Vội Vàng Xuân Diệu - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.doc) (6 trang)

Trang chủ

Lớp 11

Ngữ văn

Vội vàng xuân diệu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (82.46 KB, 6 trang )

Vội Vàng (Xuân Diệu)A. Phần chuẩn bị.I. Mục tiêu cần đạt.1. Kiến thức, kĩ năng.- Thấy đợc niềm khao khát sống mãnh liệt, sống hết mình và quan niệmvề thời gian, về tuổi trẻ và hạnh phúc của Xuân Diệu.- Thấy đợc sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc thơ mãnh liệt, dồidào và mạch lí luận sâu sắc, những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật củanhà thơ.2. Thái độ, tình cảm- Giúp hình thành nên tình yêu thiên nhiên, con ngời, biết quý trọng thờigian và sống hết mình.II. Phơng tiện thực hiện- Đối với Giáo viên: Sách Giáo viên, Sách Giáo khoa, Bài soạn- Đối với Học sinh: Sách Giáo khoa, vở soạn bài và vở ghi.III.Cách thức tiến hành.- Hớng dẫn học sinh đọc diễn cảm bài thơ, thể hiện đợc nhịp điệu ảm xúcmà Xuân Diệu gửi gắm trong tác phẩm của mình. Hớng dẫn học sinhphân tích bằng các câu hỏi trao đổi, thảo luận.B. Tiến trình dạy học.*. ổn định tổ chức lớp.I. Kiểm tra bài cũ.1. Câu hỏi.- Đọc thuộc lòng từ khổ thơ thứ 8 đến khổ 10 bài thơ Hầu trời của TảnĐà, nêu chủ đề của tác phẩm?2. Đáp án.- Yêu cầu đọc thuộc, đúng giọng điệu, diễn cảm.- Chủ đề: Bài thơ nói về việc hầu trời của Tản Đà qua đó bộc lộ cái tôi tàihoa, phóng túng và khao khát đợc khẳng định mình của nhà thơ. Cũng từđó ngời đọc thấy đợc tình cảnh khốn khó của nghề viết văn.II. Bài mới.*. Vào bài.Xuân Diệu, ngời đợc mệnh danh là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơmới. Thơ ông thể hiện đầy đủ nhất cho ý thức cá nhân của cái tôi thơ mới,đồng thời mang đậm bản sắc riêng. Lúc nào cái tôi ấy cũng khát khao tậnhởng ngay trên thiên đờng trần thế. Nó thể hiện bằng giọng thơ sôi nổi,bồng bột, vồ vập, cuống quýt cả khi vui lẫn khi buồn. Để thấy rõ, chúngta cùng bớc vào tìm hiểu bài thơ Vội vàng của nhà thơ Xuân Diệu.Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạtThờigian(?) Cho biết đôi nét vềcuộc đời và sự nghiệp củatác giả Xuân Diệu?I. Tìm hiểu chung.1. Tác giả Xuân Diệu (1916 1985). - Cuộc đời.+ Xuân Diệu tên thật là Ngô Xuân Diệu, sinh năm1916 tại Trảo Nha, Can Lộc tỉnh Hà Tĩnh, mất năm1985.+ Ông thi đỗ tú tài từng đi dạy học t và làm cho sởĐoan ở Tiền Giang, sau đó chuyển ra Hà Nội dạy1(?) Em hãy cho biết xuấtxứ của bài thơ?học.+ Năm 1943 Xuân Diệu tham gia Hội văn hóa cứuquốc. Ông từng là ủy viên Ban chấp hành Hội nhàvăn Việt Nam các khóa I, II, III.+ Năm 1983, Xuân Diệu đợc Bầu là viện sĩ việnHàn lâm nghệ thuật Cộng hòa Dân chủ Đức. Năm1996 đợc nhà nớc trao tặng Giải thởng Hồ ChíMinh về Văn học Nghệ thuật.- Sự nghiệp văn chơng.+ Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơmới. Các tác phẩm của ôngmột sức sống, mộtnguồn cảm xúc và một sự cách tân nghệ thuật đầysáng tạo. Ông đợc xem là nhà thơ của mùa xuân,tình yêu, tuổi trẻ. Sau Cách mạng tháng Tám, thơXuân Diệu hớng vào cổ vũ cuộc kháng chiến anhhùng của dân tộc.+ Xuân Diệu để lại một sự nghiệp văn học lớn. Cáctập thơ tiêu biểu nh: Thơ thơ (1938), Gửi hơngcho gió (1945), Riêng chung (1960), Mũi CàMau cầm tay (1942), Hai đợt sóng (1967),Tôi giàu đôi mắt (1970), Thanh ca (1982). 2. Xuất xứ tác phẩm- Bài thơ Vội Vàng đợc in trong tập Thơ thơ(1938). Đây là một trong những bài thơ tiêu biểunhất của nhà thơ Xuân Diệu trớc Cách mạng thángTám.GV. Hớng dẫn học sinhđọc tác phẩm và tìm hiểuphần chú thích Sách giáokhoa, chia bố cục và tìmhiểu chủ đề của tác phẩm.(?) Bài thơ có thể đợcchia bố cục nh thế nào?Nêu ý chính của mỗiđoạn?II. Đọc hiểu bài thơ.1. Bố cục, chủ đề của tác phẩm. a. Bố cụ của bài thơ.*. Bài thơ có thể chia bố cục ba phần:- Đoạn 1. Từ đầu đến Tôi không chờ nắng hạ mớihoài xuân. + Nội dung: Đoạn thơ miêu tả cuộc sống tựa thiênđờng nơi trần thế và một cảm xúc của nhà thơ trớcthiên nhiên.- Đoạn 2. Từ câu tiếp cho đến Mùa cha ngả chiềuhôm.+ Nội dung: Bày tỏ quan niệm về mùa xuân, tìnhyêu và tuổi trẻ. Tuổi trẻ vô cùng ngắn ngủi và thờigian có thể cuốn đi tất cả.- Đoạn 3. Phần còn lại+ Muốn tận hởng cuộc sống cần chạy đua với thờigian. Sống khẩn trơng và mở rộng lòng mình đónnhận.2(?) Chủ đề của bài thơ làgì?(?) Em hãy cho biết ýnghĩa của bốn câu thơđầu?(?) Hình ảnh thiên nhiên,sự sống quen thuộc đợctác giả cảm nhận và diễntả nh thế nào trong đoạnthơ đầu? (?) Tác giả đã sử dụngcác biện pháp nghệ thuậtnào trong khổ thơ đầu? ýnghĩa của các biện phápnghệ thuật đó?b. Chủ đề bài thơ.- Bài thơ miêu tả một cuộc sống tơi đẹp, đáng sống,đáng yêu. Qua đó tác giả bày tỏ nhận thức, quanniệm về thời gian, tình yêu và tuổi trẻ. Bài thơ là lờithúc giục một sự sống mãnh liệt, sống hết mình,ôm siết để tận hởng tất cả.2. Đoạn thơ đầu. Tình yêu cuộc sống say mê, thathiết của nhà thơ.- Bài thơ mở đầu với 4 câu thơ 5 chữ, với nghệ thuậtđiệp từ và điệp cấu trúc cú pháp, khẳng định một ớcmuốn táo bạo, mãnh liệt (ngự trị thiên nhiên, đoạtquyền tạo hóa). í tởng của Xuân Diệu mang sự mớilạ, độc đáo, in đậm dấu ấn cách tân nghệ thuật củathơ mới và cá tính sáng tạo của nhà thơ. Bốn câu thơ gói gọn cảm xúc và ý tởng của bàithơ vì vậy có giá trị nh một lời đề từ của tác phẩm.- Bức tranh thiên nhiên hiện lên qua câu thơ đầu cóhình ảnh của ong, bớm, hoa lá, yến anh và ánh bìnhminh. Tất cả đều đang ở vào cái độ căng tròn, viênmãn nhất: ong bớm thì đang trong tuần thángmật, hoa của đồng nội xanh rì, lá của cành tơphơ phất, yến anh thì đang say đắm trong khúctình si Tất cả đều có đôi lứa xoắn xúyt vào nhaunh mời gọi.- Các biện pháp nghệ thuật đã đợc nhà thơ sử dụng:+ Điệp từ này đây vang lên nh một điệp khúc nógiục dã ngời đọc xốn xang theo từng câu thơ.+ Biện pháp liệt kê tăng tiến với các hình ảnh thơ:ong bớm, hoa của đồng nội, lá của cành tơ,yến anh, ánh sáng chớp hàng mi + Cách dùng từ láy và từ ghép gợi hình độc đáo: từláy phơ phất và từ ghép xanh rì, cụm từ tuầntháng mật, khúc tình si.+ Nghệ thuật so sánh độc đáo: nhà thơ đã so sánhtháng giêng với cặp môi gần ( tháng giêng ngonnh một cặp môi gần) Hình ảnh so sánh độc đáo với lối diễn đạt hết sứcmới lạ đã cho thấy quan niện của nhà thơ về vẻ đẹpcủa mùa xuân, cuộc sống và con ngời. Cái đẹp bắtđầu từ sự tinh khôi, mới mẻ, hồng hào, mơn mởnNhà thơ đã vật chất hóa khái niệm thời gian (mộtkhái niệm tợng trng) bằng một hình ảnh cụ thể, hữuhình cặp môi gần. Câu thơ không chỉ gợi hình màcòn gợi hơng thơm, vị ngọt khiến ngời đọc đắmsay, ngây ngất. Câu thơ có ý nghĩa bao quát cả đoạnthơ đầu. Các biện pháp nghệ thuật đợc tác giả sử dụng để3(?) Quan niệm của tác giảvề mùa xuân, tình yêu, tuổi trẻ đợc thể hiện nh thế nào trong đoạn thơ thứhai?(?) Vì sao ở nhà thơ đang vui sớng, đang rạo rực thì bỗng day dứt, băn khoăn?(?) Đoạn thơ cuối có gìđặc biệt về hình ảnh thơ,vẽ nên bức tranh thiên nhiên đầy sức sống. Vớinhịp thơ gấp gáp tạo nên cảm giác ngất ngây sungsớng của nhà thơ. Nó nh là sự hối thúc, giục giãkhiến cho mọi ngời bị cuốn vào cái guồng quaykhẩn trơng của tạo hóa để tận hởng thiên đờng nơitrần thế.3. Đoạn thơ hai: Quan niệm về mùa xuân, tình yêuvà tuổi trẻ, nỗi băn khoăn trớc thời gian và cuộcđời của nhà thơ.- Mùa xuân là thời đẹp nhất của cả thiên nhiên vàcon ngời. Mùa xuân gắn liền cới vẻ đẹp của tuổitrẻ, của tình yêu.- Xuân Diệu cho thấy mùa xuân cũng chính là dấuhiệu bớc chuyển di của thời gian đang xa dần.Xuân đơng tới nghĩa là xuân đơng quaXuân còn non nghĩa là xuân đã già- Tuổi trẻ và tình yêu phải gắn liền với mùa xuân.Và cũng theo quy luật của thời gian, tạo hóa, tuổitrẻ cũng không tồn tại vĩnh hằng.+ Tuổi trẻ chẳng bao giờ trở lại. Nó không tuântheo vòng tuần hoàn của vũ trụ. ở đây ta thấy một quan niệm hoàn toàn mới mẻcủa nhà thơ Xuân Diệu về thời gian. Thời gian tựanh một dòng chảy xuôi chiều, một đi không bao giờtrở lại. Tác giả đã lấy sinh mệnh của cá nhân conngời làm thớc đo thời gian, lấy thời gian hữu hạncủa đời ngời để đo thời gian trong vũ trụ. - Sở dĩ ông cảm thấy băn khoăn day dứt ngay khi đang sung sớng, rạo rực, băn khoăn bởi ông chợt nhận ra thời gian, mùa xuân và tuổi trẻ đang đến. Nhng cũng chính là đang trôi đi và không bao giờ trở lại: Xuân đ ơng tới, nghĩa là xuân đơng qua Xuân còn non nghĩa là xuân đã già- Cảm thức về thời gian luôn thờng trực trong tâmhồn thi sĩ. Ông cảm nhận rất rõ những bớc đi củathời gian trong hơi thở của đất trời. Ông xót xanhận ra rằng tất cả những gì tơi đẹp nhất của mùaxuân, của tuổi trẻ, của tình yêu sẽ ra đi không baogiờ trở lại. Đoạn thơ cho thấy quan niệm về mùa xuân,tình yêu và tuổi trẻ của nhà thơ. Đồng thời qua đóta thấy một Xuân Diệu khao khát đến cháy bỏng,giao cảm đến nồng nàn nhng luôn cảm thấy bơ vơvà có lúc lo sợ. Qua đoạn thơ nhà thơ không nhữngkhông làm cho ta tuyệt vọng mà chính những câuthơ rạo rực băn khoăn đó đã thắp lên một tình yêucuộc sống đến bỏng cháy trong ta.4. Đoạn thơ cuối: Khát vọng sống, khát khao yêuthơng cuồng nhiệt, cháy bỏng.4ngôn từ và nhịp điệu? - Hình ảnh thơ tơi mới và đầy sức sống. Đó là mộtthiên nhiên quyến rũ, tình tứ. Cảnh sắc lôi cuốn conngời nh muốn tan ra, muốn hòa mình vào thiênnhiên để tận hởng: sự sống mơn mởn, cáng bớmvới tình yêu, non nớc, cỏ rạng - Ngôn từ đợc tác giả sử dụng trong đoạn thơ cuốihầu hết là những động từ và tính từ mạnh với cấpđộ tăng tiến: ôm, riết, say, thâu, và cuốicùng là cắn. - Nhịp điệu thơ đợc tạo nên bởi những câu dài,ngắn xen kẽ. Cùng với đó là điệp từ ta muốn đợclặp đi lặp lại nh tạo nhịp và ngắt nhịp nhanh, mạnh.Những yếu tố trên đã làm nên nhịp thơ dồn dập, sôinổi, hối hả và cuồng nhiệt.+ Hình ảnh mới mẻ và độc đáo nhất đợc tác giả tạonên ở câu thơ cuối: Hỡi xuân hồng ta muốn cắnvào ngơi. Không nhữg mới mẻ, độc đáo và táo bạomà dờng nh nó cũng hợp với lô gic của câu thơ ởđoạn hai: Tháng giêng ngon nh một cặp môi gần Điệp từ ta muốn vang lên nh một điệp khúcđã tạo nên một âm hởng dồn dập, khẩn thiết hơn,trở thành cao trào của khát vọng sống vô cùng táobạo, mãnh liệt. Cái tôi tham lam nh muốn ngự trị,ôm choàng tất cả. Cùng với điệp từ ta muốn làcác động từ mạnh cứ tăng dần về mức độ: ôm,riết, say, thâu, và cuối cùng là cắn. TrạngtháI vội vàng lại đợc tăng thêm bởi các tính từ đểlột tả đến tận cùng sự cuống quýt, vồ vập. Câu kết của bài thơ là trạng thái giao cảm đến tột độ chỉ có ởXuân Diệu.(?) Em hãy cho biết giátrị nghệ thuật và giá trịnội dung cua bài thơ?III. tổng kết- Giá trị nghệ thuật: Những cách tân của thơ mới đ-ợc thể hiệm một cách sáng tạo và táo bạo qua ngòi bút của Xuân Diệu từ cảm hứng, ý tởng cho đến hình ảnh thơ. Tất cả đều in đậm dâu ấn phong cách của Xuân Diệu.- Giá trị nội dung: Quan niệm sống mới mẻ của tác giả là yêu cuộc sống trần thế xung quanh ta và tìm thấy trong cuộc sống đó biết bao điều hấp dẫn, đáng sống, biết tận hởng những gì mà cuộc sống ban tặng. Từ đó, càng thêm yêu mùa xuâ và tuổi trẻ, những gì đẹp nhất của cuộc sống con ngời. Đó là một quan niệm sống tích cực và mang giá trị nhân văn sâu sắc. IV. Luyện tập (Câu hỏi trắc nghiệm)(Câu 1) Trong đoạn thơ đầu từ này đây đợc điệp lại bao nhiêu lần?a. 2 b. 3 c. 4 d. 5* Đáp án: (d)( Câu 2) Bốn câu thơ đầu có ý nghĩa nh thế nào đối với bài thơ?5a. Là nhan đề b. Câu đề từ c. Nội dung bài thơ* Đáp án: (b)(Câu 3) Tháng giêng đợc so sánh với hình ảnh gì?a. Cánh bớm b. Hơng đồng nội xanh rì c. Cặp môi gần d. Mây đa gió lợn*. Đáp án: (c)C. Hớng dẫn học bài cũ và chuẩn bị bài mới.1. bài cũ:- Học thuộc lòng bài thơ và đọc thêm một số tác phẩm khác của nhà thơ Xuân Diệu.2. Bài mới:- Ôn lại lý thuyết văn nghị luận lớp 10 và đọc trớc bài Thao tác lập luận bác bỏ.6