VIÊM GAN C CẦN LÀM NHỮNG XÉT NGHIỆM NÀO?

VIÊM GAN C CẦN LÀM NHỮNG XÉT NGHIỆM NÀO?

Bệnh lý viêm gan do virus viêm gan C (HCV) là một bệnh lý diễn biến âm thầm, triệu chứng lâm sàng thường mơ hồ nhưng hậu quả để lại thường rất nặng nề. Sau khi nhiễm virus HCV thì một số ít chuyển viêm gan cấp, đa số khoảng 80% chuyển sang viêm gan C mạn tính, trong đó có tới 20 – 25% sẽ diễn tiến sang xơ gan và ung thư gan. Ước tính có 130–170 triệu người, hay khoảng 3% dân số thế giới, sống chung với viêm gan C mãn tính. Có khoảng 3 – 4 triệu người nhiễm bệnh mỗi năm, và hơn 350,000 người tử vong do các biến chứng của viêm gan C mỗi năm. Theo số liệu thống kê ngành y tế, lượng bệnh nhân HCV ở Việt Nam có thể đã lên đến con số 2 triệu người. Ngoài ra, số liệu của Bệnh viện Nhiệt Đới TPHCM cho thấy mỗi ngày bệnh viện này tiếp nhận từ 700 đến 800 lượt bệnh nhân đến khám gan, trong đó có hơn 10% trường hợp nhiễm HCV.

Đa số các trường hợp phát hiện mình nhiễm virus viêm gan C rất tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ, hiến máu nhân đạo, khám sàng lọc trước mổ,…; một số ít phát hiện ra khi đi khám bệnh thông thường (chứ không phải khám bệnh gan) và rất ít phát hiện khi biểu hiện thành viêm gan cấp. Nhưng xét nghiệm phát hiện này chỉ là Anti – HCV có nghĩa là kháng thể sinh ra khi nhiễm HCV chứ không phải xét nghiệm phát hiện virus HCV. Vậy là khi nhận được kết quả Anti-HCV dương tính thì có khoảng 80% là mắc viêm gan virus C mạn tính hoặc đã khỏi.

Vậy cần phải làm gì khi nhận được kết quả xét nghiệm Anti – HCV dương tính?

Do sự diễn biến âm thầm của bệnh lý viêm gan C và hậu quả nặng nề của bệnh để lại cho lá gan là xơ gan, ung thư gan; cộng với đa số diễn biến bệnh lý chuyển thành mạn tính thì bệnh nhân cần xác định chính xác tình trạng bệnh lý để có hướng điều trị thích hợp.

Trước hết cần đánh giá chính xác tình trạng gan: bệnh nhân phải làm các xét nghiệm đánh giá hình ảnh và chức năng của gan. Đánh giá hình ảnh của gan thì cần phải làm xét nghiệm đơn giản nhất, khá chính xác là siêu âm xem các tổn thương tại gan. Các xét nghiệm cao cấp hơn thì cần chụp CT-Scan, MRI,…Để đánh giá xơ gan thì thông qua sinh thiết gan (siêu âm khó phát hiện xơ hóa gan giai đoạn sớm, thường phát hiện giai đoạn xơ gan rõ), fibroscan, MRI,….Hiện nay, xét nghiệm FIBROTEST phát hiện sớm xơ hóa gan chỉ cần thông qua xét nghiệm máu, không cần nhịn ăn, chính xác nhất hiện nay. Còn đánh giá chức năng gan thì chủ yếu thông qua các xét nghiệm máu xem men gan có tăng, sự ứ tắc mật, mức độ suy chức năng tổng hợp gan,…..Ngoài ra, cần thiết phải đánh giá cơ bản các chức năng khác của cơ thể để đánh giá toàn diện sức khỏe (liên quan đến điều trị về sau).

Vấn đề quan trọng thứ hai là đánh giá tình trạng của virus viêm gan C: Hiện nay, virus HCV có 6 type từ 1-6 và mỗi type lại có các phác đồ điều trị khác nhau. Tại Việt Nam, bệnh nhân đa số thường mắc type 1 và 6 là 2 type khó điều trị nhất, đặc biệt là type 1. Vậy đối với bệnh nhân có Anti – HCV dương tính, phải xác định tải lượng virus HCV trong máu và định lượng HCVAg. Xác định tải lượng virus HCV là xác định HCV – RNA bằng kỹ thuật khuếch đại gen PCR, đây là một xét nghiệm cao cấp yêu cầu ở các trung tâm kỹ thuật cao, trình độ kỹ thuật viên cao cấp. Định lượng HCVAg là định lượng kháng nguyên lõi đặc hiệu của virus HCV, đây cũng là một xét nghiệm rất mới mà ít nơi làm được. Khi tải lượng virus HCV đủ lớn thì làm thêm xét nghiệm định type của virus HCV.

Khi các bạn có đầy đủ các xét nghiệm trên thì bác sĩ lâm sàng sẽ có kết luận chính xác tình trạng bệnh lý viêm gan C, đã khỏi hay cần phải điều trị. Hiện nay có rất nhiều thuốc và phác đồ mới, hiệu quả điều trị có thể khỏi đến 99% kể cả đã xơ gan.

BS Tuấn Anh