Việc Gia Hạn Chính Sách Giá FIT Cho Các Dự án điện Gió Là Không ...

Những điều còn trăn trở khi thực hiện Quy hoạch điện VIII Quy hoạch điện VIII đã được Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ để sớm phê duyệt. Với nhiều điểm tiến bộ nổi bật so với các quy hoạch điện trước đây, Quy hoạch lần này được kỳ vọng sẽ tạo tiền đề xây dựng một hệ thống năng lượng ‘xanh hơn’, ‘sạch hơn’ theo định hướng của Đảng và Chính phủ. Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm băn khoăn về tính khả thi khi triển khai thực hiện Quy hoạch. Chuyên gia của Tạp chí Năng lượng Việt Nam xin được chia sẻ một vài nhìn nhận cùng bạn đọc ở dưới đây.

Chiều 9/11, tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, các đại biểu tiếp tục tham gia thảo luận về vấn đề kinh tế - xã hội cũng như công tác phòng, chống dịch COVID-19 và phát triển kinh tế, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu, làm rõ một số nội dung mà đại biểu, cử tri quan tâm.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên làm rõ một số nội dung mà đại biểu, cử tri quan tâm.

Đối với lĩnh vực điện lực, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết: Thực hiện Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị, chỉ đạo của Chính phủ, thời gian qua, Bộ Công Thương đã tập trung tham mưu cho cấp có thẩm quyền chỉ đạo xây dựng Quy hoạch điện VIII (đến 2030) với những nguyên tắc cơ bản, gồm: Cố gắng bảo đảm cân đối cung - cầu, vùng - miền, cơ cấu các nguồn điện, cơ cấu nguồn và truyền tải, huy động được mọi nguồn lực xã hội để đầu tư phát triển điện. Đặc biệt, chú trọng xây dựng thị trường phát điện và thị trường bán buôn điện cạnh tranh.

Theo đó, thị trường phát điện cạnh tranh được ngành triển khai từ khá sớm, nhờ vậy, đến nay có gần 70% nguồn điện do tư nhân, hoặc công ty cổ phần sản xuất. Thị trường bán buôn điện cạnh tranh cũng đã được vận hành từ đầu năm 2019 và đến nay Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) không còn là đơn vị duy nhất mua bán điện mà có thêm 5 tổng công ty điện lực trực tiếp tham gia mua điện trên thị trường.

Bộ Công Thương cũng đang tích cực phối hợp các cơ quan hữu quan xây dựng Đề án trình Thủ tướng Chính phủ chuyển Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và Thị trường điện (hạch toán độc lập trong EVN) theo chỉ đạo của Chính phủ. Đồng thời khẩn trương xây dựng thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Trong đó, việc triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa nhà máy điện và khách hàng sử dụng điện chính là bước đầu tiên trong thực hiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh ở nước ta.

Hiện nay, Bộ đã trình Chính phủ cho phép thí điểm thực hiện cơ chế này từ nay đến năm 2025. Đồng thời, đã trình Chính phủ và Quốc hội cho sửa 1 Điều của Luật Điện lực để tư nhân có thể được đầu tư vào phân khúc truyền tải điện. Mặt khác, trình Chính phủ cơ chế điều hành thực hiện các dự án điện, nhằm siết lại kỷ cương trong tổ chức thực hiện quy hoạch và kế hoạch phát triển điện ở nước ta và trình Chính phủ cho phép triển khai Chương trình cấp điện nông thôn, miền núi hải đảo giai đoạn 2021 - 2025… Sau khi được chấp thuận, Bộ sẽ triển khai thực hiện nghiêm túc.

Còn về đề xuất gia hạn thời gian áp dụng cơ chế giá FIT cho các dự án điện gió, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên bày tỏ sự chia sẻ với những khó khăn của các chủ đầu tư và các địa phương có dự án chậm tiến độ. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, giá FIT là cơ chế giá hỗ trợ của nhà nước, chỉ được áp dụng trong thời gian nhất định để khuyến khích đầu tư vào những lĩnh vực cần đầu tư.

Do vậy, việc kéo dài thời gian hưởng chính sách giá FIT là không hợp lý bởi:

Thứ nhất: Không đúng với bản chất có thời hạn của chính sách hỗ trợ, gây bất bình đẳng với các dự án khác cùng cơ chế, nhưng đã thực hiện đúng tiến độ.

Thứ hai: Hiện nay giá đầu vào của các vật tư, nguyên liệu, thiết bị trong lĩnh vực điện gió giảm hơn so với thời điểm ban hành chính sách hỗ trợ và tiếp tục xu hướng giảm mạnh. Nếu kéo dài thời gian hưởng chính sách này, có thể sẽ xảy ra hậu quả về pháp lý, gây thiệt hại về kinh tế cho nhà nước và các đối tượng sử dụng điện. Ngoài ra:

Thứ ba: Trong quá trình lấy ý kiến về nội dung trên, Bộ Công Thương không nhận được sự thống nhất của các bộ, ngành và các cơ quan có liên quan.

Bộ trưởng Công Thương cũng cho biết: Hiện nay, Bộ đang xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ Quy định về phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời theo Luật đầu tư theo hình thức đối tác công tư, trong đó điểm cốt yếu là cơ chế đấu thầu, đấu giá để lựa chọn nhà đầu tư và xác định giá điện. Theo đó, các nhà đầu tư sẽ đàm phán giá với EVN trong khung giá phát điện do Bộ Công Thương ban hành. Các dự án dở dang sẽ được xem xét giải quyết trong điều khoản chuyển tiếp của Dự thảo Quyết định nêu trên. Đồng thời, Bộ cũng đang khẩn trương xây dựng Khung giá cho điện gió, điện mặt trời làm căn cứ cho nhà đầu tư đàm phán với EVN trong thời gian tới.

Liên quan đến đề nghị quan tâm đến tỉnh Ninh Thuận và một số địa phương trong khai thác tiềm năng, lợi thế phát triển các nguồn điện, theo Bộ trưởng Công Thương, phát triển năng lượng tái tạo đang được xem là cơ hội, tiềm năng và lợi thế, tăng thu ngân sách cho một số địa phương. Tuy nhiên, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo vẫn có giá thành cao, chưa phù hợp với khả năng thanh toán của các đối tượng sử dụng điện ở Việt Nam. Ở nước ta hiện có một nghịch lý là những nơi có tiềm năng tốt để phát triển các loại hình điện năng lại là nơi có phụ tải rất thấp (điển hình như ở Nam Trung bộ và Tây Nguyên, phụ tải chỉ chiếm 4 - 10% khả năng cung ứng về nguồn, trong khi ở miền Bắc phụ tải luôn tăng mà nguồn vẫn chỉ ở ngưỡng thấp so với nhu cầu).

Bộ trưởng Công Thương cho rằng, việc phát triển quá nóng các nguồn điện trong thời gian vừa qua ở một vài địa phương như thế đã khiến cho hệ thống truyền tải điện không thể đáp ứng, không thể huy động hết công suất các nhà máy hiện có, gây lãng phí nguồn lực xã hội; việc xây dựng thêm các đường dây truyền tải cao áp, siêu cao áp kết nối liên vùng miền khiến chi phí sản xuất tăng rất cao làm tăng giá thành điện năng. Việc mở rộng quy mô, nâng công suất các dự án, nhà máy hiện có (nhất là thủy điện) cũng cần được cân nhắc, tính toán thật kỹ, bởi điều đó tùy thuộc rất nhiều vào yếu tố khí hậu, kết cấu địa chất và các điều kiện tự nhiên, xã hội khác.

Thực hiện chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, thời gian qua, Bộ Công Thương đã phối hợp rất chặt chẽ với tỉnh Ninh Thuận trong việc phát triển các dự án điện trên địa bàn. Theo đó, về quy hoạch đã bổ sung thêm gần 24% công suất nguồn điện so với thời điểm có các dự án điện hạt nhân. Một số đề xuất của tỉnh về phát triển năng lượng tái tạo, Bộ đã và sẽ cân nhắc kỹ lưỡng trong mặt bằng chung của cả nước, trình Chính phủ xem xét quyết định.

"Trong giai đoạn tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận trở thành là một trong những trung tâm năng lượng tái tạo, năng lượng sạch trong tương lai như Nghị quyết 115 của Chính phủ đề ra" - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM