Vật Lí Lớp 9 Bài 22: Tác Dụng Của Dòng điện - Từ Trường | Giải Vật Lí 9

Giải bài tập Vật lí 9 Bài 22: Tác dụng của dòng điện - Từ trường

Trả lời câu hỏi giữa bài:

Bài C1 trang 61 SGK Vật lí 9: Đóng công tắc K. Quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm. Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm còn song song với dây dẫn nữa không ?

Lời giải

Đóng công tắc K, kim nam châm bị lệch khỏi vị trí ban đầu. Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm không còn song song với dây dẫn nữa.

Bài C2 trang 61 SGK Vật lí 9: Một kim nam châm (gọi là nam châm thử) được đặt tự do trên trục thẳng đứng, đang chỉ hướng Nam - Bắc. Đưa nó đến vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh nam châm.

Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm ?

Lời giải

Kim nam châm bị lệch khỏi hướng Nam - Bắc.

Bài C3 trang 61 SGK Vật lí 9: Ở mỗi vị trí, sau khi nam châm đã đứng yên, xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Nhận xét hướng của kim nam châm sau khi đã trở lại vị trí cân bằng?

Lời giải

Kim nam châm vẫn luôn chỉ một hướng xác định.

Bài C4 trang 62 SGK Vật lí 9: Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không ?

Phương pháp giải

Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường. Nam châm hoặc dòng điện đều có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.

Lời giải

Đặt kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua và ngược lại.

Bài C5 trang 62 SGK Vật lí 9: Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ rằng xung quanh Trái Đất có từ trường?

Phương pháp giải

Thí nghiệm hình 21.1 trang 58 bài 21 - Nam châm vĩnh cửu - SGK Vật Lí 9

Lời giải

Đó là thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng cân bằng, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc.

(Dù ta có quay kim nam châm như thế nào đi chăng nữa, đặt kim nam châm ở đâu đi chăng nữa thì kim nam châm vẫn chỉ theo một hướng cố định, đó là hướng Nam - Bắc. Chứng tỏ xung quanh Trái Đất có từ trường).

Bài C6 trang 62 SGK Vật lí 9: Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với Nam - Bắc. Từ đó có thể rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm ?

Phương pháp giải

Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường. Nam châm hoặc dòng điện đều có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.

Lời giải

Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường khác từ trường trái đất.

Lý thuyết Tác dụng của dòng điện - Từ trường

I. Thí nghiệm Ơxtet

Đặt dây dẫn song song với kim nam châm.

Cho dòng điện chạy qua dây dẫn, kim nam châm bị lệch khỏi vị trí ban đầu

=> có lực tác dụng lên kim nam châm (lực từ)

Kết luận: Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói dòng điện có tác dụng từ.

II. Từ trường

Từ trường là không gian xung quanh NC, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó.

Từ mỗi vị trí nhất định trong của thanh nam châm hoặc của dòng điện kim nam châm đều chỉ một hướng xác định

III. Cách nhận biết từ trường

Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.

Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm (làm kim nam châm lệch khỏi hướng BắcNam) thì nơi đó có từ trường

Sơ đồ tư duy về tác dụng từ của dòng điện - Từ trường