Van Tiết Lưu Là Gì? Nguyên Lý, Phân Loại Và ứng Dụng - Thủy Khí Điện

Trong nội dung bài viết, chúng tôi sẽ phân tích về van tiết lưu – một thiết bị quen thuộc trong các hệ thống khí nén, thủy lực, nước. Các thông tin về nguyên lý hoạt động, các lưu ý lắp đặt và công dụng cụ thể của van lần lượt sẽ được làm rõ. Mời các bạn đón đọc.

1. Van tiết lưu là gì?
2. Nguyên lý hoạt động van tiết lưu
3. Các loại van tiết lưu
   1. Theo hệ thống
      1. Thủy lực
      2. Khí nén
   2. Theo chức năng
      1. Đơn giản, van tiết lưu tay, ống tiết lưu
      2. Điện tử
      3. Nhiệt
   3. Theo chiều hoạt động
      1. 1 chiều
      2. 2 chiều
4. Cách lắp đặt van tiết lưu
5. Một số lưu ý khi sử dụng van tiết lưu
6. Ứng dụng của van tiết lưu

Van tiết lưu là gì?

Van tiết lưu là 1 thiết bị thuộc nhóm van lưu lượng, rất cần thiết trong các hệ thống thủy lực, hệ thống khí nén. Nó có nhiều tên gọi khác nhau như: Van điều tiết, van tiết lưu, van điều chỉnh… Dù là với tên gọi nào nhưng nó đều chung 1 nhiệm vụ đó là: điều tiết lưu lượng của dòng chất qua van. Không những vậy, sự kết hợp của van tiết lưu với các van phân phối còn giúp điều khiển tốc độ làm việc của xi lanh hay động cơ.

Hình dáng và trọng lượng của các model van tiết lưu của mỗi hãng cũng sẽ không giống nhau. Mỗi van sẽ thích hợp cho một công việc, 1 môi trường riêng biệt. Vì thế mà chất liệu sản xuất van cũng rất đa dạng với: Thép không rỉ, inox, đồng, hợp kim, sắt mạ.

Kích thước thông thường của van sẽ tính theo hệ ren: ren 10, 13, 17, 21, 27.

Nguyên lý hoạt động van tiết lưu

Van tiết lưu cũng có nguyên lý hoạt động nhưng lại khá đơn giản: Lưu chất có thể là khí, dầu, gas, nước, nhớt… được nguồn cung cấp đi qua các ống dẫn để đến với van. Van sẽ được lắp trên đường ống dẫn tại các vị trí khác nhau theo yêu cầu .

Lúc này sẽ xuất hiện các dòng xoáy, chúng được sinh ra kèm theo áp lực giảm do có sự ma sát. Áp suất của dòng chất qua van sẽ bị chi phối bởi vào tốc độ dòng chảy, trạng thái của môi chất và độ co hẹp của van.

Chúng ta chắc cũng một phần biết đến mối quan hệ giữa lưu lượng khi tiết diện thay đổi và tổn thất áp suất. Cụ thể là tiết diện càng nhỏ thì chênh lệch áp suất càng lớn và lưu lượng chất qua van càng nhỏ. Ngược lại, tiết diện càng lớn thì chênh lệch áp suất lại nhỏ và lưu lượng dong chất đi qua van càng lớn.

Các loại van tiết lưu

Chúng tôi phân chia van tiết lưu dựa trên 3 yếu tố: hệ thống làm việc, theo chiều hoạt động, theo chức năng của từng van.

Theo hệ thống

Thủy lực

Van điều tiết lưu lượng nước, dầu, nhớt hay hóa chất gọi chung là van tiết lưu. Nhiệm vụ chính của loại van này đó là làm giảm tốc độ của dòng chất hoặc điều chỉnh lượng lưu chất theo đúng yêu cầu của hệ thống làm việc.

Trên thân van sẽ có mũi tên 1 chiều, điều đó chứng tỏ nó chỉ có thể điều chỉnh dòng lưu chất theo 1 chiều. Người dùng không thể điều chỉnh theo chiều ngược lại. Cũng tương tự như các loại van khác, khi tiết diện qua van càng nhỏ thì lưu lượng chất càng nhỏ, khi tiết diện lớn thì sẽ kéo theo dòng chảy càng lớn. Sự thay đổi lưu lượng qua van sẽ phụ thuộc vào sự thay đổi tiết diện qua van.

Mua ngay trên Shopee Van tiết lưu thủy lực được dùng trong bộ nguồn, hệ thống ống dẫn dầu, từ đó sẽ điều khiển tốc độ làm việc của xi lanh, motor…

Một số hãng nổi tiếng về van tiết lưu bạn có thể cân nhắc như: Rexroth, HDX, Saitfon, Libo…

Khí nén

Nếu van tiết lưu thủy lực sẽ điều chỉnh lưu lượng nước, dầu, nhớt, các chất lỏng thì van tiết lưu khí nén chỉ điều tiết lượng khí, hơi. Nhiều người gọi nó là van tiết lưu 2 chiều khi được lắp ngay trong đường ống dẫn khi làm nén khí của máy nén khí, giảm tốc độ dòng khí trong hệ thống. Kích thước của nó phù hợp với các đường ống có kích cỡ phi 4, 6, 8, 10, 12, 16.

Mua ngay ở Shopee Một số loại van tiết lưu dùng cho môi trường khí nén như:

+ Van tiết lưu có tiết diện thay đổi được: Dòng khí nén có thể đi từ A đến B hoặc từ B về A. Lượng khí nén đi qua van có thể điều chỉnh sao cho phù hợp với nhu cầu vận hành của các thiết bị.

+ Van tiết lưu khí nén có tiết diện không thay đổi được: Khi dòng khí nén đi qua van do tiết diện không đổi nên lưu lượng khí cũng sẽ không thay đổi.

+ Van tiết lưu 1 chiều, điều khiển bằng tay: Kỹ thuật viên sẽ dùng tay để vặn để điều chỉnh vít từ đó điều chỉnh tiết diện van và cuối cùng là thay đổi tiết diện của dòng chảy. Dòng khí nén sẽ đi từ A qua B, người dùng vặn vít làm lò xo đẩy màn chắn đi xuống. Khí lúc này sẽ đi qua khoảng hở giữa mặt tựa màng chắn và màng chắn để đến B.

Theo như đánh giá của chúng tôi thì trên thị trường thì các van tiết lưu khí nén Airtac đến từ Đài Loan hay van tiết lưu SMC của Nhật Bản đều rất được người dùng ưa chuộng bì: độ bền cao, đa dạng các kích thước và giá thành phải chăng. Khách hàng khi có nhu cầu thì dễ dàng tìm mua các van tiết lưu khí nén này tại nhiều cửa hàng.

Theo chức năng

Đơn giản, van tiết lưu tay, ống tiết lưu

Tuy là van tiết lưu đơn giản nhưng nó lại rất được ưa chuộng trong các hệ thống khí, thủy lực ở nước ta.

Cấu tạo của nó không quá phức tạp với: Vít vặn, màng chắn, chốt chắn, cửa vào, cửa ra, thân van. Để có thể hoạt động năng suất thì các bộ phận này đều được lắp ghép chặt chẽ với nhau. Do có kích thước van rất nhỏ thường chỉ từ 0.4mm – 0.8mm chiều dài và từ 0.4-0.5mm tiết diện nên chỉ dùng cho những máy móc có quy mô nhỏ như hộ gia đình chẳng hạn.

+ Ống tiết lưu: Thực chất nó là 1 đoạn ống có tiết diện nhỏ, được làm từ đồng và hợp kim đồng và bọc bảo vệ bên ngoài bằng nhựa. Ống được làm xoắn lại để giảm diện tích. Chúng ta có thể bắt gặp ống này trong các hệ thống điều hòa, máy lạnh…

+ Van tiết lưu tay: Chúng có 2 ngõ vào – ra. Các vít được kết nối với tay quay giúp việc điều khiển được dễ dàng. Nó thường được dùng cho các hệ thống làm lạnh công nghiệp với công suất lớn.

Điện tử

Toàn bộ hoạt động của van tiết lưu điện tử sẽ phụ thuộc vào 1 hoặc nhiều tín hiệu điện tử đo được tại 1 vị trí hay nhiều vị trí trong hệ thống. Khi van nhận được tín hiệu truyền về sẽ điều tiết lưu lượng của dòng chất đi qua theo cài đặt ban đầu.

Cấu tạo của 1 van tiết lưu điện tử sẽ gồm các chi tiết, bộ phận như: Bộ điều khiển, thân van, lò xo điều chỉnh, màng giãn nở, đường chỉnh van, kim van, sụn cân bằng áp suất, đề van…

Nhiệt

Đặc điểm của các van tiết lưu nhiệt đó là: Dựa vào sự biến thiên nhiệt độ tại vị trí đo để thay đổi, điều chỉnh lưu lượng chất qua van. Người ta sẽ phân chia van tiết lưu này thành 2 loại đó là:

+ Van tiết lưu cân bằng ngoài: Thường được sử dụng cho các hệ thống dàn bay hơi với tổn thất áp suất lớn.

+ Van tiết lưu cân bằng trong: Chuyên dùng cho các dàn bay hơi quy mô nhỏ với tổn thấp áp suất bé.

Các van này có công dụng như: Điều chỉnh nhiệt độ ngưng tụ của chất xuống thấp nhất có thể tùy theo môi trường làm mát cụ thể. Điều chỉnh lưu lượng của chất khi phun sao cho phù hợp với tải lạnh và không quá tải nhiệt. Bên cạnh đó, nó còn giúp tiết kiệm năng lượng, đảm bảo năng suất cao.

Một số hệ thống làm lạnh khi sử dụng van tiết lưu điện tử rất có hiệu quả như: Giúp giảm lượng điện năng tiêu thụ 1.5%, năng suất làm lạnh lại tăng đến 4%, độ ngưng tụ trong van giảm 1 độ C.

Theo chiều hoạt động

Nếu phân chia van tiết lưu theo chiều hoạt động thì ta có 2 loại:

1 chiều

Van tiết lưu 1 chiều là loại van dùng để điều chỉnh lưu lượng dòng chất đi qua van và chỉ cho phép dòng dầu đi theo 1 chiều duy nhất. Điều này là cần thiết nhất với các hệ thống thủy lực khi có thể ngăn dòng chất chảy ngược về bơ gây sự cố.

Xét về cấu tạo thì cơ bản khá giống với van 1 chiều nhưng lại được thêm các núm vặn, màng chắn để thực hiện nhiệm vụ điều chỉnh.

Loại van này thường dùng cho những hệ thống xe chuyên dụng, hệ thống máy ép thủy lực có độ tinh chỉnh cao.

2 chiều

Đặc điểm của nó cho phép người dùng điều khiển lưu lượng dòng chất qua van ở 2 cửa A – B. Nó được phân chia thành 2 loại dựa trên kiểu lắp đó là: Van lắp ren và van lắp bích.

Cách lắp đặt van tiết lưu

Một van tiết lưu sẽ có cấu tạo gồm 2 phần đó là: Phần di chuyển với chốt chắn, cuộn dây, trục vít và phần thân. Chúng được hãng gắn cố định với nhau 1 cách chắc chắn. Các trục vít sẽ nối với tay quay để điều chỉnh lưu lượng dòng chất qua van. Van tiết lưu chỉ có thể hoạt động hiệu quả khi nó được lắp đúng chiều và đúng cách nên người dùng phải đọc kỹ sơ đồ van và thông tin đi kèm trong catalog.

Van điều chỉnh lưu lượng sẽ được điều chỉnh như sau: Khi xoay vặn theo chiều kim đồng hồ thì tiết diện mở sẽ lớn hơn và dòng chất đi qua van nhiều hơn, tốc độ dòng chảy tăng. Nếu xoay vặn ngược chiều kim đồng hồ, tiết diện mở sẽ nhỏ lại, tốc độ giảm.

Đặc biệt chú ý nhé: Chúng ta không nên xoay vít vặn quá nửa vòng trong 1 lần điều chỉnh và khi thực hiện phải theo dõi chặt chẽ tránh việc điều chỉnh quá lớn hoặc quá nhỏ, không đáp ứng yêu cầu.

Một số lưu ý khi sử dụng van tiết lưu

Những lưu ý sau đây sẽ giúp bạn sử dụng van tiết lưu được hiệu quả và lâu dài hơn:

+ Với những van tiết lưu nhiệt, khí, dầu khi mua về chưa có nhu cầu sử dụng thì cần phải vệ sinh sạch sẽ, đóng gói và bảo quản kỹ càng ở những nơi thoáng mát.

+ Chúng ta chỉ nên sử dụng những loại phù hợp với hệ thống máy móc. Khách hàng phải nắm được những thông số cơ bản của van như: kích thước, đường kính, trọng lượng, áp và lưu lượng hay đơn giản hơn là mang van tiết lưu cũ đến các công ty, cửa hàng để tìm kiếm loại tương tự.

+ Tuy được làm bằng vật liệu kim loại nhưng van tiết lưu vẫn phải tránh tiếp xúc với môi trường nước bởi lâu dài nó có thể gây oxi hóa, hoen rỉ dẫn đến hỏng hóc.

+ Tốt nhất là nên sử dụng các loại van tiết lưu chính hãng với thông số tiêu chuẩn. Nó không chỉ giúp lắp đặt chính xác mà còn đảm bảo tuổi thọ cao cho khách hàng.

+ Tương tự như các thiết bị khác, van tiết lưu cũng cần phải có thời gian nghỉ sau khi làm việc liên tục, trong 1 thời gian dài. Nguồn dầu dùng cho van phải được đảm bảo về chất lượng, có độ nhớt tương thích và không có tạp chất gây tắc nghẽn hay các hạt kim loại gây trầy xước.

+ Người dùng cần lên lịch bảo dưỡng và vệ sinh van định kỳ để kịp thời phát hiện hư hỏng, xử lý ngay tránh ảnh hưởng đến cả hệ thống.

Ứng dụng của van tiết lưu

Van tiết lưu khí nén hay van điều tiết lưu lượng nước, dầu là thiết bị được sử dụng rất nhiều trong các hệ thống khí, dầu công nghiệp. Cụ thể là:

+ Ứng dụng trong các máy cơ giới, máy móc thủy lực như: Máy dập, máy đột lỗ, máy ép, máy nghiền, các bộ nguồn thủy lực… phục vụ nhà máy cơ khí chế tạo, luyện kim, sản xuất xi măng, tôn…

+ Nó còn dùng nhiều trong các nhà máy chuyên sản xuất vật liệu xây dựng, xi măng hay xử lý rác thải, chế biến gỗ, sản xuất kính cường lực, kính nổi, sản xuất sắt thép, nhựa…

+ Đối với hệ thống kho lạnh của nhà máy chế biến thực phẩm, sản xuất nước giải khát, chế biến thuốc- dược phẩm thì luôn cần các van tiết lưu để điều chỉnh dòng chất hiệu quả từ buồng áp cao sang buồng áp thấp.

+ Đối với các máy móc như: Máy đào, máy xúc lật, máy khoan, xe cẩu, xe nâng, máy ép… phục vụ cho công trình xây dựng hay hoạt động khai thác mỏ luôn cần các van tiết lưu tham gia điều chỉnh tốc độ động cơ, tốc độ xi lanh theo yêu cầu tại từng thời điểm.

Để đảm bảo chất lượng của thiết bị cũng như hiệu quả làm việc của hệ thống, khách hàng hãy tham khảo thật kỹ và lắng nghe sự tư vấn của các kỹ sư để lựa chọn đúng đắn nhất.

5/5 (2 bình chọn)