Viêm Hang Vị Dạ Dày Trào Ngược Dịch Mật – Điều Cần Biết

Viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật là gì?

Dịch mật là chất lỏng xuất hiện với màu xanh hoặc màu vàng, có độ pH dao động trong khoảng 7 – 7,7. Thông thường dịch mật sẽ được bài tiết ở gan, dẫn vào đường mật đổ vào tá tràng (quãng đoạn 2 của tá tràng, ngay tại phía dưới dạ dày) và đẩy nhanh quá trình tiêu hóa thức ăn, nhất là quá trình tiêu hóa chất béo.

Cơ thể tiết ra khoảng 600ml đến 1 lít dịch mật mỗi ngày. Tuy nhiên quá trình bài tiết dịch mật diễn ra ở gan còn phụ thuộc rất nhiều vào lượng muối mật xuất hiện trong tuần hòa gan ruột. Khả năng bài tiết mật của gan càng lớn khi lượng muối mật càng nhiều. Sau khi được sản sinh, dịch mật sẽ được đựng trong túi mật.

Nhiệm vụ chính của dịch mật là kích thích cơ thể sản sinh men tiêu hóa. Từ đó giúp hoạt động tiêu hóa của dạ dày diễn ra suôn sẻ. Tuy nhiên dịch mật có thể trào ngược lên hang vị dạ dày do một số yếu tố tác động, tạo điều kiện thuận lợi cho những phản ứng viêm xuất hiện. Đồng thời gây bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật.

Nguyên nhân gây viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật

Bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật có thể phát sinh từ những vấn đề sau:

• Viêm loét dạ dày tá tràng

Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng làm suy giảm hoạt động và chức năng của dạ dày. Điều này khiến quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra không thuận lợi hoặc bị ngưng trệ. Khi đó, lượng thức ăn không được tiêu thụ trong dạ dày sẽ gây áp lực kích thích khiến cho van môn vị bị mở ra. Trong thời gian này dịch mật sẽ nhanh chóng trào ngược lên vùng thực quản thông qua kẽ hở.

• Biến chứng sau phẫu thuật cắt dạ dày

Sau khi bệnh nhân thực hiện những thủ thuật can thiệp ở dạ dày như phẫu thuật cắt dạ dày để giảm cân ở người thừa cân béo phì hoặc cắt bỏ một phần dạ dày do bệnh lý khiến van môn vị gặp vấn đề và hoạt động không ổn định. Điều này khiến cho van môn vị đóng không khít. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho dịch mật trào ngược lên dạ dày từ tá tràng.

• Phẫu thuật túi mật

Một số nghiên cứu đã được thực hiện và kết luận rằng, nguy cơ bị viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật ở những bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật túi mật sẽ cao hơn rất nhiều so với thông thường.

Triệu chứng của bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật

Trong thời gian mắc bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật, người bệnh sẽ thường xuyên gặp phải những triệu chứng khó chịu sau:

• Thường xuyên ợ nóng kèm theo cảm giác đắng miệng
• Đau bụng vùng thượng vị, đau từng cơn hoặc đau tức
• Có cảm giác cồn cào, nóng rát ở vùng ngực và vùng bụng trên
• Khàn giọng và ho khan do dịch mật trào ngược lên thực quản từ dạ dày và tá tràng
• Nôn ra chất lỏng có màu xanh vàng và có cảm giác đắng ở họng (triệu chứng đặc hiệu)
• Chậm tiêu, đầy bụng
• Sụt cân nhưng không rõ nguyên nhân cụ thể.

Bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật có nguy hiểm không?

Trong trường hợp không sớm kiểm soát, bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật sẽ làm phát sinh tình trạng viêm niêm mạc dạ dày và trào ngược dạ dày thực quản. Ngoài ra dịch mật trào ngược lên ngã ba hầu họng và vùng thực quản còn khiến bệnh nhân buồn nôn và nôn ra dịch xanh vàng, đắng miệng, phù nề dây thanh quản, ho và gây mất tiếng.

Đối với những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể mắc chứng barrett thực quản, ung thư dạ dày, ung thư thực quản… và tử vong.

Biện pháp chẩn đoán bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật

Để chẩn đoán bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật, người bệnh sẽ được đặt một số câu hỏi liên quan đến triệu chứng, biểu hiện lâm sàng và tiền sử mắc bệnh. Những thông tin này có thể giúp bác sĩ chuyên khoa kiểm tra tình trạng sức khỏe, xác định bệnh lý và tìm kiếm nguyên nhân gây bệnh.

Ngoài ra để đạt hiệu quả cao hơn trong việc chẩn đoán và ra hướng điều trị, bệnh nhân cần được tiến hành nội soi dạ dày – tá tràng. Thông qua hình ảnh từ phương pháp nội soi, bác sĩ có thể nhìn thấy dịch mật trào từ tá tràng lên dạ dày, tình trạng viêm, những tổn thương của dạ dày, thực quản và những đám đọng dịch mật…

Phương pháp điều trị viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật

Bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật không thể tự khỏi. Hơn thế bệnh còn có khả năng gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng nếu không được sớm thăm khám và chữa trị. Vì thế nếu có nghi ngờ mắc bệnh hoặc nôn ra dịch màu xanh vàng, người bệnh nên đến bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị.

Thông thường tình trạng viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật sẽ được điều trị với những phương pháp sau:

1. Sử dụng thuốc

Để làm giảm lượng dịch mật trào ngược, chữa khỏi viêm hang vị dạ dày và làm dịu nhanh các triệu chứng, người bệnh sẽ được yêu cầu sử dụng những loại thuốc dưới đây:

• Nhóm thuốc có thể loại bỏ hoặc làm giảm mật: Cisaprid, Questran và Colestid là những loại thuốc được sử dụng với mục đích loại bỏ hoặc làm giảm lượng mật đang trào ngược. Trong đó thuốc Cisaprid được chỉ định để điều trị bệnh cho trẻ em.
• Thuốc ức chế bơm proton: Những loại thuốc ức chế bơm proton như Rabeprazol esomeprazol, Omeprazol, lanzoprazol, pantoprazol… được sử dụng với mục đích làm giảm các triệu chứng khó chịu do tình trạng trào ngược dịch mật và tăng tiết acid dịch vị gây ra. Nhóm thuốc này được đánh giá là các khả năng dung nạp tốt và mang đến hiệu quả điều trị cao.

Nhóm thuốc loại bỏ/ làm giảm mật và thuốc ức chế bơm proton đều có khả năng cải thiện bệnh lý và làm giảm các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên việc sử dụng những loại thuốc này có thể làm phát sinh tác dụng phụ và nhiều vấn đề không mong muốn. Vì thế người bệnh cần lắng nghe ý kiến của bác sĩ, sử dụng thuốc đúng cách và đúng liều để đảm bảo an toàn.

2. Phẫu thuật

Đối với những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân sẽ được điều trị viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật bằng phương pháp phẫu thuật. Trong đó Roux-en-Y và Antireflux là hai phương pháp thường được sử dụng.

• Phương pháp Antireflux: Bệnh nhân sẽ được chỉ định phẫu thuật với mục đích đảm bảo chức năng co thắt của cơ vòng thực quản. Nguyên nhân là do dịch mật và acid sẽ không thể trào ngược lên khi cơ vòng thắt chặt. Phương pháp Antireflux được thực hiện bằng cách tìm kiếm và gói lại một phần của dạ dày thuộc vị trí nằm gần thực quản. Cuối cùng tiến hành khâu vòng quanh cơ thắt thực quản.
• Phương pháp Roux-en-Y: Việc thực hiện phương pháp Roux-en-Y sẽ mang đến hiệu quả chữa bệnh lên đến 90%. Khi thực hiện phương pháp điều trị này, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành dẫn ống mật kết nối với hỗng tràng. Trong thời gian gan tiết dịch mật, thay vì đổ trực tiếp vào tá tràng, dịch mật sẽ nhanh chóng được chuyển đến hỗng trào. Từ đó giúp làm giảm viêm và hạn chế tình trạng dịch mật trào ngược lên dạ dày từ tá tràng.

3. Thay đổi thói quen sinh hoạt

Để kiểm soát bệnh viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật, người bệnh cần thay đổi thói quen sinh hoạt theo hướng dẫn sau:

• Ăn bữa nhỏ hơn: Thực hiện chia nhỏ những bữa ăn chính thành nhiều bữa ăn trong ngày, người bệnh cần tránh ăn quá no trong mỗi bữa ăn. Nguyên nhân là do việc ăn những bữa nhỏ hơn có thể làm giảm áp lực lên dạ dày và cơ thắt thực quản dưới. Từ đó giúp phòng ngừa van mở ra không đúng lúc.
• Tránh những vấn đề về đồ uống và thực phẩm: Tránh thêm vào khẩu phần ăn uống những loại thực phẩm nhiều gia vị, cà chua, hành tây, cam quýt, giấm, socola, bạc hà, nước ép và hoa quả có múi, đồ uống chứa caffein hoặc đồ uống có ga. Đây đều là những loại thức uống và thực phẩm có khả năng làm thư giãn cơ thắt thực quản dưới và tăng sản xuất axit dạ dày.
• Không sử dụng đồ uống có cồn: Tránh sử dụng rượu bia bởi thức uống này có thể kích thích thực quản và làm thư giãn cơ thắt thực quản dưới.
• Đứng thẳng sau khi ăn: Bạn cần đứng thẳng, không ngủ ngay hoặc nằm nghỉ ngay sau mỗi bữa ăn. Nguyên nhân là do dịch mật có xu hướng tiết ra nhiều nhất vào thời điểm sau khi ăn. Trong trường hợp nằm xuống sau ăn, dịch mật sẽ nhanh chóng trào ngược từ tá tràng lên dạ dày và thực quản. Chính vì thế, tốt nhất người bệnh nên nằm nghỉ sau khi ăn khoảng 1 tiếng. Bên cạnh đó bạn cần để đầu cao hơn chân khoảng từ 10 – 15 phút sau khi ngủ.
• Từ bỏ thói quen hút thuốc lá: Hút thuốc lá sẽ làm khô nước bọt và làm tăng sản xuất axit dạ dày. Trong khi đó nước bọt là một trong những yếu tố giúp bảo vệ thực quản.
• Hạn chế sử dụng thực phẩm nhiều chất béo: Việc tiêu thụ những bữa ăn nhiều chất béo có thể làm chậm tốc độ tiêu hóa thức ăn và làm thư giãn cơ thắt thực quản dưới.
• Giảm cân: Duy trì trọng lượng cơ thể luôn ở mức cân đối bằng cách ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống nhiều nước, ăn ít tinh bột và tập luyện ở dục hợp lý. Lớp mỡ bụng dày ở những người béo phì có thể làm tăng áp lực lên ổ bụng, từ đó làm phát sinh hiện tượng trào ngược dịch mật và viêm. Chính vì thế để giảm nguy cơ trào ngược dịch mật, bạn cần duy trì một trọng lượng hợp lý. Tuy nhiên bạn cần lưu ý tránh luyện tập với những bài tập làm xoắn vặn cơ bụng như tennis, cầu lông, thể hình cơ bụng… Điều này sẽ giúp bạn phòng ngừa tình trạng trào ngược dịch mật trở nên nghiêm trọng hơn.
• Nâng giường: Những triệu chứng trào ngược sẽ được ngăn ngừa khi người bệnh ngủ với phần thân nâng lên khoảng 10 – 15cm (4 – 6 inch). Để nâng đầu giường bạn có thể sử dụng thêm gối.
• Thư giãn: Hạn chế căng thẳng thần kinh và không nên thức quá khuya. Khi đầu óc căng thẳng, các hoạt động của hệ tiêu hóa sẽ bị chi phối và chậm lại. Từ đó làm nặng hơn các triệu chứng của tình trạng trào ngược. Khi bị căng thẳng, bạn có thể áp dụng một số kỹ thuật thư giãn như ngồi thiền, hít thở sâu hoặc yoga.

Viêm hang vị dạ dày trào ngược dịch mật là một tình trạng nguy hiểm, thường gây nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không sớm kiểm soát. Để cải thiện bệnh và phòng ngừa những vấn đề không mong muốn, người bệnh cần liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và điều trị khi có bất thường. Cụ thể như nóng rát thượng vị, buồn nôn, nôn ra dịch màu xanh vàng, đau bụng…