Vỡ Mộng… Bò Vàng! - Tuổi Trẻ Online

Phóng to

Những con bò lai Sind của gia đình anh Vinh từng được lái ra giá 24-25 triệu đồng/con, nay giá chỉ còn một nửa

TT - Sau hơn một năm bùng nổ phong trào nuôi bò thịt, hàng ngàn người chăn nuôi bò tại khu vực Đông Nam bộ đang lâm vào tình cảnh “tiền mất, nợ mang”.

Trắng tay vì… bò

Vừa dừng xe lại để quan sát đàn bò đang gặm cỏ ven quốc lộ 51, chúng tôi đã được ông Nhân (Tân Thành, Bà Rịa - Vũng Tàu-BR-VT) chào mời mua bò! Dù thất vọng khi biết không phải khách hỏi mua bò, nhưng được lời như mở tấm lòng, ông Nhân kéo chúng tôi ngồi xuống ven đường để giãi bày tâm sự.

Ông cho biết năm 2004 gia đình gom tiền dành dụm cùng với tiền vay theo chương trình khuyến khích nuôi bò sinh sản, được hơn 100 triệu đồng, để mua tám con bò giống. Bò vừa về chuồng thì thương lái đến gạ mua mấy con lai Xiêm giá gần 20 triệu đồng/con, lãi ngay 5 triệu đồng/con nhưng gia đình ông cương quyết không bán mà để lại nuôi và mở rộng đàn.

Nhưng sau đó giá bò rớt xuống gần một nửa vào cuối năm ngoái, gia đình ông phải bán lần hồi những con bê và cả bò mẹ để lấy tiền trả lãi vay. Hơn chục con bò còn lại lái đến hỏi mua chỉ còn 50 triệu đồng, bán hết cũng không đủ tiền trả nợ.

Trường hợp anh Bửu Lợi (xã Láng Dài, Đất Đỏ, BR-VT) cũng khá bi kịch khi cả đàn bò bảy con nay chỉ bán được 16 triệu đồng, bằng đúng số tiền mua một con bò cách nay hơn năm!

Hơn một năm trước, gia đình anh Bửu Lợi vay ngân hàng để “rước” về sáu con bò cái giống với số tiền hơn 70 triệu đồng.

Đàn bò chưa nằm ấm chỗ, giá bò giống rớt không phanh, đồng vốn đầu tư cứ thế teo tóp dần. Anh đã phải bán hết bốn con bò để lấy tiền… mua rơm nuôi số bò mẹ và bê còn lại.

Nhiều hộ cho biết đang lo sốt vó vì chẳng biết kiếm đâu ra tiền để trang trải cuộc sống và trả nợ vay khi giá bò vàng giảm mạnh muốn bán cũng chẳng mấy người mua. Anh Phong - chủ đàn bò gần 20 con ở Nhơn Trạch, Đồng Nai - cho biết nếu bò vàng cứ đứng mức giá này, nông dân có bán cả nhà cũng không đủ trả nợ vay…

Khắp các vùng nuôi bò vàng, đi đến đâu chúng tôi cũng nghe người chăn nuôi thở ngắn than dài về chuyện trắng tay vì bò. Không ít hộ đang tính chuyện bán nhà chuyển vào rẫy sinh sống để lấy tiền trả nợ.

Thủ phạm

Phát biểu tại hội nghị triển khai vụ hè thu 2006 các tỉnh phía Nam, ngày 3-4, Thứ trưởng Bộ NN & PTNT Bùi Bá Bổng yêu cầu các địa phương, đặc biệt là các tỉnh ĐBSCL, phải xem xét lại chương trình phát triển đàn bò sữa, không tiếp tục mở rộng đàn nếu hiệu quả kinh tế kém. Đối với hoạt động chăn nuôi bò thịt, ông Bùi Bá Bổng cũng khuyến cáo các địa phương cần có những bước đi chắc chắn, trong đó chú ý hai vấn đề quan trọng là thức ăn đảm bảo cho đàn bò phát triển ổn định và người chăn nuôi đạt hiệu quả kinh tế cao.

Đang vào buổi sáng nhưng chợ bò Đất Đỏ (quốc lộ 55, huyện Đất Đỏ, BR-VT) - một trong những chợ bò qui mô và “chuyên nghiệp” nhất khu vực miền Đông Nam bộ - vẫn khá vắng vẻ. Hàng chục trại bò đang im ỉm khóa, không có bò cũng chẳng thấy bóng người.

Những trại còn hoạt động thì cũng lèo tèo độ chục con. Hơn một năm trước, ven quốc lộ, đoạn kéo dài từ dốc Đất Đỏ đến dốc Tên Lửa mọc lên hơn 20 trại bò, trong đó chợ bò Đất Đỏ là địa chỉ tập kết của đủ loại bò vàng, chủ yếu là bò cái giống, từ bò lai Sind đến bò cỏ, bò Thái (Thái Lan), bò Miên (Campuchia)...

Những chú bò này được các tay lái bò ở miền Trung, miền Tây và cả vùng Đông Nam bộ đến “rước” về phân phối cho người chăn nuôi tại các địa phương.

Con bò “đi xe nhiều hơn đi bộ” là hình ảnh từng được nhiều tay lái bò dùng để mô tả quang cảnh nhộn nhịp của chợ bò Đất Đỏ vào thời điểm bùng phát cơn sốt săn lùng bò vàng. “Nay không ai mua nữa nên các trại cũng không kéo bò về nhiều…” - Tùng, chuyên dắt mối cho lái bò chuyên nghiệp, giải thích.

Gần hai năm trước, khi chương trình chăn nuôi bò sinh sản được phát động, hàng ngàn hộ dân tại các tỉnh miền Đông Nam bộ đã đổ xô vào nuôi bò sinh sản. Được hỗ trợ vốn vay với mức lãi suất thấp, nhiều hộ đem sổ đỏ thế chấp ngân hàng để vay vốn mua bò, người ít vốn thì 2-3 con, người có vốn lớn mua 10-15 con.

Phong trào “nhà nhà nuôi bò, người người nuôi bò” đã đẩy giá bò giống tăng đến chóng mặt, có thời điểm bò lai Sind được các lái vào hỏi mua với giá không tưởng, từ 25-28 triệu đồng/con.

Anh Trần Văn Vinh (thị xã Bà Rịa) cho biết vào thời điểm sốt giá bò trong năm 2004, đàn bò lai Xiêm bảy con (có bốn bò mẹ) của gia đình được lái bò ra giá... 120 triệu đồng, trong khi trước đó một năm anh mua bốn con bò mẹ giá chỉ có 17 triệu đồng.

“Giờ đây con bò đang trở lại giá thực của nó. Trước đây bò sốt giá là do nhiều người đổ xô vào mua, các lái bò cứ đem bò đi bán lòng vòng rồi đẩy giá lên…” - anh Vinh kết luận.

Nhưng đâu phải ai cũng trắng tay vì bò. Theo nhiều người có thâm niên trong nghề, nuôi bò cho thu nhập cao và ổn định hơn so với nhiều nghề khác.

Ông Thành - nuôi bò hơn chục năm nay tại Long Thành, Đồng Nai - tính toán với giá bò giống 6-8 triệu đồng/con (giá thực) và giá bò tơ thịt từ 2,5-3 triệu đồng/con như hiện nay, một hộ nuôi 10 con có thu nhập 25-30 triệu đồng/năm.

Chỉ cần hai năm là có thể lấy lại vốn đầu tư. Cũng không sợ thiếu đầu ra do nhu cầu thịt bò rất lớn và giá thịt bò luôn luôn tăng. “Những hộ nào nuôi bò theo phong trào, bỏ tiền mua bò ở thời điểm sốt giá mới bị thua lỗ nặng” - ông Thành khẳng định.

Một chuyên gia chăn nuôi cho rằng nếu các địa phương không nóng vội, vận động người dân nuôi bò ào ạt thì sẽ không có những cơn sốt giá bò vàng và cũng không đẩy hàng loạt nông dân vào con đường phá sản.

“Nuôi loại bò vàng không khó nhưng chương trình thất bại vì sự yếu kém của các cơ quan làm chính sách... Nông dân đã trở thành “nạn nhân” của việc chạy theo phong trào nuôi bò của các địa phương…” - vị chuyên gia này khẳng định.