Van Không Tải Xe ô Tô (Bù Ga) - Hiểu Về Xe - Blog Xế Cưng

Hay thì share!

Van không tải là gì?

Van không tải là một bộ phận thường được sử dụng trong các xe phun nhiên liệu để kiểm soát tốc độ quay (RPM) của động cơ khi xe ở chế độ không tải. Đây là một thành phần quan trọng của hệ thống điều khiển tốc độ không tải.

Lưu ý xe dùng ga điện tử không có van không tải rời. Lý do là ECU sẽ điều khiển trực tiếp bướm ga để kiểm soát tốc độ chạy không tải.

Cơ chế hoạt động

Với xe phun nhiên liệu, công việc của bướm ga chỉ đơn giản là điều chỉnh lượng không khí đi vào động cơ, theo chu kỳ. Khi khởi động, mô-đun điều khiển động cơ (ECM) hoặc mô-đun điều khiển hệ thống truyền động (PCM) kiểm tra nhiệt độ nước làm mát động cơ, nhiệt độ không khí xung quanh, áp suất khí quyển (trên một số động cơ) và sau đó xác định lượng khí và nhiên liệu cần thiết để khởi động động cơ.

Khi khởi động động cơ phun nhiên liệu, bạn KHÔNG nhấn bàn đạp. Điều đó có nghĩa là bướm ga được đóng hoàn toàn. Vậy làm thế nào để động cơ có được không khí? Từ van không tải. Chức năng của bộ phận này là cung cấp không khí khi động cơ không hoạt động (khi bướm ga đang đóng, không thể cấp khí cho động cơ).

Để hiểu rõ hơn về hoạt động của van không tải, bạn có thể xem thêm về hệ thống điều khiển tốc độ không tải.

Các loại van không tải

Cuộn dây quay (Duty-control rotary solenoid)

Van xoay sẽ xoay chặn hoặc mở cổng khí theo tín hiệu lệnh từ PCM. Tuy nhiên, khác với hoạt động của motor bước, van có một cái lò xo luôn ép ở vị trí đóng.

Van này dùng tín hiệu hiệu dụng từ ECU để điều khiển chiều và giá trị của dòng điện chạy trong cuộn dây và điều chỉnh lượng không khí đi tắt qua bướm ga, làm quay van này.

Hoạt động: Khi tỷ lệ hiệu dụng cao, van dịch chuyển theo chiều mở, và khi tỷ lệ hiệu dụng thấp, van dịch chuyển theo chiều đóng. Nếu có sự cố, ví dụ như hở mạch, sẽ làm cho điện ngừng chạy vào van, van này được mở ra ở một vị trí đặt trước bằng lực của nam châm vĩnh cửu. Việc này sẽ duy trì một tốc độ chạy không tải xấp xỉ 1000 đến 1200 vòng/phút.

Các loại khác (tham khảo)

• Loại cuộn dây quay kiểu cũ (Old Type Rotary Solenoid ISCV)
• Loại ACV điều khiển hiệu dụng (Duty-control ACV type): loại này được dùng nhiều trong các xe của hãng Ford
• Kiểu VSV điều khiển bật ”ON”- tắt “OFF” (ON-OFF control VSV type)
• Loại motor bước

Loại motor bước

Trong hệ thống này, một motor bước điều chỉnh đường dẫn khí bằng cách mở và đóng van dẫn khí, điều khiển lượng không khí theo lệnh từ EDM/PCM. Van này thường có một cái “chốt” hình nón, có thể gài vừa một lỗ hình nón tương ứng. Motor bước có thể định vị van chốt này ở một trong 125 “bước” khác nhau. Số bước càng cao, độ mở luồng khí càng lớn. Nếu motor bước lỗi, nó sẽ ở tại vị trí bước trước đó. Vì tất cả các van không tải có xu hướng tích tụ carbon, ECM/PCM có thể thực hiện trình tự hiệu chỉnh bằng cách ra lệnh đóng hoàn toàn và mở hoàn toàn trong lúc động cơ đang chạy. Nếu PCM phát hiện khi đóng hoàn toàn có nhiều không khí hơn mong đợi, nó có thể bật đèn kiểm tra động cơ. Là dấu hiệu cho thấy cần phải làm sạch hoặc thay thế van.

Nhận xét

Như đề cập ở trên, van không tải có thể tích tụ carbon ảnh hưởng đến hoạt động của nó. Triệu chứng có thể là khó đề nổ, tốc độ không tải cao, hoặc tốc độ không tải không ổn định. Nhiều người ngay lập tức thay thế van không tải. Điều đó dễ hiểu, nhưng việc đó thường không sửa chữa được vấn đề. Thay vào đó, bước đầu tiên nên là nên vệ sinh đầu chóp của van dọc theo hướng khí đi qua. Hãy dùng bình xịt vệ sinh bướm ga chuyên dụng, không dùng các loại tẩy rửa thông thường như RP7, hay các loại có silocn. Sau đó kiểm tra xe đã kín hơi chưa. Ngoài ra, ống hơi bị vỡ có thể gây nhầm lẫn cho PCM, làm nó phát lệnh sai đến van không tải và gây ra tình trạng tốc độ không tải không ổn định.

Quá trình giảm tốc

Lưu ý là van không tải không chỉ làm việc khi chạy không tải mà cả trong quá trình giảm tốc. Nói cách khác là bất kỳ khi nào bạn nhất chân khỏi bàn đạp ga. Trong quá trình giảm tốc, ECU sẽ thực hiện tiến trình “cắt nhiên liệu” bằng cách ngưng phun xăng để ép động cơ giảm RPM. Tuy nhiên, vì các piston vẫn đang di chuyển lên xuống, động cơ vẫn cần khí. Nên van không tải mở suốt tiến trình giảm tốc để cung cấp khí.

Vài người nghĩ van không tải tinh chỉnh hỗn hợp khí/nhiên liệu khi xe chạy. Không phải như vậy. Nếu mở máy quét khi xe đang chạy, bạn sẽ thấy PCM không gởi bất kỳ lệnh nào cho van không tải. Khi nhất chân khỏi bàn đạp, bạn sẽ thấy các lệnh được gởi trong quá trình giảm tốc và cắt nhiên liệu. PCM tinh chỉnh hỗn hợp khí/nhiên liệu khi xe đang chạy bằng cách điều chỉnh các đầu phun, không phải bằng van không tải.

Các lỗi của van không tảiCó nhiều nguyên nhân gây lỗi cho van không tải. Lỗi phổ biến nhất là kẹt môt phần/toàn phần (do bụi bẩn, hoặc dầu nhớt) làm cho van không hoạt động trơn tru. Hậu quả là động cơ không thể duy trì vòng tua không tải và hay tắt máy. Có thể xử lý van bị kẹt đơn giản bằng cách vệ sinh. Tuy nhiên trường hợp van bị hư do lỗi motor thì cần phải thay thế bằng loại phù hợp. Nên chọn loại chính hãng hoặc aftermarket của các thương hiệu nổi tiếng của châu Âu hoặc Mỹ có chất lượng tốt.

Blog Xế Cưng hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu rõ chiếc xế cưng của mình hơn và biết chăm sóc nó. Nếu bạn là người yêu xe và thích bài viết này, hãy đăng ký theo dõi Blog Xế Cưng, và chia sẻ đến bạn bè. Nếu có câu hỏi cũng như đề nghị về bài viết, hãy để lại bình luận bên dưới, chúng tôi sẽ cùng bạn thảo luận.

Các bài liên quan

• Hệ thống điều khiển tốc độ không tải (ISC)

  Hệ thống điều khiển tốc độ không tải giúp xe duy trì vòng tua ở…

• Cách kiểm tra Van không tải

  Van không tải - còn gọi là bù ga - có nhiệm vụ điều chỉnh…

• Cách vệ sinh van không tải (bù ga)

  Chức năng Van không tải Trên các xe dùng hệ thống phun xăng, van không…