Viêm Tụy Cấp Do Tăng Triglycerid ở Người Trẻ Tuổi

01:46 PM 01/10/2021 Khoa Cấp cứu – Bệnh viện TWQĐ 108 vừa tiếp nhận một bệnh nhân đến cấp cứu trong tình trạng viêm tụy cấp do tăng triglycerid (TG) rất cao. Bệnh nhân nam, 26 tuổi, tiền sử khỏe mạnh. Vào viện do đau bụng cấp vùng thượng vị. Qua thăm khám các bác sĩ tại cấp cưu nhận định bệnh nhân có tình trạng viêm tụy cấp. Mẫu máu xét nghiệm huyết tương “đục như sữa”. Xét nghiệm men tụy tăng cáo và đặc biệt triglyceride máu lên tới 102 mmol/l. Đây là mức rất cao bởi mức triglycerid của người bình thường chỉ dao động khoảng 1,2 đến 2,2 mmol/l. Bệnh nhân đã được điều trị kịp thời bằng truyền dịch, giảm tiết, thay huyết tương. Sau 2 tuần điều trị bệnh nhân ổn định ra viện.

Mẫu huyết tương đục như sữa khi được thay huyết tương

Viêm tụy cấp là sự khởi phát viêm đột ngột nhu mô tụy với diễn biến bệnh cảnh có thể từ nhẹ đến nặng. Hậu quả có thể làm tổn thương tại chỗ, có thể gây hội chứng đáp ứng viêm toàn thân và suy đa tạng. Bệnh thường xuất hiện đột ngột với đau thượng vị liên tục hoặc đau vùng hạ sườn trái có thể lan ra sau lưng, ngực hoặc sườn, có buồn nôn và nôn, sốt. Viêm tụy cấp là nguyên nhân hàng đầu về bệnh lý tiêu hóa cần phải nhập viện và đứng thứ 21 trong danh sách các bệnh cần nhập viện. Tỉ lệ viêm tụy cấp hàng năm từ 15,9 - 36,4 trên 100 nghìn người dân, gánh nặng của viêm tụy cấp đối với nền y tế vẫn có xu hướng tăng theo thời gian. Bất chấp sự cải thiện về việc tiếp cận chăm sóc sức khỏe, chẩn đoán hình ảnh và can thiệp, tỉ lệ mắc và tử vong do viêm tụy cấp vẫn còn cao, với tỉ lệ tử vong là 5 - 17% ở viêm tụy cấp nặng và 1,5% ở viêm tụy cấp nhẹ.

Nguyên nhân của viêm tụy cấp có mối liên quan đáng kể về giới tính và chủng tộc, tỉ lệ viêm tụy cấp cao hơn rõ rệt ở người da đen so với người da trắng, và tương đương ở người gốc Tây Ban Nha, người Châu Á và người Mỹ gốc Ấn Độ. Viêm tụy cấp do rượu là phổ biến hơn ở nam giới, trong khi viêm tụy cấp do sỏi mật phổ biến hơn ở nữ giới. viêm tụy cấp hay gặp ở phụ nữ ở độ tuổi < 35 và nam giới trong độ tuổi từ 35 đến 54. Viêm tụy cấp do tăng TG có tỉ lệ 1% - 4% các trường hợp. Tăng TG máu gây ra viêm tụy cấp là do sự thủy phân của các lipoprotein giàu TG, làm giải phóng lượng lớn các axit béo tự do từ đó gây tổn thương nội mô mạch máu và tế bào đảo tụy. Thương tổn này gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ, dẫn đến chuyển hóa yếm khí, nhiễm acid và gây độc tế bào. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới tình trạng suy đa tạng và tử vong.

TS. Đỗ Thanh Hòa

Khoa Cấp cứu – Bệnh viện TWQĐ 108