Về Làng Gốm Chu Đậu Cảm Nhận Nét Văn Hóa độc đáo Mang Giá Trị ...

Nếu như Hà Nội có Bát Tràng thì Hải Dương cũng tự hào với làng gốm Chu Đậu. Địa danh này được nhiều người yêu mến và tìm đến để khám phá dòng chảy lịch sử của một làng nghề truyền thống vang danh đất Bắc.

• Làng nghề bánh tráng Túy Loan Đà Nẵng - hương vị trứ danh hơn 500 năm tuổi
• Khám phá những nét đặc sắc của ẩm thực người Mường Hoà Bình
• Làng nghề nón ngựa Phú Gia Bình Định, dấu ấn còn mãi theo thời gian

Mục lục bài viết

• Làng gốm Chu Đậu ở đâu?
• Hướng dẫn cách di chuyển đến làng gốm Chu Đậu
• Những nét đặc sắc của gốm Chu Đậu
  • Quy trình làm gốm thủ công truyền thống
  • Họa tiết và hoa văn đặc trưng

Hải Dương là một trong những địa phương mạnh về du lịch di sản, văn hóa, nơi này có rất nhiều điểm đến mang dấu ấn lịch sử và nét đặc trưng của miền quê Bắc Bộ. Làng gốm Chu Đậu chính là địa danh hấp dẫn du khách bởi truyền thống làm gốm lâu đời và những giá trị, tinh hoa của làng nghề còn được lưu giữ đến ngày nay. Du lịch Hải Dương và ghé thăm làng nghề làm gốm Chu Đậu, bạn có cơ hội khám phá những nét đẹp văn hóa của làng nghề cổ nhất xứ Đông.

Làng nghề làm gốm Chu Đậu đang là điểm du lịch hấp dẫn. Ảnh: Tin nhanh Chứng Khoán

Làng gốm Chu Đậu ở đâu?

Làng nghề làm gốm Chu Đậu nằm ở xã Thái Tân, huyện Nam Sách của tỉnh Hải Dương ở tả ngạn của con sông Thái Bình. Làng nghề này được hình thành từ thế kỉ 14 và phát triển cực thịnh trong thế kỉ 15 và 16. Sau đó, chiến tranh loạn lạc, nghề làm gốm ở Chu Đậu dần bị mai một và thất truyền.

Những người con của Chu Đậu bắt đầu khôi phục làng nghề truyền thống của ông cha, thậm chí mở xí nghiệp để giúp sản phẩm của làng nghề phát triển. Ngày nay không chỉ trong nước mà sản phẩm của làng gốm Chu Đậu như bình, ấm trà, đĩa... đã có mặt ở nhiều nước trên thế giới.

Làng gốm Chu Đậu được đánh giá cao về kỹ thuật chế tác tinh xảo. Gốm Chu Đậu nổi bật với men trắng trong, xanh lam, men ngọc độc đáo cùng với họa tiết mang đậm tính nghệ thuật như hoa sen, hoa cúc, rồng, phượng, thư pháp... Chưa kể tới, các sản phẩm của gốm Chu Đậu đều được các nghệ nhân thực hiện kỹ thuật nung và trang trí đạt đến độ tinh xảo, nhẹ tay mà bền vững theo thời gian.

Làng gốm Chu Đậu phát triển cực thinh từ thế kỷ 14 đến 16. Ảnh: Dang Cong Man Duong

>>Xem thêm: Chùa Côn Sơn ở Hải Dương - chốn tâm linh hữu tình đẹp như tranh vẽ

Lịch sử lâu đời của làng gốm Chu Đậu

Làng gốm Chu Đậu đã trải qua hơn 600 năm lịch sử, phát triển mạnh mẽ ở thế kỷ 14 đến thế kỷ 17. Ở giai đoạn cực thịnh này, gốm Chu Đậu đã trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Đại Việt thời Lê – Mạc sang các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Đông, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ…

Đến năm 1980, bí thư Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam là Makato Anabuki khi đến Thổ Nhĩ Kỳ đã thấy một chiếc bình gốm hoa lam ở viện bảo tàng Takapisaray có ghi dòng chữ Hán “Thái Hòa bát niên Nam Sách châu, tương nhân Bùi thị Hý bút" nên đã nhờ bí thư tỉnh ủy Hải Dương thời bấy giờ tìm kiếm nguồn gốc của chiếc bình gốm. Từ những thông tin đó, tỉnh Hải Dương đã thúc đẩy việc điền dã và khai quật được di tích Chu Đậu, phát hiện nhiều di vật của một trung tâm gốm mỹ nghệ lớn ở xã Thái Tân và Minh Tân và từ đây việc khôi phục làng nghề gốm Chu Đậu trứ danh trong quá khứ lại được bắt đầu.

Trải qua nhiều biến cố lịch sử, gốm Chu Đậu được phục hưng và phát triển trở lại. Năm 2001, Công ty Cổ phần Gốm Chu Đậu (thuộc Tổng Công ty Thương mại Hà Nội - Công ty cổ phần (Hapro), thành viên của Tập đoàn BRG), đã khôi phục dòng gốm cổ Chu Đậu. Công ty đã mời các nghệ nhân từ Hà Nội, Bình Dương, Biên Hòa (Đồng Nai), Hải Dương... nghiên cứu những nét đặc sắc của gốm Chu Đậu rồi truyền dạy cho công nhân là người địa phương. Ngày nay, gốm Chu Đậu đã kết hợp kỹ thuật cổ truyền và công nghệ hiện đại để sản xuất vật phẩm. Qua nhiều năm, làng gốm Chu Đậu đã trở thành điểm du lịch nổi tiếng ở miền Bắc, thu hút trên một vạn lượt du khách mỗi năm tới tham quan và trải nghiệm.

Nghề làm gốm ở Chu Đậu từng bị thất truyền. Ảnh: Dy Toan

Hướng dẫn cách di chuyển đến làng gốm Chu Đậu

Để đến thăm làng gốm Chu Đậu, bạn xuất phát từ thành phố Hải Dương, di chuyển theo quốc lộ 5 về hướng đông bắc khoảng 8 km, đến địa phận thôn Chu Đậu, xã Thái Tân, huyện Nam Sách, nơi tọa lạc của làng nghề. Đường đi đã được nâng cấp rộng rãi, vì thế bạn có thể dễ dàng di chuyển bằng xe máy hoặc xe taxi, tùy theo nhu cầu của mỗi cá nhân.

Những nét đặc sắc của gốm Chu Đậu

Làng nghề gốm Chu Đậu được hồi sinh không chỉ lưu giữ những giá trị truyền thống, tạo ra sản phẩm gốm trứ danh mà "biến" nơi này thành điểm du lịch hấp dẫn của Hải Dương. Ghé thăm làng gốm Chu Đậu, du khách được đắm chìm trong không gian bình yên của ngôi làng đồng quê Bắc Bộ, đồng thời được thăm quan, tìm hiểu về quy trình tạo nên những sản phẩm gốm sứ lừng danh bốn phương.

Quy trình làm gốm thủ công truyền thống

Quy trình làm gốm Chu Đậu đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và kiên nhẫn của người nghệ nhân. Nguyên liệu chính làm gốm là đất sét trắng (còn gọi là cao lanh) của vùng Trúc Thôn thuộc thị xã Chí Linh. Sau khi lấy đất về, người ta sẽ mang hòa trong nước để loại bỏ tạp chất, sạn, cát... rồi phơi cho đạt độ dẻo nhất định.

Khi đất sét đã đạt độ mịn cần thiết thì nghệ nhân sẽ tiến hành tạo dáng sản phẩm. Đối với các sản phẩm đơn giản, nghệ nhân sẽ nặn tay. Còn các sản phẩm có hình tròn đều như bình, chum, lọ... sẽ dùng bàn xoay. Sản phẩm sau khi tạo hình được phơi tự nhiên trong bóng râm, tránh ánh nắng trực tiếp để không nứt vỡ. Sau đó được sấy khô trong phòng kín để đạt độ cứng vừa đủ phục vụ cho công đoạn khắc và trang trí sau đó.

Sản phẩm gốm chủ yếu làm thủ công. Ảnh: Báo Hải Dương

Hoa Văn được vẽ thủ công bởi các nghệ nhân tài hoa. Ảnh: Diễn đàn doanh nghiệp

Họa tiết và hoa văn đặc trưng

Gốm làng Chu Đậu được đánh giá cao khi các họa tiết như cảnh mục đồng chăn trâu, chim đậu trên cành hoa, đàn cá bơi dưới nước, mái nhà tranh ven sông… đều được các nghệ nhân vẽ thủ công bằng bút lông với men màu lam đặc trưng, rất tinh xảo và mang đậm bản sắc văn hóa Việt. Đây là bước thể hiện tay nghề và sự sáng tạo riêng biệt của từng nghệ nhân.

Bí quyết để có sản phẩm gốm hoàn hảo, nghệ nhân Chu Đậu đã sử dụng kỹ thuật vẽ dưới men. Nghĩa là, sau khi vẽ, sản phẩm được nhúng hoặc phun men phủ ngoài. Men sử dụng là men tro truyền thống, có màu trắng ngà, xanh ngọc hoặc xanh rêu tùy từng loại. Chính bởi vậy mà những sản phẩm gốm của làng Chu Đậu dù đã bị chôn vùi dưới lòng đất hay chìm dưới đáy biển qua hàng thế kỷ vẫn giữ được nguyên vẹn cả màu sắc lẫn kiểu dáng.

Sản phẩm gốm Chu Đậu rất đẹp và tinh xảo. Ảnh: Decopro

GỢI Ý TOUR DU LỊCH MIỀN BẮC KHUYẾN MÃI >> HN - Hạ Long Du thuyền Starlet Pearl Hạ Long 5* 2N1Đ Từ 2tr350 VNĐ/Khách >> Hà Nội - Hạ Long - Cát Bà - Du thuyền Indochine 5* 2N1Đ Từ 2tr390 VNĐ/Khách

Các sản phẩm gốm của làng Chu Đậu được làm thủ công, từ khâu nặn, đúc gốm cho đến khâu vẽ và trang trí hoa văn đều được những người thợ gốm tài hoa của làng nghề thực hiện. Chính vì vậy, gốm khi ra lò luôn chất lượng và có những đặc điểm riêng, phân biệt với gốm sứ ở những nơi khác. Một số sản phẩm đặc biệt còn được mạ vàng, khảm đồng, khảm ngọc trai... theo nhu cầu của khách hàng để tăng tính nghệ thuật, tăng độ sang trọng.

Ghé thăm làng gốm Chu Đậu, du khách ngỡ ngàng bởi thế giới của gốm ở đây rất nhiều màu sắc. Du khách được chiêm ngưỡng những bộ sưu tập đồ gốm cổ, các sản phẩm gốm đương đại, thăm quan công ty cổ phần Gốm Chu Đậu, làng cổ gốm Chu Đậu. Đặc biệt hẳn, du khách thích thú với trải nghiệm khi tự mình làm gốm hoặc khám phá các di chỉ khảo cổ.

Nơi các nghệ nhân vẽ hoa văn của làng nghề. Ảnh: Báo Đầu Tư

Khu trưng bày sản phẩm gốm Chu Đậu. Ảnh: VTV

Ngoài ra, còn có nhiều điểm đến hấp dẫn xung quanh làng gốm cổ như đền thờ ông tổ gốm Chu Đậu Đặng Huyền Thông, bảo tàng gốm Chu Đậu hay các lò gốm cổ cũng sẽ mang đến những trải nghiệm hấp dẫn cho hành trình khám phá của du khách.

Gốm Chu Đậu được xem là biểu tượng cho sự tinh xảo và giàu tính nghệ thuật của gốm cổ Việt. Nếu có dịp đến làng gốm Chu Đậu, bạn sẽ được chứng kiến quy trình sản xuất thủ công đầy công phu, tự tay trải nghiệm làm gốm quả là hành trình đầy thú vị và đáng nhớ. Và đừng quên, Lữ Hành Việt Nam sẽ đồng hành cùng bạn trên hành trình trải nghiệm văn hóa đặc sắc khắp mọi miền đất nước.

Nguyệt Cát (Tổng hợp) - Luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet