Vùng Thủ đô Hà Nội – Wikipedia Tiếng Việt

Có thể bạn quan tâm

Vùng thủ đô Hà NộiHanoi Capital RegionHanoi Metropolitan Area
— Vùng đô thị —
Vị trí Vùng thủ đô Hà Nội với Thành phố Hà Nội là đô thị trung tâm của vùng
Quốc gia	Việt Nam
Bao gồm	1 Thành phố trực thuộc trung ương và 6 tỉnh lân cận - Bắc Ninh - Ninh Bình - Hà Nội - Hải Phòng - Hưng Yên - Phú Thọ - Thái Nguyên
Các phường lớn khác	- Việt Trì (Phú Thọ) - Vĩnh Yên (Phú Thọ) - Phúc Yên (Phú Thọ) - Phan Đình Phùng (Thái Nguyên) - Phổ Yên (Thái Nguyên) - Sông Công (Thái Nguyên) - Bắc Giang (Bắc Ninh) - Võ Cường (Bắc Ninh) - Từ Sơn (Bắc Ninh) - Hải Dương (Hải Phòng) - Chí Linh (Hải Phòng) - Phố Hiến (Hưng Yên) - Phủ Lý (Ninh Bình) - Hòa Bình (Phú Thọ)
Diện tích
• Vùng đô thị	24.389,5 km2 (9.416,8 mi2)
Dân số
• Vùng đô thị	19.795.805 (1/4/2.019) [1]
• Mật độ vùng đô thị	812/km2 (2.102/mi2)

Vùng thủ đô Hà Nội là một trong hai vùng đô thị Việt Nam theo quy hoạch của Bộ Xây dựng nhằm định hướng phát triển đô thị (tránh nhầm lẫn với 6 "vùng kinh tế - xã hội", hay 4 "vùng kinh tế trọng điểm" do Bộ Kế hoạch và Đầu tư thành lập nhằm quản lý kinh tế - xã hội). Vùng thủ đô Hà Nội lấy thành phố Hà Nội làm đô thị trung tâm và các thành phố, thị xã của các tỉnh lân cận Hà Nội làm đô thị vệ tinh. Không gian quy hoạch của vùng thủ đô Hà Nội hiện nay bao trùm thành phố Hà Nội và 2 tỉnh Bắc Ninh, Phú Thọ cùng một phần các tỉnh, thành phố Hưng Yên, Hải Phòng, Ninh Bình, Thái Nguyên với diện tích tự nhiên khoảng 24.314,7 km².[2] Dân số năm 2012 khoảng 17 triệu người, dự báo đến năm 2020: 18,2 - 20,2 triệu người, năm 2030: 20,5 - 22,9 triệu người.

Cùng với Vùng đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Xây dựng và Chính phủ Việt Nam định hướng phát triển 2 vùng đô thị này trở thành các siêu đô thị và đại đô thị tầm cỡ khu vực và thế giới. Trong đó, Vùng Thủ đô Hà Nội được định hướng thành một "vùng đô thị cực lớn" (Mega Urban Region).[3]

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Các đô thị trong vùng thủ đô Hà Nội đã hình thành một cách tự nhiên từ thập niên 1990 với sự phát triển của mạng giao thông từ Hà Nội sang các tỉnh lân cận, cũng như sự đô thị hóa nhanh chóng ở các địa phương trong vùng, thành lập các khu công nghiệp và khu đô thị mới phụ trợ cho Hà Nội. Tuy nhiên, mãi tới đầu thập niên 2000 mới có nghiên cứu do Bộ Xây dựng Việt Nam chủ trì về việc quy hoạch vùng thủ đô Hà Nội. Nghiên cứu có tham khảo kinh nghiệm quốc tế và ý kiến đóng góp của chuyên gia nước ngoài.

Tháng 5 năm 2008, theo đề nghị số 11/TTr-BXD ngày 6 tháng 3 năm 2008 của Bộ Xây dựng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng chính thức ban hành quyết định số 490/QĐ-TTg[4] thành lập Vùng thủ đô Hà Nội và quy hoạch định hướng phát triển vùng đô thị này đến năm 2020 tầm nhìn 2050. Khi đó, phạm vi quy hoạch của Vùng Thủ đô Hà Nội chỉ bao gồm thủ đô Hà Nội và 7 tỉnh: Hà Tây(đã được sát nhập vào Hà Nội), Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nam và Hòa Bình với diện tích tự nhiên khoảng 13.436 km2. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các vùng kinh tế - xã hội gồm: vùng đồng bằng sông Hồng, vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và các khu vực liên quan đến không gian phát triển kinh tế xã hội của vùng.

Đến tháng 11 năm 2012, Thủ tướng Chính phủ lại ban hành quyết định số 1758/QĐ-TTg[5] điều chỉnh quy hoạch xây dựng Vùng Thủ đô Hà Nội theo đề nghị của Bộ Xây dựng. Phạm vi của vùng được tăng lên gồm Thủ đô Hà Nội và 09 tỉnh là: Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Hà Nam, Hòa Bình, Phú Thọ, Thái Nguyên và Bắc Giang (tăng thêm 03 tỉnh là Phú Thọ, Thái Nguyên, Bắc Giang) có tổng diện tích 24.314,7 km2 với dân số toàn vùng năm 2010 vào khoảng 17 triệu người.

Tháng 5 năm 2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc căn cứ theo đề nghị bổ sung của Bộ Xây dựng lại tiếp tục ban hành quyết định 768/QĐ-TTg[6] điều chỉnh quy hoạch Vùng Thủ đô đến năm 2030 tầm nhìn 2050. Theo đó, số tỉnh thành của Vùng Thủ đô Hà Nội vẫn giữ nguyên là 10 tỉnh, thành phố. Tuy nhiên định hướng phát triển đô thị của từng địa phương đã được quy định cụ thể hơn về vai trò, cũng như đặc trưng, lợi thế riêng và việc chia sẻ chức năng, hỗ trợ phát triển lẫn nhau của các đô thị trong toàn vùng.

Các đơn vị hành chính trực thuộc

[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện nay, Vùng Thủ đô Hà Nội gồm có Thành phố Hà Nội là trung tâm và các tỉnh lân cận là:

Phú Thọ (66 xã, phường của tỉnh Phú Thọ cũ: từ 2012; các xã, phường còn lại: từ 2008)
Bắc Ninh (41 xã, phường phía Nam sông Cầu: từ 2008; các xã, phường còn lại: từ 2012)
Hải Phòng (từ 2008, chỉ bao gồm 64 xã, phường thuộc Hải Dương cũ)
Hưng Yên (từ 2008, chỉ bao gồm 64 xã, phường thuộc Hưng Yên cũ)
Ninh Bình (từ 2008, chỉ bao gồm 33 xã, phường thuộc Hà Nam cũ)
Thái Nguyên (từ 2012, chỉ bao gồm 55 xã, phường thuộc Thái Nguyên cũ)

Ranh giới

[sửa | sửa mã nguồn]

Vùng thủ đô Hà Nội nằm gọn trong khu vực phía Bắc Việt Nam.

Phía đông giáp Vùng duyên hải Bắc Bộ.
Phía tây giáp Tây Bắc Bộ.
Phía nam giáp Vùng duyên hải Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.
Phía bắc giáp các tỉnh còn lại của Đông Bắc Bộ (sau khi chuyển Phú Thọ và phía Nam Thái Nguyên về vùng Hà Nội).

Hiện trạng của các đô thị trong vùng (đến tháng 5 năm 2025)

[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện nay, toàn vùng có 29 đô thị lớn:

STT	Tên đô thị	Vai trò	Trực thuộc	Loại đô thị	Diện tích(km²)	Dân số(người)[7][8]	Mật độ(người trên km²)[9]
1	Hà Nội	Thành phố trực thuộc trung ương		Đô thị loại đặc biệt	3.359,82	8.053.663	2.397
2	Bắc Ninh	Thành phố thuộc tỉnh	Bắc Ninh	Đô thị loại I	82,64	247.702	2.997
3	Hải Dương		Hải Dương		111,68	241.373	2.161
4	Việt Trì		Phú Thọ		111,75	214.777	1.921
5	Thái Nguyên		Thái Nguyên		222,21	394.557	1.776
6	Bắc Giang		Bắc Giang	Đô thị loại II	258,29	326.354	1.263
7	Phủ Lý		Hà Nam		87,64	158.212	1.805
8	Hòa Bình		Hòa Bình		348,65	101.674	292
9	Vĩnh Yên		Vĩnh Phúc		50,39	119.128	2.364
10	Phổ Yên		Thái Nguyên	Đô thị loại III	258,88	231.363	895
11	Sông Công		Thái Nguyên		98,37	69.382	705
12	Hưng Yên		Hưng Yên		73,42	116.356	1.585
13	Phúc Yên		Vĩnh Phúc		120,13	106.002	882
14	Từ Sơn		Bắc Ninh		61,08	186.004	3.045
15	Chí Linh		Hải Dương		282,91	171.879	608
16	Phú Thọ	Thị xã	Phú Thọ		64,6	70.653	1.094
17	Sơn Tây		Hà Nội		113,5	145.856	1.285
18	Mỹ Hào		Hưng Yên	Đô thị loại IV	79,37	112.752	1.421
19	Thuận Thành		Bắc Ninh		117,83	199.577	1.694
20	Việt Yên		Bắc Giang		171	229.216	1.340
21	Quế Võ		Bắc Ninh		155,1	219.929	1.418
22	Kinh Môn		Hải Dương		165,33	172.541	1.044
23	Chũ		Bắc Giang		12,84	14.625	1.139
24	Duy Tiên		Hà Nam		120,92	137.150	1.134
25	Yên Phong	Huyện	Bắc Ninh		96,93	211.048	2.177
26	Hùng Sơn	Thị trấn	Thái Nguyên		14,63	~ 15.000	~ 1.025
27	Thắng		Bắc Giang		11,35	18.833	1.659
28	Lương Sơn		Hòa Bình		17,3	27.149	1.569
29	Đồi Ngô		Bắc Giang		13,69	20.206	1.476
30	Như Quỳnh		Hưng Yên		7,04	20.951	2.976

Đến tháng 5 năm 2025, toàn vùng gồm:

1 đô thị loại đặc biệt: thành phố Hà Nội
4 thành phố là đô thị loại I: Bắc Ninh, Hải Dương, Thái Nguyên và Việt Trì.
3 thành phố là đô thị loại II: Bắc Giang, Phủ Lý và Vĩnh Yên,Hòa Bình
9 đô thị loại III gồm 7 thành phố: Phúc Yên, Từ Sơn, Chí Linh, Hưng Yên, Sông Công, Phổ Yên và 2 thị xã: Phú Thọ, Sơn Tây.
14 đô thị loại IV gồm 8 thị xã: Chũ, Kim Bảng, Kinh Môn, Mỹ Hào, Duy Tiên, Quế Võ, Thuận Thành, Việt Yên và 2 huyện: Hiệp Hòa, Yên Phong và 4 thị trấn: Hùng Sơn (Đại Từ), Lương Sơn (Lương Sơn), Đồi Ngô (Lục Nam), Như Quỳnh (Văn Lâm).

Từ nay tới năm 2050, vùng thủ đô Hà Nội sẽ được đầu tư phát triển theo hướng hình thành ba tiểu vùng đô thị trực thuộc: Đó là vùng đô thị trung tâm, vùng đô thị phụ cận (trong phạm vi từ 25 dến 30 km từ vùng đô thị trung tâm) và vùng đô thị vệ tinh ở ba phía: Tây, Đông và Đông Nam, Bắc và Đông Bắc.

Bốn thành phố trong đó có đô thị trung tâm là Hà Nội ngoài ra còn có ba đô thị vệ tinh là Vĩnh Yên, thành phố Bắc Ninh và thành phố Hải Dương sẽ là 4 đô thị đối trọng nhau có chức năng và nhiệm vụ như nhau, đô thị Vĩnh Phúc, đô thị Bắc Ninh và đô thị Hải Dương sẽ giảm áp lực về cả dân số và hạ tầng cho Hà Nội. Các đô thị phía Tây sẽ là nơi phát triển dịch vụ và công nghệ cao.

Dân số

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại thời điểm năm 2006, dân số toàn vùng thủ đô Hà Nội là 12,462 triệu người trong đó 3,26 triệu người sống ở khu vực thành thị. Dân số năm 2012 khoảng 17 triệu người, dự báo đến năm 2020: 18,2 - 20,2 triệu người, năm 2030: 20,5 - 22,9 triệu người.

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Các vùng đô thị Việt Nam
Vùng đô thị Thành phố Hồ Chí Minh
Quy hoạch thành phố Hồ Chí Minh
Vùng duyên hải Bắc Bộ

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

^ "Tổng cục thống kê". https://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=714. {{Chú thích web}}: |url= trống hay bị thiếu (trợ giúp); Liên kết ngoài trong |website= (trợ giúp)
^ Theo Quyết định số 490/QĐ-TTg ngày 5 tháng 5 năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam, vùng gồm 7 tỉnh, sau khi Hà Tây, 4 xã của Hòa Bình và huyện Mê Linh được sáp nhập vào Hà Nội, vùng thủ đô Hà Nội bao gồm Hà Nội và các tỉnh xung quanh gồm toàn bộ tỉnh Bắc Ninh cùng một phần Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình, Phú Thọ
^ "Vùng đô thị cực lớn ở Việt Nam". Báo Điện tử Xây dựng. ngày 7 tháng 4 năm 2015.
^ "Quyết định về việc Phê duyệt quy hoạch xây dựng Vùng Thủ Đô Hà Nội đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2050". THƯ VIỆN PHÁP LUẬT.
^ "Quyết định về việc Phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch xây dựng Vùng Thủ Đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050". THƯ VIỆN PHÁP LUẬT.
^ "Quyết định về việc Phê duyệt điều chỉnh quy hoạch xây dựng Vùng Thủ Đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050". THƯ VIỆN PHÁP LUẬT.
^ Dân số của hầu hết các đơn vị hành chính được tính đến ngày 1 tháng 4, năm 2019
^ "Kết quả toàn bộ Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019" (PDF). Tổng cục Thống kê Việt Nam.
^ Mật độ dân số của hầu hết các đơn vị hành chính được tính đến ngày 1 tháng 4, năm 2019

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

Trang chủ Quy hoạch xây dựng vùng thủ đô Hà Nội Lưu trữ ngày 15 tháng 10 năm 2013 tại Wayback Machine
Tràng An Nguyễn (08/03/2008), "Vùng Thủ đô Hà Nội sẽ rộng 13.436km2, gồm 8 tỉnh, TP", VietNamNet.
Quyết định số 490/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch xây dựng vùng Thủ đô Hà Nội đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2050
Hà Nội sắp được mở rộng Đoàn Loan, VnExpress, 4/1/2007, 05:50 GMT+7
Danh sách các chiến lược, quy hoạch giao thông vận tải Viện Chiến lược @ Phát triển GTVT cập nhật 19/09/2011 8:38 GMT+7

Hà Nội

Du lịch
Giao thông (đường sắt đô thị • xe buýt • xe buýt nhanh)
Lịch sử (hành chính)
Tên gọi
Văn hóa
Vùng thủ đô

Chínhquyền

Luật Thủ đô
Thành ủy
Bộ Tư lệnh Thủ đô
Hội đồng nhân dân
Ủy ban nhân dân
Công an
Tòa án nhân dân
Viện kiểm sát nhân dân
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc
Bưu điện

Hành chính

Phường (51)

Hoàn Kiếm
Ba Đình
Bạch Mai
Bồ Đề
Cầu Giấy
Chương Mỹ
Cửa Nam
Đại Mỗ
Định Công
Đống Đa
Đông Ngạc
Dương Nội
Giảng Võ
Hà Đông
Hai Bà Trưng
Hoàng Liệt
Hoàng Mai
Hồng Hà
Khương Đình
Kiến Hưng
Kim Liên
Láng
Lĩnh Nam
Long Biên
Nghĩa Đô
Ngọc Hà
Ô Chợ Dừa
Phú Diễn
Phú Lương
Phú Thượng
Phúc Lợi
Phương Liệt
Sơn Tây
Tây Hồ
Tây Mỗ
Tây Tựu
Thanh Liệt
Thanh Xuân
Thượng Cát
Từ Liêm
Tùng Thiện
Tương Mai
Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Việt Hưng
Vĩnh Hưng
Vĩnh Tuy
Xuân Đỉnh
Xuân Phương
Yên Hòa
Yên Nghĩa
Yên Sở

Xã (75)

An Khánh
Ba Vì
Bất Bạt
Bát Tràng
Bình Minh
Chương Dương
Chuyên Mỹ
Cổ Đô
Dân Hòa
Đa Phúc
Đại Thanh
Đại Xuyên
Đan Phượng
Đoài Phương
Đông Anh
Dương Hòa
Gia Lâm
Hạ Bằng
Hát Môn
Hòa Lạc
Hòa Phú
Hòa Xá
Hoài Đức
Hồng Sơn
Hồng Vân
Hưng Đạo
Hương Sơn
Kiều Phú
Kim Anh
Liên Minh
Mê Linh
Minh Châu
Mỹ Đức
Nam Phù
Ngọc Hồi
Nội Bài
Ô Diên
Phú Cát
Phù Đổng
Phú Nghĩa
Phú Xuyên
Phúc Lộc
Phúc Sơn
Phúc Thịnh
Phúc Thọ
Phượng Dực
Quảng Bị
Quang Minh
Quảng Oai
Quốc Oai
Sóc Sơn
Sơn Đồng
Suối Hai
Tam Hưng
Tây Phương
Thạch Thất
Thanh Oai
Thanh Trì
Thiên Lộc
Thư Lâm
Thuận An
Thượng Phúc
Thường Tín
Tiến Thắng
Trần Phú
Trung Giã
Ứng Hòa
Ứng Thiên
Vân Đình
Vật Lại
Vĩnh Thanh
Xuân Mai
Yên Bài
Yên Lãng
Yên Xuân

Danh sách

Bài hát về Hà Nội
Công trình kiến trúc thuộc địa Pháp
Đại sứ quán
Đơn vị hành chính
Hồ
Tòa nhà cao nhất
Trường đại học, học viện và cao đẳng
Trường THPT

Vùng thủ đô Hà Nội

Thành phố hạt nhân

Thủ đô Hà Nội

Tỉnh vệ tinh (9)

Bắc Ninh
Hà Nam
Hải Dương
Hòa Bình
Hưng Yên
Vĩnh Phúc
Bắc Giang
Phú Thọ
Thái Nguyên

Đô thị

Đặc biệt (1)	Hà Nội
Loại I (4)	Bắc Ninh Hải Dương Việt Trì Thái Nguyên
Loại II (3)	Bắc Giang Phủ Lý Vĩnh Yên
Loại III (9)	Chí Linh Hòa Bình Hòa Bình Phổ Yên Phú Thọ Phúc Yên Sông Công Sơn Tây Từ Sơn
Loại IV (14)	Chũ Duy Tiên Đồi Ngô Hiệp Hòa Hùng Sơn Kim Bảng Kinh Môn Lương Sơn Như Quỳnh Mỹ Hào Quế Võ Thuận Thành Việt Yên Yên Phong

50 vùng đô thị đông dân nhất thế giới

Tokyo
Jakarta
Delhi
Quảng Châu–Phật Sơn
Mumbai
Manila
Thượng Hải
Seoul
Cairo
Thành phố México

Kolkata
São Paulo
New York
Karachi
Dhaka
Bangkok
Bắc Kinh
Moskva
Thâm Quyến
Buenos Aires

Los Angeles
Johannesburg–Pretoria
Bengaluru
Thành Đô
Thành phố Hồ Chí Minh
Osaka–Kobe–Kyōto
Lagos
Istanbul
Lahore
Kinshasa–Brazzaville

Tehran
Trùng Khánh
Rio de Janeiro
Tây An
Chennai
Paris
Trịnh Châu
Luanda
Luân Đôn
Đông Hoản

Lima
Vũ Hán
Bogotá
Thiên Tân
Hyderabad
Đài Bắc
Hàng Châu
Nagoya
Surabaya
Bandung

Vận chuyển nhanh tại vùng thủ đô Hà Nội

Đường sắt quốc gia

Bắc - Nam
Cao tốc Bắc - Nam
Bắc Hồng - Văn Điển
Đồng Đăng
Hải Phòng
Lào Cai
Quan Triều
Kép - Cái Lân
Yên Viên – Cái Lân
Kép – Lưu Xá
Phủ Lý – Thịnh Châu

Đường sắt khu vực

Lưu Xá – Trại Cau
Quan Triều – Núi Hồng
Tiên Kiên - Bãi Bằng
Tiên Kiên - Lâm Thao

Hanoi Metro

Hoạt động	T2A Tuyến 2A T3 Tuyến 3 (Nhổn ~ Cầu Giấy)
Đang xây dựng	T2 Tuyến 2 T3 Tuyến 3 (Kim Mã ~ Hà Nội) T5 Tuyến 5
Kế hoạch	T1 Tuyến 1 T1A Tuyến 1A T4 Tuyến 4 T6 Tuyến 6 T7 Tuyến 7 T8 Tuyến 8 9 Tuyến 9 10 Tuyến 10 11 Tuyến 11 12 Tuyến 12 VT Tuyến vệ tinh
Monorail	M1 Monorail 1 M2 Monorail 2 M3 Monorail 3

Tramway

Tàu điện Hà Nội (1901 - 1993)

Xe buýt

Hanoi BRT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Tuyến xe buýt Hà Nội

Tàu thủy công cộng

Phà Đông Xuyên
Phà Vạn Phúc
Phà Mễ Sở
Phà Âu Lâu (không hoạt động)

Bến xe công cộng

Hà Nội
- Mỹ Đình
- Giáp Bát
- Nước Ngầm
- Gia Lâm
- Yên Nghĩa

Các nhà ga lớn

Đường sắt	Hà Nội Gia Lâm Vĩnh Yên Thái Nguyên Bắc Giang Bắc Ninh Hải Dương Phủ Lý Việt Trì
Sân bay	Nội Bài
Sân baytrực thăng	Gia Lâm Hòa Lạc