Viêm Gan Bí ẩn ở Trẻ: Cảnh Báo Bệnh Lý Gan ở Trẻ Em Tại Nhiều Quốc ...

Viêm gan bí ẩn ở trẻ nhỏ là một bệnh lý có xu hướng ngày càng gia tăng ở nhiều quốc gia trong thời gian gần đây và có thể dẫn đến tử vong. Điều đáng nói là các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác của bệnh.

1. 1. Viêm gan bí ẩn là gì?
2. 2. Tình hình bệnh
3. 3. Nguyên nhân gây bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em
4. 4. Viêm gan bí ẩn có liên quan đến bệnh COVID-19 không?
5. 5. Các dấu hiệu lâm sàng viêm gan bí ẩn ở trẻ nhỏ
6. 6. Viêm gan bí ẩn có nguy hiểm không?
7. 7. Phụ huynh và người dân cần làm gì?
8. 8. Tăng cường chức năng gan như thế nào?
   1. 1. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh
   2. 2. Sinh hoạt khoa học

1. Viêm gan bí ẩn là gì?

TS.BS Đinh Thế Trung, Chuyên khoa gan, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết, viêm gan là tình trạng tế bào gan bị viêm và hủy hoại, có thể do nhiều nguyên nhân như nhiễm trùng, rối loạn hệ miễn dịch (bệnh tự miễn), tác dụng phụ của thuốc… Ở một số bệnh nhân, viêm gan làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng, có thể gây tử vong. Bệnh lý viêm gan xảy ra ở người lớn nhiều hơn so với trẻ em.

Trong khi đó, tất cả các ca viêm gan cấp tính bí ẩn được báo cáo gần đây, người bệnh đều dưới 16 tuổi, nhiều nhất là trẻ em dưới 6 tuổi, không có bệnh nền, trước khi mắc bệnh các trẻ đều khỏe mạnh, sinh hoạt bình thường. Thuật ngữ “Viêm gan cấp tính bí ẩn” được sử dụng là do bệnh gây tổn thương gan cấp tính và chưa tìm ra nguyên nhân, các nguyên nhân gây viêm gan thông thường đều âm tính. (1)

2. Tình hình bệnh

Đầu tháng 4 năm nay, Anh là quốc gia đầu tiên trên thế giới thông báo cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về các trường hợp viêm gan không rõ nguyên nhân ở trẻ em. Sau đó, tình trạng này lan sang hơn 23 quốc gia khác như Mỹ, Canada, Tây Ban Nha, Israel, Đức, Đan Mạch, Nhật Bản, Indonesia…(2)

Theo WHO, đến ngày 06/05/2022, toàn thế giới ghi nhận ít nhất 300 trường hợp trẻ em mắc bệnh. Trong đó, có 9 ca tử vong. Theo đó, Anh tạm thời là quốc gia dẫn đầu với 145 ca, tiếp theo là Mỹ với 109 ca, Tây Ban Nha 22 ca, Israel 12 ca, Đức 9 ca, Đan Mạch 6 ca, Hà Lan 4 ca, Nhật Bản 3 ca,…

Các quốc gia đã có những động thái để ứng phó với đợt bùng phát. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã ban hành một cảnh báo sức khỏe toàn quốc, yêu cầu phụ huynh lưu ý các triệu chứng và báo cáo tất cả các trường hợp viêm gan không rõ nguyên nhân cho các cơ sở y tế địa phương và tiểu bang. Trong khi đó, Bộ Y tế Indonesia thành lập một hội đồng chuyên môn để tìm ra nguyên nhân gây bệnh dựa trên các xét nghiệm phù hợp, đồng thời, đẩy mạnh giám sát dịch tễ trên toàn quốc.

Cho đến thời điểm hiện tại, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp nào mắc bệnh viêm gan bí ẩn.

3. Nguyên nhân gây bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em

Theo TS.BS Đinh Thế Trung, mặc dù vẫn còn cần nghiên cứu thêm nhưng adenovirus được xem là “kẻ tình nghi” lớn nhất gây ra bệnh viêm gan bí ẩn. Phần lớn trẻ mắc bệnh đều có kết quả xét nghiệm dương tính với virus này (nhiều nhất là adenovirus type 41), mà không có dấu vết của bất kỳ một nguyên nhân gây viêm gan thông thường nào khác, như virus gây viêm gan A, B, C, D, E….

Adenovirus là virus chứa DNA chuỗi kép, gồm nhiều type virus khác nhau, có khả năng lây nhiễm cho các cơ quan khác nhau. Tùy theo type virus, chúng có thể gây ra nhiều căn bệnh thường gặp như cảm lạnh, viêm kết mạc mắt, viêm dạ dày ruột…

Trong đó, adenovirus type 41 là virus gây viêm dạ dày ruột ở trẻ em, với các triệu chứng như tiêu chảy, nôn mửa, sốt và thường kèm theo các triệu chứng hô hấp. Trước đây đã có trường hợp adenovirus gây viêm gan nặng ở trẻ em, nhưng rất hiếm khi xảy ra và chỉ xảy ra ở trẻ có hệ miễn dịch bị suy giảm. Do đó, việc gia tăng đột ngột về số lượng ca bệnh viêm gan ở trẻ khỏe mạnh trong thời gian gần đây có thể là do adenovirus đột biến gây ra.

Một số nhận định cho rằng, các biện pháp giãn cách xã hội trong đại dịch COVID-19 làm giảm sự hòa nhập xã hội và trẻ sống gần hai năm trong một môi trường được bảo vệ kỹ lưỡng, ít tiếp xúc với mầm bệnh, điều này đã làm suy yếu miễn dịch bảo vệ của trẻ. Khi dịch bệnh được kiểm soát phần nào, trẻ lại tiếp xúc một cách đột ngột với thế giới bên ngoài, dễ dàng bị tấn công bởi các virus thông thường, bao gồm cả adenovirus.

4. Viêm gan bí ẩn có liên quan đến bệnh COVID-19 không?

Số ca viêm gan bí ẩn có kèm nhiễm COVID-19 chỉ chiếm tỷ lệ hơn 10%, điều này cho thấy bệnh viêm gan bí ẩn ít có liên quan đến tình trạng nhiễm COVID-19. Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu “kẻ tình nghi” thứ hai: viêm gan bí ẩn có liên quan đến bệnh COVID-19, bao gồm cả nhiễm COVID-19 xảy ra cùng lúc với tình trạng viêm gan và nhiễm COVID-19 trong quá khứ. (3)

Một nghi vấn khác, tình trạng viêm gan là do tiêm vắc xin COVID-19 nhưng điều này đã được loại trừ vì trong số các trẻ mắc bệnh viêm gan bí ẩn, số lượng trẻ đã được tiêm vắc-xin COVID-19 chiếm tỷ lệ nhỏ (đa số trẻ mắc bệnh dưới 5 tuổi và không đủ điều kiện để tiêm chủng). Trong bối cảnh tình hình y tế hiện nay, dịch bệnh COVID-19 vẫn là mối lo ngại hàng đầu, do đó phụ huynh vẫn nên cho trẻ tiêm vaccine khi có thể.

5. Các dấu hiệu lâm sàng viêm gan bí ẩn ở trẻ nhỏ

Nhìn chung, biểu hiện lâm sàng của viêm gan bí ẩn giống với bệnh viêm gan virus cấp tính do virus viêm gan A, B, C, D và E. Chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy, đau bụng và sốt nhẹ là những triệu chứng ở giai đoạn ban đầu (giai đoạn tiền vàng da), kéo dài vài ngày đến hơn một tuần. Sau đó, khi bệnh phát triển, sẽ xuất hiện các dấu hiệu viêm gan cấp nặng với nồng độ men gan tăng rất cao, tiểu sậm màu, vàng mắt, vàng da, phân nhạt màu (giai đoạn vàng da).

Tiến sĩ Trung khuyến cáo, khi trẻ xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ như trên, nhất là các triệu chứng gợi ý tổn thương gan như tiểu sậm màu, vàng mắt, vàng da, phụ huynh cần đưa các cháu đến các cơ sở chuyên khoa gan để khám bệnh.

6. Viêm gan bí ẩn có nguy hiểm không?

Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Châu Âu cho biết, viêm gan bí ẩn là một căn bệnh mới chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh, tiềm ẩn mức độ nghiêm trọng cao, có thể sẽ trở thành một sự kiện sức khỏe đáng lo ngại, trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn chưa được khống chế hoàn toàn.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng, cha mẹ không cần quá lo lắng vì trẻ có thể phục hồi hoàn toàn sau bệnh. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng. Gan hoàn toàn có khả năng tự chữa lành, không cần phải lo lắng về di chứng sau khi lành bệnh. Trong trường hợp viêm gan nặng, tùy theo nguyên nhân gây bệnh, người bệnh vẫn có thể phục hồi nếu được điều trị đúng cách.

Cuối cùng, WHO khuyến cáo các nước thành viên cần đẩy mạnh giám sát tình hình bệnh. Tuy nhiên, cơ quan này cũng nhấn mạnh rằng, đây là các trường hợp bệnh ít gặp, không cần thiết lập các biện pháp hạn chế thông thương để ngăn chặn lây bệnh.

Bác sĩ Đinh Thế Trung cho biết các thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa cho bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em, chi tiết ở video bên dưới:

7. Phụ huynh và người dân cần làm gì?

Bác sĩ Đinh Thế Trung cho biết, vì adenovirus là “kẻ tình nghi” số một, do đó hiện tại người dân nên biết biện pháp phòng nhiễm bệnh virus này cho trẻ em. Adenovirus có thể lây lan từ người sang người qua giọt bắn đường hô hấp, tiếp xúc với bề mặt hoặc đồ vật bị nhiễm dịch tiết, chất tiết của người bệnh và lây qua đường tiêu hóa. Do đó, phụ huynh và người dân nói chung nên:

• Đeo khẩu trang
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn
• Dùng khuỷu tay, khăn giấy khi ho, hắt hơi / rửa tay sau đó
• Tránh chạm vào mắt, mũi hoặc miệng bằng tay chưa rửa
• Tránh tiếp xúc với phân, vệ sinh cẩn thận sau khi thay tã cho trẻ
• Thực hiện ăn chín, uống sôi.
• Tránh tiếp xúc gần với người bị bệnh

Ngoài ra, việc điều trị các trường hợp viêm gan cấp tính sẽ khó khăn hơn nếu phụ huynh đưa trẻ đến bệnh viện muộn. Vì vậy, phụ huynh cần cho trẻ thăm khám bác sĩ ngay nếu có các triệu chứng bất thường gợi ý viêm gan như nước tiểu sậm màu, vàng mắt, vàng da.

Tiêm phòng vaccine để ngừa viêm gan virus A và B không giúp ngừa viêm gan bí ẩn nhưng đây cũng là điều tốt vì vaccine có thể phòng ngừa hiệu quả hai loại viêm gan cấp tính quan trọng (viêm gan virus A và B) và viêm gan virus B mạn tính (nguyên nhân chính gây xơ gan và ung thư gan ở Việt Nam). Hiện nay vẫn chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan C.

8. Tăng cường chức năng gan như thế nào?

Một lối sống lành mạnh, bao gồm vận động và dinh dưỡng hợp lý luôn có lợi cho sức khỏe, trong đó có tăng cường chức năng gan.

1. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

• Tăng cường rau xanh và trái cây trong khẩu phần ăn hàng ngày
• Tăng cường các loại thực phẩm giàu vitamin như A, B, C, E
• Hạn chế thực phẩm chứa nhiều muối, đường và mỡ như thức ăn nhanh, bánh ngọt… vì những thực phẩm này có thể gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ
• Uống nhiều nước là cách đơn giản nhưng lại giúp gan có sự hoạt động tốt nhất
• Hạn chế uống rượu bia vì những thức uống này sẽ làm tăng gánh nặng giải độc gan, gây tổn hại gan, tích tụ mỡ trong gan

2. Sinh hoạt khoa học

• Không hút thuốc và sử dụng các chất kích thích khác vì những tổn thương có thể xảy ra ở tế bào gan, gây xơ hóa và suy giảm chức năng gan
• Nghỉ ngơi đầy đủ để làm tăng khả năng lọc máu, tăng chức sức khỏe và chức năng thải độc gan
• Giữ tinh thần thoải mái, hạn chế stress
• Tăng cường hoạt động thể thao, duy trì cân nặng lành mạnh
• Thực hiện tình dục an toàn, ngăn ngừa lây nhiễm các bệnh về gan
• Không dùng chung vật dụng cá nhân (khăn mặt, bàn chải đánh răng…) với người khác
• Uống thuốc (nếu có) theo đúng chỉ định của bác sĩ
• Tiêm phòng vacxin đầy đủ giúp tránh lây nhiễm viêm gan B và A, hiện nay vẫn chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan C
• Tầm soát gan mật định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề ở gan, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị y tế uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về gan từ nhẹ đến nặng (Gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan, bệnh gan do ký sinh trùng…). Trung tâm quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội – Ngoại – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh về gan với các chuyên gia tại Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật nội soi tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, Hà Nội
  • Hotline: 024 3872 3872 – 024 7106 6858
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM:
  • 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Quận 8:
  • 316C Phạm Hùng, P.5, Q.8, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7:
  • 25 Nguyễn Hữu Thọ, P.Tân Hưng, Q.7, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh/
• Website: https://tamanhhospital.vn

Viêm gan bí ẩn ở trẻ là một bệnh lý đang có xu hướng phát triển ở nhiều quốc gia trên thế giới. Bệnh có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị. Do đó, phụ huynh nên lưu ý các dấu hiệu của trẻ để kịp thời đưa đi thăm khám.