Vai Tro Cua Bang Hoi

Câu 5: Vai trò của bảng hỏi trong nghiên cứu PTNT

Câu 5: Vai trò của bảng hỏi trong nghiên cứu PTNT

Bảng hỏi là một tập hợp những câu hỏi phục vụ cho việc thu nhưập những thông tin sơ cấp được sắp xếp theo những nguyên tắc lôgíc, nguyên tắc nội dung, nguyên tắc tâm lý. Nhườ vào sự tác động và giúp đỡ của bảng hỏi, người nghiên cứu thể hiện được quan điểm của mìnhư đối với những vấn đề mà mìnhư quan tâm.

Bảng hỏi là công cụ đắc lực trong nghiên cứu thực nghiệm, nó là công cụ để nghiên cứu những hiện t­ợng,những quá trìnhư của Xã hội học nông thôn.Trong quá trìnhư thu nhưập thông tin điều tra viên thực hiện công việc của mìnhư thông qua sự giúp đỡ của bảng hỏi. Thông th­ờng bảng hỏi là những hìnhư thức thể hiện mục tiêu nghiên cứu của một đề tài nghiên cứu Xã hội học thực nghiệm. Nhườ vào bảng đó cho phép người ta thu được thông tin cá biệt làm cơ sở cho thu nhưập thông tin tổng thể.

Mỗi cuộc nghiên cứu Xã hội học thực nghiệm có một bảng ghi khác nhau. Việc xây dựng bảng hỏi phải tuân thủ theo những nguyên tắc nhất định.

Đối với những đề tài nghiên cứu toàn diện thì việc lập bảng hỏi là cần thiết nhằm đo đạc định l­ợng đối t­ợng nghiên cứu.

Để xây dựng bảng hỏi cần có sự hiểu biết nhất định về đối t­ợng nghiên cứu,và người chuẩn bị bảng hỏi cần phải có sự hiểu biết và có những kỹ năng nhất định. Chất lựơng của bảng hỏi phụ thuộc vào “tay nghề” của người lập bảng hỏi cũng như­ khâu chuẩn bị, tạo lập ch­ơng trìnhư nghiên cứu như­ xác định đề tài, lập giả thuyết nghiên cứu,mô hìnhư lý luận về đối t­ợng nghiên cứu, lập kế hoạch cho tiến độ nghiên cứu

Các loại câu hỏi

Bộ câu hỏi viết:

Là Câu hỏi và câu trả lời ở dạng viết.

Có thể được sử dụng ở như­ng cách khác nhau:

Gửi bộ câu hỏi bằng thư­ với những chỉ dẫn rõ ràng cách trả lời các câu hỏi như­ thế nào, yêu cầu trả lời bằng th­ư.

Tập hợp tất cả hoặc một phần các người trả lời tại một địa điểm vào một thời điểm, đ­a ra các chỉ dẫn bằng nói hoặc viết và để như­ng người trả lời điền vào bộ câu hỏi.

Phát tay bộ câu hỏi cho như­ng người trả lời và sau đó thu thập lại chúng.

Các câu hỏi có thể là câu hỏi nửa đóng và câu hỏi đóng, với các câu trả lời đã được phân nhưóm trước

1. Câu hỏi theo nội dung:

Cơ sở để phân loại câu hỏi theo nội dung là lĩnhư vực của thực tế xã hội mà câu hỏi đề cập đến nghĩa là các yếu tố, khía cạnhư, các quá trìnhư của thực tế xã hội mà thông tin về chúng sẽ nhận được câu hỏi t­ơng ứng. Từ góc độ này các câu hỏi có thể là những câu hỏi về kinhư tế, văn hoá, giáo dục, về dân số, về quản lý về chính trị…

Trong một dạng chung hơn theo nội dung các câu hỏi có thể được chia thànhư hai nhưóm lớn sau:

Nhưóm thứ nhất: Bao gồm những câu hỏi đặc tr­ưng cho sự kiện nào đó (câu hỏi về sự kiện) nghĩa là hỏi về một cái gì đó một cách hiện thực đã, đang tồn tại trong thời gian và không gian, khi tỏ raảnh hưởng đến diễn tiến của các quá trìnhư xã hội.

Nhưóm thứ hai: Bao gồm những câu hỏi thể hiện sự đánhư giá hay những mong muốn của cá nhân riêng biệt hay của một tập hợp người. Những đánhư giá có thể thuộc về những lĩnhư vực khác nhau: đánhư giá về chính trị , đánhư giá đạo đức, nghệ thuật, luật pháp…sự mong muốn cũng vậy, mong muốn có thể đụng chạm đến tất cả các khía cạnhư của cuộc sống con người.

2. Câu hỏi có hay không có các câu trả lời được chuẩn bị trước

Câu hỏi mở (để ngỏ) (open-ended question):

Các câu hỏi mở cho phép các câu trả lời tự do được ghi lại bằng ngôn ngữ của người trả lời. Các câu trả lời có thể không được kê ra trước cho người trả lời lựa chọn.

Đó là những câu hỏi mà không kèm theo các câu trả lời chuẩn bị trư­ớc nghĩa là với người trả lời ta chỉ nêu câu hỏi mà không h­ướng dẫn cách trả lời, những câu hỏi để người được hỏi tự trả lời(tự viết ra) những ý nghĩ,những đề nghị… của mìnhư theo sự lựa chọn và suy nghĩ của họ,những gì mà họ cho là đúng,là hợp với nhận thức với quan niệm của mìnhư.

Những câu hỏi này hữ­u ích để đạt những tin tin về:

Những thực tế mà nghiên cứu viên không thông thạo lắm;

Các quan điểm, thái độ và gợi ý của người trả lời;

Các chủ đề nhưạy cảm.

Đây là loại câu hỏi th­ờng dùng để thu nhưập thông tin xoay quanhư những vấn đề liên qua đến thái độ và nhận thức của người được hỏi,về những khuyến nghị hay sự đề đạt cũng như­ nhận thức của các cá nhân được điều tra. Nhưìn chung những câu hỏi này cung cấp cho ta những thông tin đa dạng,phong phú về mặt định tính. Như­ng rất khó khăn đo l­ờng về mặt định lượng.

Câu hỏi đóng (closed questions):

Các câu hỏi đóng đ­a ra các lựa chọn hoặc các khả nang trả lời có thể để ngườitrả lời lựa chọn từ đó.

Khi thiết kế các câu hỏi đóng chúng ta cần cố gắng:

Liệt kê các lựa chọn thấu đáo và đã loại trừ như­ng cái không xác đáng;

Làm sao để số các lựa chọn ít nhất có thể.

Các câu hỏi đóng h­u ích khi các khả năng có thể trả lời được biết trước.

Các câu hỏi đóng cũng có thể được sử dụng khi để cho người trả lời thể hiện các quan điểm của họ bằng cách chọn các điểm tư­ơng ứng theo phân loại trong một thang điểm.

Câu hỏi đóng là loạicâu hỏi luôn luôn kèm theo các câu trả lời được chuẩn bị trước. ở đây, tính chủ động của người được hỏi bị hạn chế.

Người trả lời quan tâm không chỉ câu hỏi mà còn tất cả các ph­ơng án trả lời được nêu ra, để sau đó chỉ ra các ph­ơng án trả lời nào mà họ thấy phù hợp nhất.

Đối với các đề tài nghiên cứu Xã hội học về nông thôn, điểm mạnhư của việc dùng câu hỏi đóng là người dân dễ trả lời hơn. Song hạn chế của nó ở chỗ, đôi khi những ph­ơng án trả lời của những câu hỏi này hợp với khu vực nghiên cứu này như­ng lại không hợp với khu vực nghiên cứu khác. Đây là một trong những điểm mà nhưà nghiên cứu khi lập bảng hỏi cần quan tâm.

Đối với câu hỏi đóng không nên đ­ưa ra câu hỏi có liên quan đến hai sự kiện, bởi vì khi trả lời người ta không biết lựa chọn ph­ơng án nào. Người trả lời sẽ không biết lựa chọn cách trả lời nào cho phù hợp. Một điểm lư­u ý nữa là tuyệt đối tránhư dùng thể phủ định đối với câu hỏi đóng giản đơn.

Câu nửa đóng nửa mở:

Đây là loại câu hỏi mà người trả lời khi chọn một ph­ơng án trả lời nào đó thì phải giải thích lý do vì sao chọn ph­ơng án đó.

Câu hỏi kiểm tra: là những câu hỏi dùng để kiểm tra một ph­ơng án đã trả lời nào đó,nhằm xách định xem người được hỏi có trả lời đúng với sự suy nghĩ đã lựa chọn của anhư ta không. Sự kiểm tra này đánhư giá câu trả lời của anhư ta về ph­ơng là đáng tin hay ch­a đủ độ tin cậy

Những câu hỏi tâm lý:là những câu hỏi dùng để tháo gỡ những bế tắc trong quá trìnhư điều tra hay phỏng vấn. Thông th­ường những câu hỏi này chuận bị cho bư­ớc chuyển tiếp sang những giai đoạn tiếp sau.

Căn cứ vào tính chất khác nhau người ta còn phân ra những loại câu hỏi khac như­: những câu hỏi về sự kiện, những câu hỏi tìnhư thế, những câu hỏi về định h­ớng v.v..

Câu hỏi lọc

Thông th­ờng, tr­ước khi đư­a câu hỏi hàm chứa nội dung nào đó cho người trả lời, chúng ta muốn tìm hiểu xem người đó có thuộc nhưóm mà câu hỏi dànhư cho họ không. Chúng ta sẽ tránhư được sự dịch chuyển của kết quả nghiên cứu, nếu loại bỏ được những người không biết hoặc không liên quan gì tới vấn đề cần hỏi tham gia vào việc trả lời câu hỏi. Loại câu hỏi này có chức năng phân chia những người tham gia trả lời câu hỏi thànhư các nhưóm khác nhau, để sau đó sẽ có những câu hỏi dànhư riêng cho từng nhưóm.