Vật Lý 11 Bài 29: Thấu Kính Mỏng - HOC247

YOMEDIA NONE Trang chủ Vật Lý 11 Chương 7: Mắt. Các Dụng Cụ Quang Vật lý 11 Bài 29: Thấu kính mỏng ADMICRO Lý thuyết10 Trắc nghiệm45 BT SGK 171 FAQ

Chúng ta đều biết rằng, thấu kính là bộ phận cơ bản của hầu hết các dụng cụ quang quan trọng như: máy ảnh, kính hiển vi, kính thiên văn...

Để có được các tính năng tối ưu, người ta thường ghép nhiều thấu kính thành hệ thấu kính.

Trong bài học này, chúng ta sẽ tìm hiểu về thấu kính mỏng, bổ sung cho những điều đã được học ở lớp 9.

Mời các em cùng nhau tìm hiểu nội dung của Bài 29: Thấu kính mỏng.

ATNETWORK YOMEDIA

1. Video bài giảng

2. Tóm tắt lý thuyết

2.1. Thấu kính. Phân loại thấu kính

2.2. Khảo sát thấu kính hội tụ

2.3. Khảo sát thấu kính phân kì

2.4. Sự tạo ảnh bởi thấu kính

2.5. Các công thức của thấu kính

2.6. Công dụng của thấu kính

3. Bài tập minh hoạ

4. Luyện tập bài 29 Vật lý 11

4.1. Trắc nghiệm

4.2. Bài tập SGK & Nâng cao

5. Hỏi đáp Bài 29 Chương 7 Vật lý 11

Tóm tắt lý thuyết

2.1. Thấu kính. Phân loại thấu kính

- Phân loại:

+ Thấu kính lồi (rìa mỏng) là thấu kính hội tụ. Được giới hạn bởi 2 mặt cong hoặc một mặt cong và một mặt phẳng có phần rìa phía ngoài mỏng.

+ Thấu kính lỏm (rìa dày) là thấu kính phân kì. Được giới hạn bởi hai mặt cong hoặc một mặt phẳng và một mặt cong phía rìa bên ngoài thấu kính dày

​

2.2. Khảo sát thấu kính hội tụ

2.2.1. Quang tâm. Tiêu điểm. Tiêu diện

Quang tâm

- Điểm O chính giữa của thấu kính mà mọi tia sáng tới truyền qua O đều truyền thẳng gọi là quang tâm của thấu kính.

- Đường thẳng đi qua quang tâm O và vuông góc với mặt thấu kính là trục chính của thấu kính.

- Các đường thẳng qua quang tâm O là trục phụ của thấu kính.

Tiêu điểm. Tiêu diện

- Chùm tia sáng song song với trục chính sau khi qua thấu kính sẽ hội tụ tại một điểm trên trục chính. Điểm đó là tiêu điểm chính của thấu kính. Mỗi thấu kính có hai tiêu điểm chính F (tiêu điểm vật) và F’ (tiêu điểm ảnh) đối xứng với nhau qua quang tâm.

- Chùm tia sáng song song với một trục phụ sau khi qua thấu kính sẽ hội tụ tại một điểm trên trục phụ đó. Điểm đó là tiêu điểm phụ của thấu kính. Mỗi thấu kính có vô số các tiêu điểm phụ vật Fn và các tiêu điểm phụ ảnh Fn’.

- Tập hợp tất cả các tiêu điểm tạo thành tiêu diện. Mỗi thấu kính có hai tiêu diện: tiêu diện vật và tiêu diện ảnh. Có thể coi tiêu diện là mặt phẵng vuông góc với trục chính qua tiêu điểm chính.

2.2.2. Tiêu cự. Độ tụ

- Tiêu cự: \(f=\bar{OF'}\) . Đơn vị: mét ( m).

- Độ tụ: \(D=\frac{1}{f}\) .

- Đơn vị của độ tụ là điôp (dp): 1dp = \(\frac{1}{1m}\)

- Qui ước: Thấu kính hội tụ: f > 0 ; D > 0.

2.3. Khảo sát thấu kính phân kì

- Quang tâm của thấu kính phân kì có tính chất như quang tâm của thấu kính hội tụ.

- Các tiêu điểm và tiêu diện của thấu kính phân kì cũng được xác định tương tự như đối với thấu kính hội tụ. Điểm khác biệt là chúng đều ảo, được xác định bởi đường kéo dài của các tia sáng.

- Qui ước: Thấu kính phân kì: f < 0; D < 0.

2.4. Sự tạo ảnh bởi thấu kính

2.4.1. Khái niệm ảnh và vật trong quang học

- Ảnh điểm là điểm đồng qui của chùm tia ló hay đường kéo dài của chúng.

- Ảnh điểm là thật nếu chùm tia ló là chùm hội tụ, là ảo nếu chùm tia ló là chùm phân kì.

- Vật điểm là điểm đồng qui của chùm tia tới hoặc đường kéo dài của chúng.

- Vật điểm là thật nếu chùm tia tới là chùm phân kì, là ảo nếu chùm tia tới là chùm hội tụ.

2.4.2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính

- Sử dụng hai trong 4 tia sau:

+ Tia tới qua quang tâm - Tia ló đi thẳng.

+ Tia tới song song trục chính - Tia ló qua tiêu điểm ảnh chính F’.

+ Tia tới qua tiêu điểm vật chính F - Tia ló song song trục chính.

+ Tia tới song song trục phụ - Tia ló qua tiêu điểm ảnh phụ F’n.

2.4.3. Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính

- Xét vật thật với d là khoảng cách từ vật đến thấu kính:

- Thấu kính hội tụ

+ d > 2f: ảnh thật, nhỏ hơn vật.

+ d = 2f: ảnh thật, bằng vật.

+ 2f > d > f: ảnh thật lớn hơn vật.

+ d = f: ảnh rất lớn, ở vô cực.

+ f > d: ảnh ảo, lớn hơn vật.

- Vật thật ngoài đoạn OF qua TK cho ảnh thật (sau TK) và ngược chiều với vật

- Vật thật trong đoạn OF qua TK cho ảnh ảo và cùng chiều và lớn hơn vật.

- Thấu kính phân kì: Vật thật qua thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo cùng chiều với vật và nhỏ hơn vật

Vật thật (trước TK) qua TK cho ảnh ảo (trước TK), cùng chiều và nhỏ hơn vật.

2.5. Các công thức của thấu kính

- Công thức xác định vị trí ảnh:

\(\frac{1}{f}=\frac{1}{d}+\frac{1}{d'}\)

- Công thức xác định số phóng đại:

\(k=\frac{\bar{A'B'}}{\bar{AB}}=-\frac{d'}{d}\)

- Qui ước dấu:

+ Vật thật: d > 0. Vật ảo: d < 0.

+ Ảnh thật: d’ > 0. Ảnh ảo: d’ < 0.

+ k > 0: ảnh và vật cùng chiều.

+ k < 0: ảnh và vật ngược chiều.

2.6. Công dụng của thấu kính

- Thấu kính có nhiều công dụng hữu ích trong đời sống và trong khoa học.

- Thấu kính được dùng làm:

+ Kính khắc phục tật của mắt.

+ Kính lúp.

+ Máy ảnh, máy ghi hình.

+ Kính hiễn vi.

+ Kính thiên văn, ống dòm.

+ Đèn chiếu.

+ Máy quang phổ.

Bài tập minh họa

Một vật sáng đặt trước một thấu kính hội tụ, trên trục chính. Ảnh của vật tạo bởi thấu kính bằng ba lần vật. Dời vật lại gần thấu kính một đoạn. Ảnh của vật ở vị trí mới vẫn bằng ba lần vật. Cho biết đoạn dời vật là 12cm. Tiêu cự của thấu kính là bao nhiêu ?

Hướng dẫn giải:

- Ở vị trí thứ nhất, ta có:

+ Áp dụng công thức độ phóng đại: \(k=-\frac{d'}{d}= -3 \Rightarrow d' = 3d\)

+ Áp dụng công thức vị trí : \(\frac{1}{f}=\frac{1}{d}+\frac{1}{d'}\Rightarrow f=\frac{3d}{4}\) (1)

- Ở vị trí thứ hai, ta có:

+ Áp dụng công thức độ phóng đại: \(k=-\frac{d''}{d -12}- 3 \Rightarrow d'' = 3d - 36\)

+ Áp dụng công thức vị trí : \(\frac{1}{f}=\frac{1}{d}+\frac{1}{d'}\Rightarrow\) \(f = \frac{3(d -12)}{2}\) (2)

- Từ (1) và (2) ta suy ra d = 24; d' = 72, thế lại vào công thức vị trí ta có f = 18 cm.

4. Luyện tập Bài 29 Vật lý 11

Qua bài giảng Thấu kính mỏng này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu mà bài đưa ra như :

- Nêu được cấu tạo và phân loại của thấu kính.

- Trình bày được các khái niệm về: quang tâm, trục, tiêu điểm, tiêu cự, độ tụ của thấu kính mỏng.

- Vẽ được ảnh tạo bởi thấu kính và nêu được đặc điểm của ảnh.

- Nêu và vận dụng được các công thức của thấu kính.

- Nêu được một số công dụng quan trọng của thấu kính.

4.1. Trắc nghiệm

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Vật lý 11 Bài 29 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.

• Câu 1:

  Một thấu kính phân kỳ có độ tụ - 5dp. Nếu vật cách kính 30 cm thì ảnh hiện ra ở đâu và có số phóng đại bao nhiêu?

  • A. \(d'=-12cm; k=\frac{2}{5}\)
  • B. \(d'=12cm; k=\frac{2}{5}\)
  • C. \(d'=-12cm; k=\frac{4}{5}\)
  • D. \(d'=12cm; k=\frac{1}{5}\)

• Câu 2:

  Một vật sáng đặt trước một thấu kính hội tụ, trên trục chính. Ảnh của vật tạo bởi thấu kính bằng ba lần vật. Dời vật lại gần thấu kính một đoạn. Ảnh của vật ở vị trí mới vẫn bằng ba lần vật. Cho biết đoạn dời vật là 12cm. Tiêu cự của thấu kính là bao nhiêu ?

  • A. 12cm
  • B. 18cm
  • C. 24cm
  • D. 36cm

• Câu 3:

  Cho thấu kính phân kỳ có tiêu cự f = -10cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính, cách thấu kính 20cm. Chọn câu trả lời đúng về tính chất của ảnh và số phóng đại ảnh.

  • A. Ảnh cùng chiều với vật, \(k=\frac{1}{3}\)
  • B. Ảnh ngược chiều với vật, \(k=\frac{1}{3}\)​
  • C. Ảnh cùng chiều với vật, \(k=\frac{2}{3}\)​
  • D. Ảnh ngược chiều với vật, \(k=\frac{2}{3}\)​

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

4.2. Bài tập SGK và Nâng cao

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Vật lý 11 Bài 29 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 1 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 2 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 3 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 4 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 5 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 6 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 7 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 8 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 9 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 10 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 11 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 12 trang 189 SGK Vật lý 11

Bài tập 1 trang 242 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 2 trang 242 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 3 trang 242 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 4 trang 242 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 5 trang 242 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 6 trang 242 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 7 trang 242 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 8 trang 243 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 9 trang 243 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 10 trang 243 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 11 trang 243 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 12 trang 243 SGK Vật lý 11 nâng cao

Bài tập 29.1 trang 79 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.2 trang 79 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.3 trang 80 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.4 trang 80 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.5 trang 80 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.6 trang 80 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.7 trang 81 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.8 trang 81 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.9 trang 81 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.10 trang 81 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.11 trang 81 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.12 trang 82 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.13 trang 82 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.14 trang 82 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.15 trang 82 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.16 trang 82 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.17 trang 82 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.18* trang 83 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.19* trang 83 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.20* trang 83 SBT Vật lý 11

Bài tập 29.21* trang 83 SBT Vật lý 11

5. Hỏi đáp Bài 29 Chương 7 Vật lý 11

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Vật lý HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!

-- Mod Vật Lý 11 HỌC247

NONE

Bài học cùng chương

Vật lý 11 Bài 28: Lăng kính Vật lý 11 Bài 30: Giải bài toán về hệ thấu kính Vật lý 11 Bài 31: Mắt Vật lý 11 Bài 32: Kính lúp Vật lý 11 Bài 33: Kính hiển vi Vật lý 11 Bài 34: Kính thiên văn ADSENSE ADMICRO Bộ đề thi nổi bật UREKA AANETWORK

XEM NHANH CHƯƠNG TRÌNH LỚP 11

Toán 11

Toán 11 Kết Nối Tri Thức

Toán 11 Chân Trời Sáng Tạo

Toán 11 Cánh Diều

Giải bài tập Toán 11 KNTT

Giải bài tập Toán 11 CTST

Trắc nghiệm Toán 11

Ngữ văn 11

Ngữ Văn 11 Kết Nối Tri Thức

Ngữ Văn 11 Chân Trời Sáng Tạo

Ngữ Văn 11 Cánh Diều

Soạn Văn 11 Kết Nối Tri Thức

Soạn Văn 11 Chân Trời Sáng Tạo

Văn mẫu 11

Tiếng Anh 11

Tiếng Anh 11 Kết Nối Tri Thức

Tiếng Anh 11 Chân Trời Sáng Tạo

Tiếng Anh 11 Cánh Diều

Trắc nghiệm Tiếng Anh 11 KNTT

Trắc nghiệm Tiếng Anh 11 CTST

Tài liệu Tiếng Anh 11

Vật lý 11

Vật lý 11 Kết Nối Tri Thức

Vật Lý 11 Chân Trời Sáng Tạo

Vật lý 11 Cánh Diều

Giải bài tập Vật Lý 11 KNTT

Giải bài tập Vật Lý 11 CTST

Trắc nghiệm Vật Lý 11

Hoá học 11

Hoá học 11 Kết Nối Tri Thức

Hoá học 11 Chân Trời Sáng Tạo

Hoá Học 11 Cánh Diều

Giải bài tập Hoá 11 KNTT

Giải bài tập Hoá 11 CTST

Trắc nghiệm Hoá học 11

Sinh học 11

Sinh học 11 Kết Nối Tri Thức

Sinh Học 11 Chân Trời Sáng Tạo

Sinh Học 11 Cánh Diều

Giải bài tập Sinh học 11 KNTT

Giải bài tập Sinh học 11 CTST

Trắc nghiệm Sinh học 11

Lịch sử 11

Lịch Sử 11 Kết Nối Tri Thức

Lịch Sử 11 Chân Trời Sáng Tạo

Giải bài tập Sử 11 KNTT

Giải bài tập Sử 11 CTST

Trắc nghiệm Lịch Sử 11

Địa lý 11

Địa Lý 11 Kết Nối Tri Thức

Địa Lý 11 Chân Trời Sáng Tạo

Giải bài tập Địa 11 KNTT

Giải bài tập Địa 11 CTST

Trắc nghiệm Địa lý 11

GDKT & PL 11

GDKT & PL 11 Kết Nối Tri Thức

GDKT & PL 11 Chân Trời Sáng Tạo

Giải bài tập KTPL 11 KNTT

Giải bài tập KTPL 11 CTST

Trắc nghiệm GDKT & PL 11

Công nghệ 11

Công nghệ 11 Kết Nối Tri Thức

Công nghệ 11 Cánh Diều

Giải bài tập Công nghệ 11 KNTT

Giải bài tập Công nghệ 11 Cánh Diều

Trắc nghiệm Công nghệ 11

Tin học 11

Tin học 11 Kết Nối Tri Thức

Tin học 11 Cánh Diều

Giải bài tập Tin học 11 KNTT

Giải bài tập Tin học 11 Cánh Diều

Trắc nghiệm Tin học 11

Cộng đồng

Hỏi đáp lớp 11

Tư liệu lớp 11

Xem nhiều nhất tuần

Đề thi HK1 lớp 11

Đề thi giữa HK1 lớp 11

Đề thi HK2 lớp 12

Đề thi giữa HK2 lớp 11

Tôi yêu em - Pu-Skin

Video bồi dưỡng HSG môn Toán

Đề cương HK1 lớp 11

Công nghệ 11 Bài 16: Công nghệ chế tạo phôi

Chí Phèo

Cấp số nhân

Văn mẫu và dàn bài hay về bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ

Cấp số cộng

YOMEDIA YOMEDIA ×

Thông báo

Bạn vui lòng đăng nhập trước khi sử dụng chức năng này.

Bỏ qua Đăng nhập ×

Thông báo

Bạn vui lòng đăng nhập trước khi sử dụng chức năng này.

Đồng ý ATNETWORK ON QC Bỏ qua >>