Xử Nữ (chòm Sao) – Wikipedia Tiếng Việt

Có thể bạn quan tâm

Đối với các định nghĩa khác, xem Thất Nữ. Thất NữVirgo

Chòm sao
Danh sách các sao trong chòm sao Thất Nữ
Viết tắt	Vir
Sở hữu cách	Virginis
Xích kinh	13 h
Xích vĩ	0°
Diện tích	1294 độ vuông (2)
Mưa sao băng	Virginids Mu Virginids
Giáp vớicác chòm sao	Mục Phu Hậu Phát Sư Tử Cự Tước Ô Nha Thiên Bình Cự Xà
Nhìn thấy ở vĩ độ giữa +80° và −80°.Nhìn thấy rõ nhất lúc 21:00 (9 giờ tối) vào tháng 5.

Thất Nữ[1](室女) hay Xử Nữ (處女)[cần dẫn nguồn] hoặc Trinh Nữ (貞女)[cần dẫn nguồn] (tiếng Latinh: Virgo (Biểu tượng: ♍) để chỉ một trinh nữ), là chòm sao nằm trong hoàng đạo. Nằm giữa Sư Tử (Leo) về phía tây và Thiên Bình (Thiên Xứng hay Libra) về phía đông, nó là một trong những chòm sao lớn nhất của bầu trời. Nó có thể dễ dàng tìm thấy thông qua ngôi sao sáng nhất của nó là α Vir Alpha Virginis (Spica) trong chòm sao Giác - theo thiên văn học Trung Quốc.

Các đặc trưng nổi bật

[sửa | sửa mã nguồn]

Ngôi sao đáng chú ý nhất trong chòm sao Thất Nữ là sao Giác tức Spica (α Vir), nó đôi khi được coi như là bông lúa trong tay Thất Nữ. Sao Giác làm cho người ta dễ dàng xác định được chòm sao Thất Nữ, do nó có thể tìm thấy bằng cách nối đường cong của Gấu Lớn (Ursa Major) tới Arcturus trong chòm Mục Phu (Boötes) và tiếp tục theo đường cong này một khoảng tương tự sẽ tới sao Giác.

Các sao sáng khác trong chòm sao Thất Nữ còn có Zavijah (β Vir), Porrima (γ Vir), Auva (δ Vir) và Vindemiatrix (ε Vir). Các sao mờ hơn đã được đặt tên có Heze (ζ Vir), Zaniah (η Vir), Syrma (ι Vir) và Rijl al Awwa (μ Vir).

Ngôi sao 70 Virginis là một hệ thống hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời với một hành tinh đã được xác nhận là có khối lượng bằng khoảng 6,6 lần khối lượng của Sao Mộc.

Các thiên thể nổi bật

[sửa | sửa mã nguồn]

Vì sự hiện diện của cụm thiên hà (hay được gọi là cụm Virgo) trong ranh giới của nó từ 5° đến 10° về phía tây của Vindemiatrix (ε Vir), chòm sao này là có rất nhiều các thiên hà.

Một số ví dụ như M49 (elíp), M58 (xoắn ốc), M59 (elíp), M60 (elíp), M61 (xoắn ốc), M84 (elíp), M86 (elíp), M87 (elíp và là nguồn bức xạ nổi tiếng) hay M90 (xoắn ốc). Có một thiên hà không thuộc về cụm nói trên là M104, một thiên hà elíp, còn được gọi là Thiên hà Sombrero. Nó nằm ở khoảng 10° về phía tây của sao Giác (Spica).

Các sao

[sửa | sửa mã nguồn]

Các sao với tên gọi riêng:

Spica [Spica Virginis] hay Azimech hay Alaraph (67α Vir) 0,98 < spīca virginis bông lúa mì của Trinh Nữ < ? as-simak al-a'zal Người không được bảo vệ? < (?) Người hái nho

Zavijava [Zavijah, Zavyava, Zawijah] hay Alaraph (hay Minelauva, xem δ Vir) (β Vir) 3,61 < زاوية العوى zāwiyat al-cawwa’ Chỗ ở của con chó đang sủa [Có lẽ ám chỉ cũi chó?]

Porrima hay Arich (29/γ Vir) – sao đôi 2,74 và 3,68

Auva [Al Awwa] hay Minelauva (43/δ Vir) 3,39 < عوى cawwa’ ?

Vindemiatrix [Vendemiatrix] hay Vindemiator hay Almuredin hay Alaraph hay Provindemiator hay Protrigetrix hoặc Protrygetor (47/ε Vir) 2,85 < vindēmiātrix, vindēmitor Người hái nho (nữ)

Heze (79/ζ Vir) 3,38

Zaniah (15/η Vir) 3,89 < زاوية zāwiyah chỗ ở, một góc

Syrma (99/ι Vir) 4,07 < سرما (تطريز) sirmā đuôi áo

Khambalia (100/λ Vir) 4,52 < (?) Vuốt cong?

Rijl al Awwa (107/μ Vir) 3,87 < رجل العوى rijl al-cawwa’ Chân của con chó đang sủa

Các sao theo danh pháp Bayer: 51/θ Vir 4,38; 98/κ Vir 4,18; 3/ν Vir 4,04; 2/ξ Vir 4,84; 9/ο Vir 4,12; 8/π Vir 4,65; 30/ρ Vir 4,88; 60/σ Vir 4,78; 93/τ Vir 4,23; 102/υ Vir 5,14; 26/χ Vir 4,66; 105/φ Vir 4,81; 40/ψ Vir 4,77; 1/ω Vir 5,24; 7/b Vir 5,36; 16/c Vir 4,97; 31/d1 Vir 5,57; 32/d2 Vir 5,22; 59/e Vir 5,19; 25/f Vir 5,88; g Vir 5,57; 76/h Vir 5,21; 68/i Vir 5,27; 44/k Vir 5,79; 74/l Vir 4,68; 82/m Vir 5,03; 78/o Vir 4,92; 90/p Vir 5,16; 21/q Vir 5,48; y Vir 5,92; 4/A1 Vir 5,31; 6/A2 Vir 5,58

Các sao theo danh pháp Flamsteed:

10 Vir 5,95; 11 Vir 5,72; 12 Vir 5,85; 13 Vir 5,90; 17 Vir 6,46; 20 Vir 6,29; 27 Vir 6,22; 28 Vir 6,81; 33 Vir 5,65; 34 Vir 6,11; 35 Vir 6,42; 37 Vir 6,02; 38 Vir 6,11; 41 Vir 6,25; 46 Vir 5,99; 48 Vir 6,62; 49 Vir 5,15; 50 Vir 5,95; 53 Vir 5,04; 54 Vir 6,26; 55 Vir 5,31; 56 Vir 6,95; 57 Vir 5,21; 61 Vir 4,74 – gần; 62 Vir 6,73; 63 Vir 5,36; 64 Vir 5,89; 65 Vir 5,88; 66 Vir 5,76; 69 Vir 4,76; 70 Vir 4,97 – có hành tinh; 71 Vir 5,65; 72 Vir 6,10; 73 Vir 6,01; 75 Vir 5,52; 77 Vir 7,12; 80 Vir 5,70; 83 Vir 5,55; 84 Vir 5,35; 85 Vir 6,18; 86 Vir 5,50; 87 Vir 5,41; 89 Vir 4,96; 92 Vir 5,90; 94 Vir 6,54; 95 Vir 5,46; 96 Vir 6,45; 101 Vir 5,84; 104 Vir 6,18; 106 Vir 5,42; 108 Vir 5,68; 109 Vir 3,73; 110 Vir 4,39

Các sao đáng chú ý khác:

Ross 128 (FI Vir) 11,12 – sao nhấp nháy; gần
Wolf 424 – sao đôi 13,04 và 13,30; sao nhấp nháy; gần
DT Vir 9,75 – sao biến thể; gần
EQ Vir 9,31 – sao nhấp nháy; gần
FL Vir 13,30 – sao nhấp nháy; gần
HD 114783 7,57 – có hành tinh
HD 130322 8,05 – có hành tinh
PSR 1257+12 – sao xung (pulsar); có 3 hành tinh.

Thần thoại

[sửa | sửa mã nguồn]

Thất Nữ (Virgo) chính xác là ai không phải là một điều chắc chắn; trong lịch sử nó đã được gắn với gần như mọi nữ thần nổi tiếng, bao gồm Ishtar, Isis, Cybele và Athena. Virgo cũng có thể là điểm đặc trưng cùng với Gấu Lớn và Gấu Nhỏ là một phần của nguồn gốc của thần thoại về Callisto, hoặc chính là Callisto hoặc là Hera. Persephone (người trong một số thần thoại, chủ yếu là thần thoại Eleusis, được coi là con của Demeter) cũng hay được nhắc đến. Virgo chủ yếu nhìn thấy trong các tháng mùa xuân, người ta cho rằng nàng đã chui lên từ âm phủ.

Theo một diễn giải, chòm sao này là Astraea, cô con gái còn trinh nguyên của thần Zeus và nữ thần Themis. Astraea được biết như là nữ thần công lý, và được xác định như là chòm sao này vì sự hiện diện của chiếc cân công lý gần đó Thiên Xứng, và được cho là cai quản thế giới từ một nơi cho đến khi loài người trở nên nhẫn tâm với nhau và nàng đã trở về trời với một sự ghê tởm.

Chiêm tinh học

[sửa | sửa mã nguồn]

Xem chi tiết tại cung chiêm tinh Xử Nữ

Cung chiêm tinh Xử Nữ của phương Tây trong chiêm tinh chí tuyến (23 tháng 8-22 tháng 9) khác với chòm sao thiên văn cũng như cung chiêm tinh thiên văn của người Hindu (16 tháng 9-30 tháng 10).

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

^ Jean-Louis Taberd, 1838. Nam Việt–Dương Hiệp Tự vị. Quyển 2 (Dictionarium Latino-Anamiticum). trang 700

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

Tư liệu liên quan tới Virgo (constellation) tại Wikimedia Commons
Thần Nữ tại Từ điển bách khoa Việt Nam - Lỗi chính tả, chính xác là Thất Nữ.
Virgo (constellation) tại Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
The Deep Photographic Guide to the Constellations: Virgo
Star Tales – Virgo
Virgo Constellation at Constellation Guide
Warburg Institute Iconographic Database (over 400 medieval and early modern images of Virgo) Lưu trữ 2016-03-24 tại Wayback Machine

Chòm sao Xử Nữ

Sao

Bayer	α (Spica) β (Zavijava) γ (Porrima) δ (Minelauva) ε (Vindemiatrix) ζ (Heze) η (Zaniah) θ ι (Syrma) κ (Kang) λ (Khambalia) μ ν ξ ο π ρ σ τ υ φ (Elgafar) χ ψ ω
Flamsteed	4 (A1) 6 (A2) 7 (b) 10 11 12 13 14 16 (c) 17 20 21 (q) 25 (f) 27 28 31 (d1) 32 (d2) 33 34 35 37 38 39 41 44 (k) 46 48 49 50 53 54 55 56 57 58 59 (e) 61 62 63 64 65 66 68 (i) 69 70 71 72 73 74 (l) 75 76 (h) 77 78 (o) 80 81 82 (m) 83 84 85 86 87 88 89 90 (p) 92 94 95 96 97 103 104 106 108 109 110 1 Ser (M) 2 Ser
Biến quang	R S W RS RT SS ST SW TW TY UU UV UW UY XX AG AH AL AW AX AZ BB BF BH BK CE CS CU CX DK DL DM DT EP EQ ET FF FG FO FS FT FW GL GK GR HS HT HU HV HW IM IN IP IQ IS IV LN NN NY OU PP PX QS QZ
Khác	EC 14012-1446 G 64-12 HAT-P-26 PG 1159-035 PG 1323-086 PG 1325+101 PSR B1257+12 (Lich) Ross 128 SDSS J121209.31+013627.7 SDSS J1229+1122 ULAS J133553.45+113005.2 WASP-16 WASP-24 WASP-37 WASP-39 WASP-40/HAT-P-27 Wolf 424 Wolf 485A Wolf 489

Quần tinh

Cụm sao mở	NGC 5634
Cụm sao cầu	HVGC-1 Koposov I

Tinh vân	Abell 36

Thiên hà

Messier	49 58 59 60 61 84 86 87 89 90 104 (Thiên hà Sombrero)
NGC	3776 3817 3818 3833 3843 3848 3849 3852 3863 3876 3907 3907B 3914 3915 3952 3976 3976A 3979 4006 4012 4029 4030 4043 4044 4045 4045A 4058 4063 4067 4073 4075 4077 4079 4082 4083 4107 4116 4119 4123 4129 4139 4164 4165 4168 4176 4178 4179 4180 4191 4193 4197 4200 4201 4202 4206 4207 4215 4216 4223 4224 4233 4234 4235 4240 4241 4246 4247 4249 4252 4255 4257 4259 4260 4261 4264 4266 4267 4268 4269 4270 4273 4276 4277 4279 4281 4282 4285 4287 4289 4292 4292A 4294 4296 4297 4299 4300 4301 4305 4306 4307 4309 4309A 4313 4316 4318 4320 4324 4326 4330 4333 4334 4339 4341 4342 4343 4348 4351 4352 4353 4356 4360 4365 4366 4368 4370 4371 4376 4378 4380 4385 4387 4388 4390 4402 4403 4404 4410 4411 4412 4413 4415 4416 4417 4418 4420 4422 4423 4424 4425 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4436 4440 4442 4445 4451 4452 4453 4454 4457 4458 4461 4464 4465 4466 4467 4469 4470 4476 4478 4480 4482 4483 4484 4486A 4486B 4487 4488 4491 4492 4493 4496 4496B 4497 4503 4504 4517 4517A 4518 4518B 4519 4519A 4520 4522 4526 4527 4528 4531 4532 4533 4535 4535A 4536 4538 4541 4543 4544 4546 4550 4551 4564 4567 4568 4570 4576 4577 4578 4580 4581 4584 4586 4587 4588 4592 4593 4596 4597 4598 4599 4600 4602 4604 4606 4607 4608 4612 4620 4623 4626 4628 4629 4630 4632 4636 4637 4638 4639 4640 4640B 4641 4642 4643 4747 (Arp 116) 4653 4654 4658 4660 4663 4664 4666 4668 4671 4674 4678 4680 4682 4684 4688 4690 4691 4694 4697 4698 4699 4700 4701 4703 4705 4708 4713 4716 4717 4718 4720 4731 4731A 4733 4734 4739 4742 4746 4753 4754 4757 4759A 4760 4761 4762 4764 4765 4766 4770 4771 4772 4773 4775 4777 4778 4779 4780 4780A 4781 4784 4786 4790 4791 4795 4796 4799 4803 4808 4809 4810 4813 4818 4820 4822 4823 4825 4829 4830 4836 4838 4843 4847 4855 4856 4862 4863 4866 4877 4878 4880 4885 4887 4888 4890 4897 4899 4900 4902 4904 4915 4918 4920 4924 4925 4928 4933 4933C 4939 4941 4942 4948 4948A 4951 4958 4969 4975 4981 4984 4989 4990 4991 4992 4995 4996 4997 4999 5006 5010 5013 5015 5017 5018 5019 5020 5022 5027 5028 5030 5031 5035 5036 5037 5038 5039 5044 5046 5047 5049 5050 5054 5058 5059 5060 5066 5068 5071 5072 5073 5075 5076 5077 5079 5080 5084 5087 5088 5094 5095 5097 5099 5104 5105 5106 5111 5115 5118 5119 5122 5125 5129 5130 5132 5133 5134 5136 5137 5146 5147 5148 5159 5165 5167 5170 5171 5174 5176 5177 5178 5179 5181 5183 5184 5185 5186 5191 5192 5196 5197 5202 5203 5207 5208 5209 5210 5211 5212 5213 5221 5222 5224 5226 5227 5230 5231 5232 5235 5241 5245 5246 5247 5252 5254 5257 5258 5261 5270 5285 5300 5306 5324 5327 5329 5331 5334 5335 5338 5339 5343 5345 5348 5356 5360 5363 5364 5366 5369 5373 5374 5382 5384 5386 5387 5392 5400 5420 5442 5468 5470 5472 5476 5478 5491A 5491B 5493 5496 5501 5506 5507 5510 5521 5534 5537 5549 5551 5552 5554 5555 5560 5563 5566 5569 5573 5574 5575 5576 5577 5584 5599 5604 5618 5619 5619C 5636 5638 5645 5652 5661 5668 5674 5679 5679A 5679C 5679D 5680 5690 5691 5692 5701 5705 5713 5718 5719 5725 5733 5738 5740 5746 5750 5765 5765B 5770 5774 5775 5776 5806 5811 5813 5814 5831 5838 5839 5845 5846 5846A 5847 5848 5850 5854 5855 5864 5865 5869
Khác	A1689-zD1 Abell 1835 IR1916 Arp 271 (NGC 5426 và NGC 5427) BR 1202-0725 3C 273 3C 279 3C 298 4C 04.42 Thiên hà Mắt GR 8 IC 3258 IC 3328 IRAS 12212+0305 IRAS 13197-1627 M60-UCD1 Markarian 50 Markarian 1318 PG 1216+069 PG 1244+026 PG 1254+047 PG 1307+085 PG 1416-129 PG 1426+015 PKS 1148-001 PKS 1167+014 PKS 1217+023 PKS 1229-021 PKS 1302-102 PKS 1335-127 PKS 1402+044 PKS 1405-076 QSO B1208+1011 QSO B1243-072 QSO B1246-057 QSO B1331+170 RXJ1242-11 SMM J14011+0252 UM 448 UM 461 UM 462

Quần tụ thiên hà	Abell 1644 Abell 1650 Abell 1651 Abell 1689 Abell 1750 Abell 1835 Abell 2029 Abell 2147 HCG 62 MKW 4 NGC 5044 group RX J1347.5-1145 Cụm Xử Nữ

Khác	GRB 930131 GRB 030328 GRB 050408 GRB 050801 GRB 080310 North Polar Spur SN 1960F SN 1981B SN 1990B SN 1990N SN 1991T SN 1991bg SN 1994D SN 1999br SN 2002cx U1.11

Thể loại

x t s 88 chòm sao hiện đại
Tiên Nữ Tức Đồng Thiên Yến Bảo Bình Thiên Ưng Thiên Đàn Bạch Dương Ngự Phu Mục Phu Điêu Cụ Lộc Báo Cự Giải Lạp Khuyển Đại Khuyển Tiểu Khuyển Ma Kết Thuyền Để Tiên Hậu Bán Nhân Mã Tiên Vương Kình Ngư Yển Diên Viên Quy Thiên Cáp Hậu Phát Nam Miện Bắc Miện Ô Nha Cự Tước Nam Thập Tự Thiên Nga Hải Đồn Kiếm Ngư Thiên Long Tiểu Mã Ba Giang Thiên Lô Song Tử Thiên Hạc Vũ Tiên Thời Chung Trường Xà Thủy Xà Ấn Đệ An Hiết Hổ Sư Tử Tiểu Sư Thiên Thố Thiên Bình Sài Lang Thiên Miêu Thiên Cầm Sơn Án Hiển Vi Kính Kỳ Lân Thương Dăng Củ Xích Nam Cực Xà Phu Lạp Hộ Khổng Tước Phi Mã Anh Tiên Phượng Hoàng Hội Giá Song Ngư Nam Ngư Thuyền Vĩ La Bàn Võng Cổ Thiên Tiễn Nhân Mã Thiên Hạt Ngọc Phu Thuẫn Bài Cự Xà Lục Phân Nghi Kim Ngưu Viễn Vọng Kính Tam Giác Nam Tam Giác Đỗ Quyên Đại Hùng Tiểu Hùng Thuyền Phàm Thất Nữ Phi Ngư Hồ Ly

88 chòm sao hiện đại

Tiên Nữ
Tức Đồng
Thiên Yến
Bảo Bình
Thiên Ưng
Thiên Đàn
Bạch Dương
Ngự Phu
Mục Phu
Điêu Cụ
Lộc Báo
Cự Giải
Lạp Khuyển
Đại Khuyển
Tiểu Khuyển
Ma Kết
Thuyền Để
Tiên Hậu
Bán Nhân Mã
Tiên Vương
Kình Ngư
Yển Diên
Viên Quy
Thiên Cáp
Hậu Phát
Nam Miện
Bắc Miện
Ô Nha
Cự Tước
Nam Thập Tự
Thiên Nga
Hải Đồn
Kiếm Ngư
Thiên Long
Tiểu Mã
Ba Giang
Thiên Lô
Song Tử
Thiên Hạc
Vũ Tiên
Thời Chung
Trường Xà
Thủy Xà
Ấn Đệ An
Hiết Hổ
Sư Tử
Tiểu Sư
Thiên Thố
Thiên Bình
Sài Lang
Thiên Miêu
Thiên Cầm
Sơn Án
Hiển Vi Kính
Kỳ Lân
Thương Dăng
Củ Xích
Nam Cực
Xà Phu
Lạp Hộ
Khổng Tước
Phi Mã
Anh Tiên
Phượng Hoàng
Hội Giá
Song Ngư
Nam Ngư
Thuyền Vĩ
La Bàn
Võng Cổ
Thiên Tiễn
Nhân Mã
Thiên Hạt
Ngọc Phu
Thuẫn Bài
Cự Xà
Lục Phân Nghi
Kim Ngưu
Viễn Vọng Kính
Tam Giác
Nam Tam Giác
Đỗ Quyên
Đại Hùng
Tiểu Hùng
Thuyền Phàm
Thất Nữ
Phi Ngư
Hồ Ly

Lịch sử các chòm sao

48 chòm sao của Ptolemy sau năm 150 sau Công Nguyên

Tiên Nữ
Bảo Bình
Thiên Ưng
Thiên Đàn
Argo Navis
Bạch Dương
Ngự Phu
Mục Phu
Cự Giải
Đại Khuyển
Tiểu Khuyển
Ma Kết
Thiên Hậu
Nhân Mã
Tiên Vương
Kình Ngư
Nam Miện
Bắc Miện
Ô Nha
Cự Tước
Thiên Nga
Hải Đồn
Thiên Long
Tiểu Mã
Ba Giang
Song Tử
Vũ Tiên
Trường Xà
Sư Tử
Thiên Thố
Thiên Bình
Sài Lang
Thiên Cầm
Xà Phu
Lạp Hộ
Phi Mã
Anh Tiên
Song Ngư
Nam Ngư
Thiên Tiễn
Cung Thủ
Thiên Yết
Cự Xà
Kim Ngưu
Tam Giác
Đại Hùng
Tiểu Hùng
Xử Nữ

Thể loại

41 chòm sao được thêm vào trong thế kỷ XVI–XVII

▶ Bayer 1603: Thiên Yến • Yển Diên • Hậu Phát • Kiếm Ngư • Thiên Hạc • Thủy Xà • Ấn Đệ An • Thương Dăng • Khổng Tước • Phượng Hoàng • Nam Tam Giác • Đỗ Quyên • Phi Ngư • Hồ Ly ▶ Plancius&Bartsch 1624: Lộc Báo • Kỳ Lân ▶ Royer 1679: Thiên Cáp • Nam Thập Tự ▶ Hevelius 1683: Lạp Khuyển • Hiết Hổ • Tiểu Sư • Thiên Miêu • Thuẫn Bài • Lục Phân Nghi • Hồ Ly ▶ de Lacaille 1763: Tức Đồng • Điêu Cụ • Lạp Khuyển • Thuyền Để • Viên Quy • Thiên Lô • Thời Chung • Sơn Án • Hiển Vi Kính • Củ Xích • Nam Cực • Hội Giá • Thuyền Vĩ • La Bàn • Võng Cổ • Ngọc Phu • Viễn Vọng Kính • Thuyền Phàm

88 chòm sao hiện đại với tên Latinh tương ứng