RAO VẶT NHÀ ĐẤT HỌC HÀNH XE ĐIỆN TỬ VIỆC LÀM KHÁC

Đầu tư định cư Úc: Cập nhật chi phí và chính sách mới
Báo xuân 2025
THÔNG BÁO THI TUYỂN PHƯƠNG ÁN KIẾN TRÚC Trung tâm thương mại, dịch vụ để hoạt động du lịch, kinh doanh văn phòng AEON MALL Cần Thơ
Nhiệt điện Cần Thơ hưởng ứng Tuần lễ Hồng EVN lần X
Cách định cư Canada phù hợp dành cho người Việt
Khám Phá Bộ Sưu Tập Ký Tự Đặc Biệt Độc Đáo Cho Giới Trẻ
Cách thức tham gia "Đường lên đỉnh Saymee" rinh ngay Apple Watch Series 9
THÔNG BÁO Tuyển dụng viên chức làm việc tại Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa năm học 2024-2025
THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG
MỜI THAM GIA LÀM ĐẠI LÝ THƯƠNG MẠI MOBIFONE
VNP CẦN THƠ - LẮP INTERNET WIFI CÁP QUANG VNPT
Giới thiệu công ty quà Tết doanh nghiệp 2025 uy tín