Xét Nghiệm Và điều Trị Sán Gạo Heo ở đâu

Sán gạo heo khi xâm nhập vào cơ thể người có thể ở dạng trưởng thành và ấu trùng, trong bài viết này sẽ tập trung nói về nang ấu trùng sán gạo heo có nguy cơ lên não (Cysticercus cellusae). Khi nang ấu trùng xâm nhập vào tổ chức mô, các tổn thương được hình thành sẽ tùy theo vị trí của mô cũng như độ trưởng thành của nang mà có kích thước khác nhau, ngoài ra còn phụ thuộc vào độ lỏng lẻo của mô liên kết xung quanh.

Sán gạo heo nhiễm cho người có hai dạng là con sán trưởng thành và nang sán dạng ấu trùng

Giai đoạn đầu, với sự chèn ép nhẹ của các nang sán thì các mô chỉ có phản ứng nhẹ. Tới giai đoạn thoái hóa của nang thì phản ứng viêm trở nên nặng nề hơn với sự thâm nhiễm nhiều tế bào sau đó tiến triển thanh u hạt rồi tổn thương xơ hóa và hóa vôi. Tùy thuộc vị trí nang sán mà triệu chứng bệnh đa dạng. Có khoảng 25% bệnh nhân nhiễm ấu trùng sán gạo heo kết hợp với nhiễm sán trưởng thành.

Ấu trùng sán gạo heo có thể có trong nem tái và thịt heo nấu không kỹ

Ấu trùng sán gạo heo thể não

Thể ở não chiếm tới 96% các trường hợp nhiễm ấu trùng sán gạo heo và cũng là nguyên nhâ thường gặp nhất trong các bench thần kinh nguyên nhân do nhiễm ký sinh trùng. Thời gian ủ bệnh tùy thuộc vào mỗi các thể, trung bình từ 4 tới 5 năm nhưng cũng có trường hợp tới 15 năm mới phát bệnh. Trong thời gian ủ bệnh các nang còn sống chỉ gây nên những phản ứng rất nhẹ không đáng kể không được chú ý.

Khi nang đang thoái hóa, sự rối loạn thẩm thấu làm nang nở to nhanh chóng chèn ép vào mô não gây nên các triệu chứng lâm sàng rõ rệt. Ngoài ra kháng nguyên thoát ra từ nang gây phù não do kích thích tạo phản ứng viêm. Sự tắc nghẽn trong não thất và các lỗ thông cũng gây nên triệu chứng bệnh lý khi nang hóa vôi. Với các nang ở dạng chùm hoa thì có thể gây ra triệu chứng chèn ép sớm hơn ( Nang chùm hoa là những nang bất thường, không chứa đầu sán nhưng phát triển liên tục thành dạng chùm).

Ấu trùng sán gạo heo có thể gây tổn thương cơ bắp và lên não

Mức độ biểu hiện bệnh sẽ có nhiều yếu tố chi phối như số lượng, vị trí ký sinh của nang ( màng não, nhu mô, não thất…hay hỗn hợp), giai đoạn phát triển của nang ( còn sống, hoại tử, u hạt, vôi hóa…) và khả năng miễn dịch của ký chủ. Các triệu chứng thì vô cùng đa dạng phong phú. Với tổn thương ở nhu mô não thì có thể gây co giật động kinh, liệt nửa người, rối loạn vận động cảm giác, liệt các dây thần kinh sọ não, rối loạn tâm thần. Tổn thương ở não giữa gây nên hội chứng Parkinson có thể hồi phục. 

Ở não thất và màng não thì làm tăng áp lực nội sọ, não úng thủy. Nhồi máu não có trong trường hợp mạch máu bị viêm tắc nghẽn do nang ấu trùng. Có trường hợp nang ấu trùng chèn ép các rễ thần kinh, tổn thương dây V hoặc tấn công tủy sống gây liệt 2 chi dưới tuy nhiên nếu được phẫu thuật sớm thì đều hồi phục được. Chẩn đoán thể ở não thì có thể thấy dịch não tủy có áp lực tăng, protein tăng, glucose giảm, tăng bạch cầu eosin và lympho.

Ấu trùng sán gạo heo thể mắt

Với thể ở mắt chiếm 13-46% các trường hợp nhiễm ấu trùng sán gạo heo và cũng là thể thường gặp nhất trong các bệnh nhiễm giun sán ký sinh ở người. Vị trí sán tồn tại có thể ở dưới võng mạc, trong dịch pha lê, kết mạc, tiền phòng…các biểu hiện lâm sàng có thể là đau quanh nhãn cầu, chói mắt, giảm hoặc mất hẳn thị lực. Tăng nhãn áp có thể xảy ra khi tắc nghẽn làm teo võng mạc, đục thủy tinh thể, sẹo võng mạc.

Ấu trùng sán gạo heo thể cơ

Với thể trong cơ thì diễn biến bệnh thường âm thầm, nang ấu trùng sau khi xâm nhập sẽ phát triển thành nốt vôi hóa. Trường hợp nặng thì có viêm cơ, sốt, tăng bạch cầu ái toan. Một vài trường hợp trước khi teo và xơ hóa cơ thì có biểu hiện giả phì đại cơ.

Với thể dưới da tổn thương sẽ là u nhỏ hoặc nhú gái, không đau, tròn, có độ đàn hồi hoặc chắc như u sợi thần kinh, chất u có thể là calci hoặc bã đậu.

Nhiễm sán gạo heo thể cơ phát hiện qua chụp phim XQ

Ở các vị trí khác có thể xuất hiện là cơ tim, phổi, thận.. nhưng tỉ lệ ít gặp và được phát hiện khi sinh thiết.

Để chẩn đoán nhiễm ấu trùng sán gạo heo có các phương pháp sau

Xét nghiệm máu là phương pháp chẩn đoán bệnh sán gạo heo hiệu quả nhất hiện nay, buổi sáng người bệnh tới khám và lấy máu xét nghiệm, kết quả sẽ có lúc 11:30 trưa hoặc đầu giờ chiều. Sau khi có kết quả nếu nhiễm bệnh, bác sĩ sẽ kê toa về nhà điều trị và hẹn ngày tái khám xét nghiệm lại. 

Xét nghiệm máu chính là phương chẩn đoán miễn dịch tìm kháng nguyên hoặc kháng thể trong huyết thanh, dịch não tủy cũng cho kết quả chính xác. Phổ biến nhất là ELISA, có độ nhậy và độ đặc hiệu cao khi phát hiện kháng thể còn phát hiện kháng nguyên thì độ nhậy thấp hơn.

Trường hợp nhiễm nặng có đau cơ, đau nhức đầu cần chụp chiếu để chẩn đoán sán thể não

Chẩn đoán hình ảnh rất rất có giá trị trong việc định hướng bệnh. X-quang cho phép tìm thấy các tổn thương hóa vôi khi các nang ấu trùng xuất hiện trong cơ. Ngoài ra hiện này thì chụp CT-Scanner và MRI cũng có giá trị trong việc xác định vị trí, mức độ gây bệnh của ổ sán và ổ viêm nhiễm do sán gây nên.

Sinh thiết mô bệnh học

Trong thể ở mắt, soi đáy mắt sẽ thấy hạt trắng trong hơi mờ, co dãn phập phồng. Phương pháp này ít thực hiện

Điều trị bệnh sán gạo heo

Tại phòng khám chuyên khoa ký sinh trùng, bệnh sán gạo heo được điều trị theo thể bệnh với những phác đồ phù hợp để tiêu diệt sán trong mô trong máu. Thời gian điều trị tùy thuộc vào thể bệnh và đáp ứng điều trị của mỗi người. Khi trị bệnh sán gạo heo cần lưu ý sử dụng đúng thuốc, không thể sử dụng các thuốc giun sán khác trong ruột như  Fugacar để trị sán gạo heo.

PHÒNG KHÁM KÝ SINH TRÙNG ÁNH NGA HÀ NỘI

CHUYÊN VỀ NGỨA DA VÀ GIUN SÁN

Mẩn ngứa da, dị ứng, mề đay do giun sán

ĐC: 443 Giải Phóng, Phương Liệt, Thanh Xuân, Hà Nội

 BS Tư Vấn: 0912171177 - Hotline: 02473001318

Mở của từ thứ 2 đến thứ 7 từ 7h đến 20h. Nghỉ ngày CN