Xây Dựng Yếu Tố Chính Trị - Tinh Thần Của Nền Quốc Phòng Toàn Dân ...

Ảnh minh họa: internet

Yếu tố chính trị - tinh thần không phải tự nhiên mà có, mà đó là sản phẩm của truyền thống đoàn kết chống giặc ngoại xâm, của tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc, hình thành từ nhận thức sâu sắc về tính chính nghĩa của các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Yếu tố đó không trừu tượng mà được thể hiện cụ thể ở sự giác ngộ sâu sắc mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; lòng yêu nước nồng nàn của nhân dân, khát vọng mong muốn sống trong hòa bình, độc lập, tự do, kiên quyết đấu tranh để giải phóng dân tộc, thể hiện rõ chân lý “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”; tinh thần quyết chiến, quyết thắng.v.v. Đó là nội dung cốt lõi trong sức mạnh chính trị - tinh thần của quân và dân ta, là chất keo dính kết mọi lực lượng, hội tụ mọi nguồn lực, tạo nên sức mạnh tổng hợp của dân tộc chiến thắng mọi kẻ thù.

Nói về vai trò to lớn của yếu tố chính trị - tinh thần, V.I.Lênin cho rằng: “Trong mọi cuộc chiến tranh rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường. Lòng tin vào cuộc chiến tranh chính nghĩa, sự giác ngộ rằng, cần phải hy sinh đời mình cho những người anh em là yếu tố để nâng cao tinh thần của binh sĩ và làm cho họ chịu được khó khăn chưa từng thấy”(1). Nắm vững và vận dụng sáng tạo quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định sức mạnh chính trị - tinh thần của quân và dân ta là một trong những yếu tố cơ bản quyết định thắng lợi của chiến tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc “Không quân đội nào, không khí giới nào có thể đánh ngã được tinh thần hy sinh của toàn thể một dân tộc”(2). Trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, khi so sánh tương quan lực lượng giữa ta và địch có sự chênh lệch lớn về nhiều mặt, mà ưu thế thuộc về phía Hoa Kỳ, một số bạn bè quốc tế đã tỏ ý nghi ngại về khả năng Việt Nam có thể đánh thắng đội quân xâm lược, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, thống nhất non sông. Nhưng với ý chí tự lực “lấy sức ta mà giải phóng cho ta”; từ quan điểm phát huy sức mạnh tổng hợp, nhận rõ tính chính nghĩa và ưu thế tuyệt đối về mặt chính trị - tinh thần thuộc về nhân dân ta, Đảng ta khẳng định ý chí, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

Theo đó, Đảng ta đã tiến hành đường lối đúng đắn, sáng tạo, đó là thực hiện đồng thời hai chiến lược cách mạng: xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Đường lối đó thể hiện niềm tin tuyệt đối của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vào thắng lợi, như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng tiên đoán: “Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập, tự do. Đến ngày thắng lợi, nhân dân ta sẽ xây dựng lại đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”, “Nhân dân Việt Nam nhất định thắng! Giặc Mỹ nhất định thua”(3).

Phân tích, đánh giá qua thực tiễn các trận thắng Ấp Bắc và Vạn Tường, Đảng ta khẳng định: chúng ta có thể thắng Mỹ. Đây chính là cơ sở để xây dựng tinh thần dám đánh Mỹ của nhân dân ta, quân đội ta. Từ đó tạo ra phong trào cách mạng sôi nổi, rộng khắp, với lý tưởng, lẽ sống “cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến chống quân thù”, tinh thần “cả nước ra quân, toàn dân đánh giặc”, “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” và ý chí “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” lại được phát huy cao độ. Từ đây, ý chí quyết đánh Mỹ được thể hiện qua phong trào: “Tìm ngụy mà đánh, tìm Mỹ mà diệt” với quyết tâm “1 thắng 20”, “còn cái lai quần cũng đánh”.v.v. Đây chính là biểu trưng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh và là nét độc đáo của chiến tranh nhân dân Việt Nam, huy động được mọi nguồn lực, sức mạnh chính trị - tinh thần của quân và dân ta trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Như vậy, cả lý luận và thực tiễn cách mạng nước ta cho thấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, yếu tố chính trị - tinh thần là cơ sở, là cốt lõi để xây dựng và phát huy các yếu tố khác làm nên sức mạnh thần kỳ của Việt Nam và tiếp tục đưa cách mạng Việt Nam vững bước trên con đường hội nhập, phát triển trong hiện tại và tương lai.

Yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân bảo vệ Tổ quốc luôn là yếu tố giữ vai trò đặc biệt quan trọng, tạo cơ sở, nền tảng để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh của đất nước trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Quá trình xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần ở nước ta trong tình hình mới chịu tác động của yếu tố thời đại sâu sắc. Trên thế giới, hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chủ đạo. Ở trong nước, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước tăng lên, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung, xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân nói riêng.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, vẫn còn không ít khó khăn, thách thức không thể xem nhẹ. Trên thế giới và khu vực, tình hình chính trị - an ninh tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường; tình trạng xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh chấp lãnh thổ và tài nguyên, xung đột sắc tộc, tôn giáo, can thiệp lật đổ, khủng bố, chiến tranh cục bộ, chiến tranh mạng,... tiếp tục diễn ra gay gắt ở nhiều nơi. Tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trong khu vực và trên Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, chứa đựng những yếu tố dễ gây mất ổn định.

Trong nước, nền kinh tế còn nhiều khó khăn, năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh thấp. Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn tồn tại, nhất là nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế, chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch chống phá nước ta; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ diễn biến phức tạp… Đây là những thách thức lớn, gây cản trở quá trình xây dựng và phát huy yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân.

Tình hình trên đòi hỏi chúng ta phải thường xuyên coi trọng xây dựng, phát huy sức mạnh chính trị - tinh thần, tạo nên sức mạnh tổng hợp để bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Vì vậy, cần phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân.

Đây là giải pháp cơ bản, xuyên suốt quá trình xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân. Cần phải nhận thức rõ, Đảng ta vừa tổ chức lãnh đạo, xác định quan điểm, định ra đường lối, vừa là hạt nhân đoàn kết để động viên sức mạnh của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân hướng vào thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu trong xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân. Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tiếp tục thực hiện tốt chức năng tham mưu để không ngừng hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp quốc phòng. Công tác lãnh đạo của Đảng đối với nhiệm vụ quốc phòng phải thường xuyên được duy trì thực hiện nghiêm túc, thống nhất từ Trung ương tới địa phương. Cấp ủy, chính quyền các cấp phải coi việc xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên để có sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời, hiệu quả đối với nhiệm vụ này ở địa bàn, địa phương mình. Các nghị quyết, văn bản, chỉ thị của Đảng, Nhà nước về xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân cần được tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, thống nhất, hiệu quả trên thực tế. Bên cạnh đó, cần nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu đối với công tác quân sự, quốc phòng, bảo đảm cho nhiệm vụ này được triển khai thực hiện triệt để, hiệu quả trong thực tiễn.

Hai là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đối với nhiệm vụ củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Việc tuyên truyền, giáo dục, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị cần được tiến hành thường xuyên đối với cán bộ, đảng viên và nhân dân; đồng thời, làm cho cộng đồng quốc tế thấy rõ quan điểm, chính sách quốc phòng minh bạch của Việt Nam để tạo sự đồng tình, ủng hộ. Chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước ta là tăng cường tiềm lực, sức mạnh quốc phòng để tự vệ, góp phần vào việc giữ vững hòa bình, ổn định trong khu vực; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế; kiên trì giải quyết mọi bất đồng, tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ với các quốc gia bằng giải pháp hòa bình trên cơ sở Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Việt Nam không tham gia bất cứ tổ chức liên minh quân sự nào và cũng không cho bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ của mình để chống nước khác...

Ba là, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, từng bước hiện thực hóa mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Đây là giải pháp quan trọng trong xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân. Thực tiễn cho thấy, kinh tế, văn hóa, xã hội có phát triển, đời sống nhân dân được cải thiện mới có cơ sở để tăng cường tiềm lực quốc phòng; ngược lại, quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường là cơ sở, nền tảng giữ vững ổn định chính trị, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tiếp tục thực hiện tốt chức năng tham mưu với Đảng, Nhà nước hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm huy động tối đa sức mạnh kinh tế - xã hội vào nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc khi có chiến tranh xảy ra. Trước mắt, cần huy động sức mạnh tổng hợp của nền kinh tế quốc dân vào xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân, hình thành thế trận phòng thủ quốc gia, sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống. Đối với các địa phương, trong quá trình quy hoạch, phát triển cần gắn các đề án, dự án với nhiệm vụ phòng thủ của địa phương, bảo đảm việc phát triển kinh tế - xã hội luôn đi cùng với củng cố quốc phòng, an ninh, nhất là trên các vùng, miền chiến lược. Coi trọng xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng trên hướng biên giới, biển, đảo xa bờ; xây dựng và hoàn thiện một số mô hình kết hợp kinh tế với quốc phòng để ổn định và cải thiện đời sống nhân dân trên vành đai biên giới, khu vực xung yếu, tạo thế bố trí chiến lược mới trên các địa bàn, hướng chiến lược của đất nước.

Bốn là, cần có chiến lược về xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân trong tình hình mới.

Chiến lược đó phải kết hợp chặt chẽ và nằm trong tổng thể chiến lược quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc, là một bộ phận hợp thành sức mạnh tổng hợp quốc gia, gắn bó chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược xây dựng đất nước. Điểm cơ bản, cốt lõi nhất là phải ra sức củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ, chăm lo và bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, củng cố “thế trận lòng dân” vững chắc.

Năm là, mở rộng công tác đối ngoại quốc phòng và hội nhập quốc tế với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.

Công tác đối ngoại quốc phòng có ảnh hưởng lớn đến nhiệm vụ xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân, vì vậy phải tiếp tục quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Trên cơ sở đó, đẩy mạnh hội nhập quốc tế và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại quốc phòng cả trên bình diện song phương và đa phương, bảo đảm cho sự hợp tác trở thành yếu tố góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng và phát triển đất nước.

Quá trình thực hiện phải nắm vững nguyên tắc chiến lược, nhưng hết sức linh hoạt, mềm dẻo về sách lược để tổ chức thực hiện đúng đắn, sáng tạo đường lối, chủ trương đối ngoại của Đảng. Tiếp tục đưa công tác đối ngoại quốc phòng đi vào chiều sâu, bền vững; trong đó ưu tiên hợp tác với các nước có biên giới liền kề, củng cố, phát triển mối quan hệ hợp tác với các nước lớn, coi trọng quan hệ với các nước ASEAN, tăng cường quan hệ với các nước bạn bè truyền thống và các nước công nghiệp phát triển nhằm hướng tới mục tiêu tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, vững chắc.

Xây dựng yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới là vấn đề chiến lược, là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, yếu tố chính trị - tinh thần của nền quốc phòng toàn dân tiếp tục được xây dựng và phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống, không để bị động, bất ngờ./.

-----------------------------------------

Ghi chú:

(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.89. (2) V.I.Lênin, Toàn tập, tập 32, Nxb CTQG-ST, H.2005, tr.147. (3) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 12, Nxb CTQG- ST, H.2011, tr.108-110.

Đào Hoàng Đức - Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng

tcnn.vn