Vitamin A: Đừng Bỏ Quên Loại Vitamin Quan Trọng Này! - YouMed

Nội dung bài viết

• Vitamin A là gì?
• Vitamin A có tác dụng gì?
• Thực phẩm giàu vitamin A
• Liều lượng vitamin A
• Những dấu hiệu thiếu vitamin A
• Những lưu ý khi bổ sung vitamin A
• Những tương tác với vitamin A mà chúng ta cần biết

Vitamin A là một vitamin có vai trò quan trọng đối với cơ thể. Vậy vitamin A là gì? Nó có tác dụng như thế nào trong cơ thể? Loại thực phẩm nào có chứa nhiều loại vitamin này? Hãy cùng YouMed tìm hiểu những vấn đề này qua bài viết sau đây.

Vitamin A là gì?

Vitamin A gồm một nhóm các hợp chất hòa tan trong chất béo có cấu trúc tương tự nhau. Chúng bao gồm retinol, axit retinoic, retinal và beta-carotene.

Chính những caroten này chịu trách nhiệm cho màu sắc của nhiều loại rau. Chẳng hạn như cà rốt và ớt. Caroten thực chất là các hợp chất pro-vitamin A (tiền chất của vitamin A). Nghĩa là chúng có thể được chuyển đổi thành một dạng mà cơ thể chúng ta có thể sử dụng – retinal. Sự chuyển đổi này không hiệu quả lắm và xảy ra theo tỷ lệ xấp xỉ 2:1.

Retinol thường được coi là vitamin A thực sự. Cấu trúc của nó có đuôi hydrocarbon kéo dài cho phép hòa tan trong chất béo.

Vitamin A có tác dụng gì?

Vai trò đối với thị lực

Vitamin A có lẽ được biết đến nhiều nhất vì lợi ích của nó với thị lực.

Rhodopsin là một loại protein hấp thụ ánh sáng ở võng mạc. Không có vitamin này, việc tạo ra protein này bị ức chế. Có thể dẫn đến những vấn đề như giảm thị lực ban đêm. Đó là dấu hiệu sớm của thiếu vitamin A. Nếu sự thiếu hụt chất dinh dưỡng này kéo dài đủ lâu, nó có thể dẫn đến loét giác mạc.

Vitamin A cũng cho thấy hứa hẹn ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD). Đó là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các vấn đề về thị lực ở người già.

Nhưng nếu sử dụng quá nhiều vitamin A (25.000 IU/kg mỗi ngày) có thể dẫn đến mờ mắt, chóng mặt và buồn nôn.

Giúp da sáng khoẻ hơn

Bạn đã từng nghe về retinoids chưa? Đó chính là vitamin  A.

Retinoids bôi tại chỗ có thể giúp ích trong việc điều trị mụn trứng cá, da bị tổn thương do ánh nắng, làm mịn da thô và giảm sự xuất hiện của nếp nhăn. Nhưng chúng cũng có thể gây kích ứng nếu liều quá cao. Vì vậy hãy cẩn thận khi sử dụng chúng.

Vitamin A cũng cần thiết cho sự phiên mã của một số gen. Vì vậy nó cần cho các hoạt động chức năng bình thường của tất cả các tế bào. Vitamin A cần thiết để chuyển đổi các tế bào da chưa trưởng thành thành tế bào da trưởng thành. Điều này làm cho vitamin A đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe của da.

Ngoài việc giúp cải tạo bề mặt da, thiếu vitamin A cũng dẫn đến các vấn đề ở biểu mô lót ở các cơ quan. Bổ sung vitamin A giúp duy trì các mô bề mặt: ruột, phổi, bàng quang và tai trong.

Hỗ trợ hệ thống miễn dịch

Vitamin A tác động đến sức khỏe miễn dịch bằng cách kích thích các phản ứng bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật và nhiễm trùng. Vitamin A có liên quan đến việc tạo ra một số tế bào, bao gồm cả tế bào B và T. Các tế bào này đóng vai trò trung tâm trong các phản ứng miễn dịch bảo vệ chống lại bệnh tật. Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng này dẫn đến tăng mức độ của các phân tử gây viêm làm giảm phản ứng và chức năng của hệ thống miễn dịch.

Chưa kể, nó còn giúp cho đường ruột của bạn hoạt động tốt. Những trẻ suy dinh dưỡng đang bị tiêu chảy thường cải thiện nhanh hơn với việc bổ sung vitamin A.

Giảm nguy cơ ung thư

Thiếu vitamin A liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển các bệnh như: tim mạch và ung thư. Do đặc tính chống oxy hóa của chúng mà chúng  có thể bảo vệ chống lại một số loại ung thư.

Vitamin A, cùng với beta-carotene và lycopene có thể giúp giảm nguy cơ ung thư tuyến tụy. Nó cũng liên quan đến việc giảm sự xuất hiện của ung thư cổ tử cung và bàng quang.

Giúp trẻ hồi phục sau bệnh sởi

Hiện nay, ở nhiều quốc gia, trẻ em được tiêm vắc-xin phòng bệnh sởi. Vitamin A được coi là một chất bổ sung có thể giúp giảm triệu chứng và nguy cơ tử vong do bệnh sởi.

Chất chống oxy hoá mạnh

Các carotenoids như: beta-carotene, alpha-carotene và beta-cryptoxanthin là tiền chất của vitamin A. Chúng có đặc tính chống oxy hóa. Carotenoids chống lại các gốc tự do. Đó là các phân tử phản ứng cao có thể gây hại cho cơ thể của bạn bằng cách tạo ra stress oxy hóa. Stress oxy hóa có liên quan đến các bệnh mãn tính khác nhau như : tiểu đường, ung thư, bệnh tim và suy giảm nhận thức.

Quan trọng cho khả năng sinh sản và phát triển của thai nhi

Vitamin A rất cần thiết cho sinh sản ở nam và nữ. Nó đóng vai trò trong sự phát triển của tinh trùng và trứng. Nó cũng rất quan trọng đối với sức khỏe của nhau thai cũng như sự phát triển của thai nhi. Do đó, vitamin A không thể thiếu đối với sức khỏe của mẹ và thai nhi và những người đang cố gắng thụ thai.

Thực phẩm giàu vitamin A

Các nguồn thực phẩm giàu vitamin A

• Phô mai
• Trứng
• Cá có hàm lượng dầu cao
• Sữa và sữa chua
• Gan và các sản phẩm từ gan như pa tê gan: Đây là nguồn vitamin A đặc biệt phong phú. Vì vậy bạn có thể có nguy cơ bị dư thừa vitamin A nếu dùng nhiều hơn một lần một tuần (điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có thai).

Các nguồn thực phẩm chứa beta-carotene

Bạn có thể nhận vitamin A bằng cách bổ sung các thực phẩm chứa beta-carotene trong chế độ ăn . Vì cơ thể có thể biến đổi chúng thành vitamin A.

• Các loại rau màu vàng, đỏ và xanh lá cây, như: rau bina, cà rốt, khoai lang và ớt đỏ
• Trái cây màu vàng, chẳng hạn như xoài, đu đủ và quả mơ

Liều lượng vitamin A

Lượng vitamin A mà mỗi người lớn từ 19 đến 64 tuổi cần là:

• 0,7mg mỗi ngày cho nam giới
• 0,6mg mỗi ngày cho phụ nữ

Bạn có thể nhận được tất cả vitamin A đầy đủ từ chế độ ăn uống. Bất kỳ vitamin A nào dư thừa, lập tức được lưu trữ để sử dụng trong tương lai. Điều này có nghĩa là bạn không cần phải cung cấp nó mỗi ngày.

Những dấu hiệu thiếu vitamin A

Thiếu vitamin A rất hiếm xảy ra, tuy nhiên vẫn có một số trường hợp xảy ra:

• Sự thiếu hụt vitamin thường xảy ra ở những người có đột biến gen không thể chuyển đổi beta-carotene.
• Trẻ sinh non thường xuyên có mức vitamin A thấp trong năm đầu tiên.
• Những người mắc bệnh xơ nang cũng có nhiều khả năng gặp khó khăn trong việc cung cấp đủ vitamin này.

Một số triệu chứng của sự thiếu hụt có thể là: mơ hồ, mệt mỏi và sau đó quáng gà.

Các dấu hiệu khác bao gồm:

• Khô mắt
• Thiếu máu
• Tiêu chảy
• Móng dễ gãy
• Da có vảy
• Giảm khả năng chống nhiễm trùng và ức chế sự tăng trưởng ở trẻ em

Thiếu vitamin A mãn tính có thể dẫn đến thoái hóa điểm vàng. Đây là một tình trạng ở mắt nghiêm trọng có thể dẫn đến mù lòa.

Những lưu ý khi bổ sung vitamin A

• Không ăn gan hoặc các sản phẩm từ gan. Chẳng hạn như pa tê, hơn một lần một tuần
• Uống không quá 1,5mg vitamin A mỗi ngày trong các chất bổ sung (bao gồm cả dầu gan cá) nếu bạn không ăn gan hoặc các sản phẩm từ gan
• Không dùng bất kỳ chất bổ sung nào chứa vitamin A (kể cả dầu gan cá) nếu bạn ăn gan mỗi tuần một lần
• Bổ sung trung bình 1,5mg một ngày hoặc ít hơn vitamin A từ chế độ ăn uống và chất bổ sung kết hợp không có khả năng gây ra bất kỳ tác hại nào.

Những tương tác với vitamin A mà chúng ta cần biết

Việc bổ sung vitamin A có thể tương tác với các loại thuốc bạn dùng. Dưới đây là một số ví dụ:

• Orlistat (Alli®, Xenical®): một loại thuốc giảm cân có thể làm giảm sự hấp thụ vitamin A, gây ra thiếu máu ở một số người.
• Một số dạng vitamin A tổng hợp được sử dụng trong thuốc theo toa. Ví dụ như: điều trị bệnh vẩy nến Acitretin (Soriatane®) và Bexarotene (Targretin®), được sử dụng để điều trị các tác động da của u lympho tế bào T. Dùng các loại thuốc này kết hợp với bổ sung vitamin A có thể gây ra mức vitamin này cao trong máu gây nguy hiểm.

Do đó trước khi thực hiện bổ sung vitamin A hay sử dụng bất kỳ thuốc nào, bạn nên báo với bác sĩ về các loại thuốc hay điều trị mà bạn đang sử dụng. Bác sĩ sẽ cho bạn biết nếu những chất bổ sung chế độ ăn uống đó có thể tương tác hoặc ảnh hưởng đến loại thuốc bạn đang sử dụng.

Vitamin A đặc biệt quan trọng đối với hệ thống miễn dịch và sức khỏe của da. Nguồn vitamin này trong chế độ ăn uống có thể là cá có dầu, thịt nội tạng như gan và các loại rau có màu sắc rực rỡ như cà rốt. Vì vậy bạn hãy bổ sung vitamin này phù hợp để có một sức khỏe tốt nhé!