X Quang Bụng: ý Nghĩa Lâm Sàng Hình ảnh X Quang

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nhận định chung

X-quang bụng là hình ảnh của các cấu trúc và các cơ quan trong bụng. Điều này bao gồm dạ dày, gan, lá lách, ruột lớn và nhỏ, và cơ hoành, là cơ ngăn cách giữa vùng ngực và bụng. Thường thì hai tia X sẽ được chụp từ các vị trí khác nhau. Nếu X quang bụng đang được thực hiện để tìm kiếm một số vấn đề nhất định về thận hoặc bàng quang, nó thường được gọi là KUB (đối với thận, niệu quản và bàng quang).

Tia X là một dạng bức xạ, giống như ánh sáng hoặc sóng vô tuyến, được tập trung thành một chùm, giống như một chùm đèn pin. Tia X có thể đi qua hầu hết các vật thể bao gồm cả cơ thể con người. Tia X tạo ra một bức ảnh bằng cách chiếu một máy dò để tạo phim hoặc gửi ảnh đến máy tính. Các mô dày đặc trong cơ thể, chẳng hạn như xương, chặn (hấp thụ) nhiều tia X và trông có màu trắng trên hình ảnh tia X. Các mô ít dày đặc hơn, chẳng hạn như cơ bắp và các cơ quan, ngăn chặn ít tia X hơn (nhiều tia X đi qua hơn) và trông giống như màu xám trên tia X. Các tia X đi qua chủ yếu qua không khí, như qua phổi, trông có vẻ đen trên hình ảnh.

X-quang bụng có thể là một trong những kỹ thuật cận lâm sàng đầu tiên được thực hiện để tìm ra nguyên nhân đau bụng, trướng, buồn nôn hoặc nôn. Và các xét nghiệm khác (như siêu âm, CT scan, hoặc pyelography tiêm tĩnh mạch) có thể được sử dụng để tìm kiếm các vấn đề cụ thể hơn.

Tại sao nó được thực hiện

X-quang bụng được thực hiện để:

Tìm kiếm một nguyên nhân gây đau hoặc sưng ở bụng hoặc buồn nôn và ói mửa liên tục.

Tìm một nguyên nhân gây đau ở lưng dưới ở hai bên cột sống (đau sườn). X-quang bụng có thể cho thấy kích thước, hình dạng và vị trí của gan, lá lách và thận.

Tìm sỏi trong túi mật, thận, niệu quản hoặc bàng quang.

Tìm không khí bên ngoài ruột.

Tìm một vật đã bị nuốt hoặc đưa vào khoang cơ thể.

Xác nhận vị trí thích hợp của các ống được bác sĩ sử dụng trong điều trị, chẳng hạn như ống dẫn lưu dạ dày (ống thông mũi), ống nuôi dưỡng trong dạ dày, ống dẫn lưu thận (ống thận), ống thông dùng để lọc máu, shunt để dẫn lưu dịch từ não vào dạ dày (VP shunt), hoặc các ống dẫn lưu hoặc ống thông khác.

Cách chuẩn bị

Trước khi kiểm tra X-quang, hãy cho bác sĩ biết nếu đang hoặc có thể mang thai. X-quang bụng thường không được thực hiện trong thai kỳ vì nguy cơ tiếp xúc với bức xạ đối với em bé (thai nhi). Thay vào đó, nhiều lần siêu âm bụng được thực hiện.

Có thể được yêu cầu làm trống bàng quang trước khi X quang bụng. Có thể cần phải tháo bất kỳ đồ trang sức nào, chẳng hạn như nếu có một cái khuyên rốn.

Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu X quang bụng , rủi ro của nó, cách thực hiện hoặc kết quả sẽ có ý nghĩa gì.

Cảm thấy thế nào

Sẽ không cảm thấy khó chịu từ tia X. Bàn X-quang có thể cảm thấy cứng và căn phòng có thể mát mẻ. Có thể thấy rằng các vị trí là không thoải mái hoặc đau đớn, đặc biệt là nếu bị chấn thương.

Rủi ro

Luôn có một cơ hội thiệt hại nhỏ cho các tế bào hoặc mô từ bức xạ, bao gồm cả mức độ phóng xạ thấp được sử dụng cho kỹ thuật này. Nhưng khả năng thiệt hại từ tia X thường rất thấp so với lợi ích tiềm năng của X quang bụng.

Ý nghĩa lâm sàng kết quả X quang bụng

X-quang bụng chụp ảnh cấu trúc và các cơ quan trong bụng. Điều này bao gồm dạ dày, gan, lá lách, ruột già và ruột non, và cơ hoành, là cơ ngăn cách giữa vùng ngực và bụng. Trong trường hợp khẩn cấp, kết quả chụp X-quang bụng đã sẵn sàng trong vài phút. Mặt khác, một bác sĩ X quang thường đọc kết quả X-quang chính thức sẵn sàng vào ngày hôm sau.

X-quang bụng
Bình thường:	Những bức ảnh được chụp bởi tia X cho thấy dạ dày, ruột non và ruột già, gan, lá lách, thận và bàng quang có kích thước, hình dạng và vị trí bình thường.
	Không thấy sự tăng trưởng, lượng dịch bất thường (cổ trướng) hoặc dị vật được nhìn thấy. Lượng không khí và dịch bình thường được nhìn thấy trong ruột. Lượng phân bình thường được nhìn thấy trong ruột già.
Khác thường:	Tắc ruột có thể được nhìn thấy vì một phần của ruột lớn hơn bình thường hoặc các khu vực trong ruột có lượng không khí hoặc dịch bất thường trong đó).
	Không khí bên trong khoang bụng nhưng bên ngoài ruột (gây ra bởi một lỗ trên dạ dày hoặc ruột) có thể được nhìn thấy.
	Các bức thành của ruột có thể trông bất thường hoặc dày.
	Kích thước, hình dạng hoặc vị trí của bàng quang hoặc thận có thể bất thường. Sỏi thận có thể được nhìn thấy ở thận, niệu quản, bàng quang hoặc niệu đạo.
	Trong một số trường hợp, sỏi mật có thể được nhìn thấy trên X-quang bụng.
	Tăng trưởng bất thường, chẳng hạn như khối u lớn, hoặc cổ trướng có thể được nhìn thấy.
	Một vật thể lạ được nhìn thấy hoặc một thiết bị y tế trông bất thường hoặc ra khỏi vị trí.

Điều gì ảnh hưởng đến X quang bụng

Những lý do có thể không thể X quang bụng hoặc tại sao kết quả có thể không hữu ích bao gồm:

Có thai. Nếu cần xem bụng của phụ nữ mang thai, siêu âm có thể được thực hiện thay thế.

Không thể nằm yên và nín thở trong khi X quang bụng .

Suy nghĩ về điều gì

Kết quả chụp X-quang có thể khác với kết quả xét nghiệm trước đó vì đã được xét nghiệm tại một trung tâm y tế khác hoặc có một loại xét nghiệm khác.

Một số kết quả nhất định nhìn thấy trên X-quang bụng có thể có nghĩa là cần nhiều xét nghiệm hơn để tìm ra nguyên nhân của vấn đề. Những xét nghiệm này có thể bao gồm nội soi, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT), soi thụt bari hoặc chụp cắt lớp tĩnh mạch (IVP).

X-quang bụng không thể tìm thấy một số vấn đề nhất định, chẳng hạn như loét dạ dày chảy máu.

X-quang ngực có thể được thực hiện cùng lúc với X-quang bụng.