Vị "ngọt" Trong Văn Hoá đồng Bào Dân Tộc Thái

Điện Biên TV - Hoa ban là loài hoa mang nhiều nét văn hóa đặc sắc trong đời sống sinh hoạt, tâm linh của đồng bào dân tộc Thái. Hoa ban trong tiếng Thái nghĩa là hoa ngọt. Từ nhiều đời nay, vị “ngọt” hoa ban đi sâu và lan toả trong tiềm thức, gắn bó mật thiết với đời sống của người dân, trở thành biểu tượng của một dân tộc giàu bản sắc.

Tháng ba về, Điện Biên lại ngập trong sắc trắng của hoa ban. Trong tiết trời xuân ấm áp, chị Hà cùng các cô, các chị trong gia đình mình lại có dịp gặp gỡ, quây quần cùng nhau ngắm cảnh, du xuân. Xen lẫn những ánh mắt, nụ cười rạng rỡ, không thể thiếu sắc trắng tinh khôi của loài hoa đặc trưng miền sơn cước. Hoa ban mềm mại cài lên mái tóc, tô điểm thêm hình ảnh người con gái Thái dịu dàng, e ấp. Những cành ban được trân trọng, nâng niu, đem về cắm trang trí trong nhà, như một phần không thể thiếu của mùa xuân.

“Hoa ban rất gắn bó với dân tộc chúng mình, từ bé đến lớn mình luôn muốn giữ hoa ban để làm hương sắc cho dân tộc Thái. Vào tháng 2, tháng 3 hoa nở, chúng mình vào rừng hoặc ven đường hái hoa về cắm vào lọ mang vào trong nhà, mùi thơm khắp cả nhà.” - chị Lò Thị Hà, bản Phiêng Lơi, xã Thanh Minh, TP. Điện Biên Phủ nói.

Người phụ nữ Thái sử dụng hoa ban như một cách làm đẹp, làm duyên.

Dưới bàn tay của các bà, các chị, hoa ban lại trở thành một loại thực phẩm vừa giản dị, vừa dân dã mà không kém phần độc đáo. Hoa và búp non của cây ban có thể dùng để chế biến rất nhiều món ăn ngon và lạ miệng, để lại ấn tượng khó quên cho những ai đã từng được thưởng thức.

Chị Tòng Thị Tiện, bản Phiêng Lơi, xã Thanh Minh, TP. Điện Biên Phủ, chia sẻ: “Với dân tộc Thái chúng tôi, hoa ban một năm có một lần, một năm phải đi hái về để thưởng thức một lần. Mang về nhặt, rửa sạch, cho giềng, tỏi, rau thơm… làm món nộm hoa ban.”

Cứ như vậy, hoa ban đã âm thầm gắn bó, lan toả trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Thái tại mảnh đất Điện Biên. Bắt nguồn từ truyền thuyết mang nhiều ý nghĩa của một câu chuyện tình đẹp, trải qua bao thế hệ, hình ảnh hoa ban thấm dần trong đời sống sinh hoạt thường ngày, có mặt trong mọi lễ hội, phong tục, tập quán của người Thái.

Hoa ban gắn liền với đồng bào dân tộc Thái, hiện diện trong mọi sinh hoạt, văn hóa, thi ca...

Không chỉ vậy, loài hoa có vẻ đẹp thuần khiết, nên thơ này còn là nguồn cảm hứng cho thi ca, nhạc, họa. Và dù ở khía cạnh nào, hoa ban cũng tượng trưng cho vẻ đẹp cao quý trong tâm hồn, tính cách của con người, biểu tượng cho tình yêu và ước mơ về cuộc sống no ấm, đủ đầy.

Theo Nghệ nhân ưu tú Mào Văn Ết: “Hoa ban nở là người ta thích ca hát, thích giao lưu, từ bản này sang bản kia, từ mường này sang mường kia. Rất nhiều thi ca, nhạc sỹ sáng tác nhiều bài về hoa ban. Hoa ban có biểu tượng sâu sắc, ví dụ múa quạt, múa xoè đều là hoa ban… nó đi vào nghệ thuật tượng trưng về biểu tượng.”

Như một lời hẹn ước mỗi dịp đầu xuân, Điện Biên đang trong những ngày rợp trời sắc trắng của hoa ban. Mang trong mình vị “ngọt” đầy tự hào của đồng bào dân tộc Thái - hoa ban đang được nhiều thế hệ tiếp nối trân trọng và giữ gìn, để những cánh hoa mỏng manh, tinh khôi mãi gắn liền với đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc, lặng thầm nhưng bền bỉ khoe sắc, điểm tô nét đẹp cho đất và người nơi đây./.

Minh Trang - Ngọc Hải/DIENBIENTV.VN