Vì Sao đường Sắt Bến Thành - Suối Tiên đội Vốn Lên Hơn 2 Tỷ USD?

Dự kiến phải hai năm nữa tuyến Bến Thành - Suối Tiên mới có thể vận hành. Ảnh: Vietnam Finance

Tiến độ phê duyệt là đưa vào khai thác vận hành từ 2018, nhưng sau nhiều lần điều chỉnh vốn với mức “khủng”, dự kiến phải hai năm nữa tuyến đường sắt đô thị số 1 TP.HCM, tuyến Bến Thành - Suối Tiên mới có thể vận hành.

Gửi báo cáo đến Quốc hội về dự này, Chính phủ cho biết, đến nay, sau khi cập nhật ý kiến của Kiểm toán Nhà nước và ý kiến của các cơ quan, đơn vị có liên quan, tổng mức đầu tư điều chỉnh đang được dự kiến là 229.791,29 triệu Yên (tương đương 47.325,2 tỷ đồng). Bao gồm 203.165,55 triệu Yên (tương đương 41.833,600 tỷ đồng) từ nguồn vốn vay của Chính phủ Nhật Bản và 5.491,60 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách thành phố.

Như vậy, so với tổng mức đầu tư ban đầu của dự án, tương đương 17.387,655 tỷ đồng thì mức vốn đã tăng gần gấp ba.

Báo cáo của Chính phủ cũng phản ánh, trong bối cảnh nợ công tăng cao, còn nhiều ý kiến băn khoăn về việc điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư dự án.

Về vấn đề này, Chính phủ đã trình Quốc hội đề nghị xem xét, có ý kiến thống nhất về việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án. Đồng thời, trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, Ban Cán sự Đảng Bộ Giao thông Vận tải cũng đã trình Bộ Chính trị có ý kiến về việc điều chỉnh dự án. Ngày 21 tháng 12 năm 2018, chủ trương điều chỉnh tổng mức đầu tư Dự án đã được Bộ Chính trị có ý kiến. Hiện nay, UBND TP.HCM đang hoàn thiện các thủ tục để phê duyệt điều chỉnh Dự án (dự kiến vừa qua là hoàn thành trong tháng 10.2019).

Lý do điều chỉnh tổng mức đầu tư tăng so với quyết định phê duyệt năm 2007 được Chính phủ giải trình là do sự biến động khách quan của giá nguyên liệu, nhiên liệu và việc tăng mức lương tối thiểu từ năm 2006 đến năm 2009.

Lý do nữa là tăng khối lượng xây dựng nhằm đem lại hiệu quả đầu tư và khai thác cao hơn cho dự án. Cụ thể, tăng đầu tư cho đầu máy, toa xe, trang thiết bị nhà ga nhằm đáp ứng nhu cầu tăng lưu lượng hành khách dự báo vào năm mục tiêu thiết kế là năm 2040 (thay vì năm 2020 như trong dự án đầu tư); áp dụng các trang thiết bị, hệ thống tiên tiến nhằm đạt sự an toàn cao nhất, đầu tư đầy đủ cho xưởng bảo trì sửa chữa, cho tòa nhà trung tâm điều khiển cho cả hệ thống đường sắt đô thị của thành phố và đầu tư cho trụ sở của Công ty Vận hành và bảo dưỡng đường sắt đô thị.

Và lý do thứ ba là cập nhật tỷ giá Yên Nhật - Việt Nam đồng, tỷ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá cũng được cập nhật theo quy định mới, tính toán cho đến năm 2019 làm cho tổng mức đầu tư dự án tăng.

Về tình hình giải ngân, Chính phủ thông tin, tổng lũy kế từ đầu dự án đến nay là 15.808 tỷ đồng (tương đương 77.882 triệu Yên), đạt 38% tổng vốn ODA.

Liên quan đến cơ chế tài chính, báo cáo cho biết, đến nay, trong bối cảnh nợ công quốc gia đang tăng cao, Thủ tướng đã giao UBND TP.HCM vay lại toàn bộ phần vốn vay ODA tăng thêm so với quyết định số 1453/QĐ-UBND ngày 6/4/2007. Quá trình thực hiện UBND TP.HCM có báo cáo đánh giá tác động của việc vay lại nêu trên đến khả năng vay trả nợ của thành phố.

Theo tiến độ được duyệt, dự án hoàn thành xây dựng vào năm 2017 và đưa vào khai thác vận hành năm 2018. Đến nay, sau khi rà soát và cập nhật lại tiến độ và quá trình phê duyệt điều chỉnh dự án trong thời gian sắp tới, UBND TP.HCM đã dự kiến thời điểm hoàn thành công trình đưa vào khai thác vào quý 4 năm 2021. Thời điểm kết thúc công tác hỗ trợ vận hành bảo dưỡng vào 2026.

Khánh Phương