Vực (sinh Học) – Wikipedia Tiếng Việt

Trong phân loại sinh học, một vực (regio, domain, empire, realm) hay liên giới (cũng gọi siêu giới, lãnh giới, lĩnh giới: superregnum, superkingdom) là một đơn vị phân loại bậc cao nhất cho sinh vật, hơn cả giới, trên vực còn có liên vực hoặc siêu vực (superdomain). Vực là bao gồm chung nhất trong việc gộp nhóm sinh học. Việc sắp xếp các đơn vị phân loại này phản ánh các khác biệt tiến hóa nền tảng trong các bộ gen.

Các kiểu phân loại

[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện tại tồn tại một số kiểu phân loại vực của sự sống.[1] Trong số này có:

• Hệ thống hai vực, với việc gộp nhóm ở cấp cao nhất với hai vực là Sinh vật nhân sơ (Prokaryota hay Monera) và Sinh vật nhân chuẩn (Eukaryota).
• Hệ thống bốn giới với việc gộp nhóm cao nhất gồm 4 giới: Sinh vật nguyên sinh (Protista), Giới Khởi sinh (Monera) gồm Vi khuẩn và Nấm, Thực vật (Plantae), Động vật (Animalia).
• Hệ thống năm giới với việc gộp nhóm cao nhất gồm 5 giới: Sinh vật nguyên sinh (Protista), Vi khuẩn (Monera), Nấm (Fungi), Thực vật (Plantae), Động vật (Animalia).
• Hệ thống sáu giới với việc gộp nhóm cao nhất gồm 6 giới: Sinh vật nguyên sinh (Protista), Vi khuẩn cổ (Archaebacteria), Vi khuẩn thật sự (Eubacteria), Nấm (Fungi), Thực vật (Plantae), Động vật (Animalia).

và gần đây nhất là:

• Hệ thống ba vực do Carl Woese đề xuất năm 1990, với việc gộp nhóm cao nhất là 3 vực Cổ khuẩn (Archaea), Vi khuẩn (Bacteria) và Sinh vật nhân chuẩn (Eukarya).

Do những việc gộp nhóm này phụ thuộc chủ yếu vào phân tích các dữ liệu chuỗi gen và miêu tả theo nhánh học, nên các sắp xếp đề xuất bổ sung là hoàn toàn có thể sẽ diễn ra.

Từ nguyên

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong tiếng Anh, thuật ngữ domain được đề xuất bởi Carl Woese, Otto Kandler và Mark Wheelis vào năm 1990. Còn trong tiếng Việt, từ vực bắt nguồn từ từ "域" trong tiếng Hán, nghĩa là vực, hay lĩnh vực.

Vực đối với Virus và Prion

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Sự sống không tế bào

Hệ thống ba vực của Carl Woese vào năm 1990 không liên quan đến virus học. Vào năm 2012, Stefan Luketa đã đề xuất một hệ thống năm lĩnh vực, bổ sung Prion (phi tế bào và không có axit nucleic) và Virus (phi tế bào và có axit nucleic) vào ba vực truyền thống.

Hình ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

• 
• 

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Hệ thống hóa
• Miêu tả theo nhánh học
• Phát sinh loài học
• Phép phân loại

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Woese C, Kandler O, Wheelis M (1990). "Towards a natural system of organisms: proposal for the domains Archaea, Bacteria, and Eucarya". Proc Natl Acad Sci USA. Quyển 87 số 12. tr. 4576–9. Bibcode:1990PNAS...87.4576W. doi:10.1073/pnas.87.12.4576. PMC 54159. PMID 2112744. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2010.{{Chú thích tạp chí}}: Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)

Bài viết về chủ đề sinh học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

x t s Bậc phân loại
Tổng bộ(magnorder)	Đoạn (đv)(section)
Vực/Liên giới(domain/superkingdom)	Liên ngành(superphylum)	Liên lớp(superclass)	Liên bộ(superorder)	Liên họ(superfamily)	Liên tông(supertribe)	Liên loài(superspecies)
Giới(kingdom)	Ngành(phylum)	Lớp(class)	Đoàn(legion)	Bộ(order)	Họ(family)	Tông(tribe)	Chi/Giống(genus)	Loài(species)
Phân giới(subkingdom)	Phân ngành(subphylum)	Phân lớp(subclass)	Đội(cohort)	Phân bộ(suborder)	Phân họ(subfamily)	Phân tông(subtribe)	Phân chi/Phân giống(subgenus)	Phân loài(subspecies)
Thứ giới/Nhánh(infrakingdom/branch)	Thứ ngành(infraphylum)	Thứ lớp(infraclass)	Thứ bộ(infraorder)	Đoạn (tv)(section)	Thứ (tv)(variety)
Tiểu ngành(microphylum)	Tiểu lớp(parvclass)	Tiểu bộ(parvorder)	Loạt (tv)(series)	Dạng (tv)(form)