1. Cõi Trời - Tam Tạng Kinh Điển

Vòng Luân Hồi

• Chương I: Duyên Khởi
• Chương II: Vòng Hoặc (Phiền Não)
• Chương III: Vòng Nghiệp
• Chương IV: Vòng Khổ
  • 1. Cõi Trời
  • 2. Đạo Tiên Hay Cõi Tiên
  • 3. A-tu-la
  • 4. Cõi Người
  • 5. Bàng Sanh
  • 6. Ngạ Quỷ
  • 7. Địa Ngục
• Chương V: Vòng 12 Nhân Duyên
  • 1. Vô Minh
  • 2. Hành
  • 3. Thức
  • 4. Danh Sắc
  • 5. Lục Nhập
  • 6. Xúc
  • 7. Thọ
  • 8. Ái
  • 9. Thủ
  • 10. Hữu
  • 11. Sanh
  • 12. Lão, Bịnh và Tử
  • 13. Sơ đồ 12 Nhân Duyên
• Chương VI: Dòng Sanh Tử Vô Tận
• Vài Nét Về Tác Giả

VÒNG LUÂN HỒI(THE WHEEL OF LIFE)Thích Nữ Giới Hương CHƯƠNG IVVÒNG KHỔ

1/ CÕI TRỜI

Do phước báo bố thí và thiền định, nên cõi trời có chánh báo và y báo như cảnh vật vui tốt, mọi người vui sướng, căn thân đẹp đẽ, thọ mạng lâu dài, đặng phép thần thông, dạo đi tự tại, những đồ y phục sẵn có, những cuộc du hí đủ bày, trăm thức tự nhiên thọ dụng đủ điều khoái lạc, không có những sự khổ như ở nhân gian. Các phước báu trong cõi đó, tuy là mỹ mãn như thế nhưng còn thuộc về hữu lậu, có hư có mất, không có chắc chắn, đó chính là sự vô thường, tướng vô định… Thế nên dẫu có sống đến mấy ngàn năm đi nữa, cũng không khỏi con ma sanh tử lôi kéo.

Kinh Tăng chi dạy: Nữ nhân mạng chung được sanh lên trời và tự tại trong ba địa hạt (nhan sắc, âm thanh và lạc thọ) là do vị ấy có tám điều như: 

1. Tận tâm thương quý gia đình 2. Tôn trọng sư trưởng và thân quyến 3. Hết lòng quán xuyến việc nhà 4. Đối xử thích hợp với người giúp việc 5. Kỹ càng bảo quản tài sản 6. Quy y Tam bảo 7. Giữ năm giới 8. Hoan hỉ bố thí.

Thường ta nghe nói hiện tiền giữ 10 giới thì khi mạng chung được sanh lên cõi trời. Tròn năm giới thì được làm người. Nhưng ở đây kinh Tăng Chi chỉ ra giữ năm giới cũng được sanh lên trời và tự tại trong ba địa hạt (nhan sắc, âm thanh và lạc thọ) là nhờ do công đức tròn bổn phận của mình đối với gia đình và xung quanh.

Như vậy, thật ra ở cương vị nào cũng được, chỉ cần thiện chí, có trí tuệ tháo vác mong đem an vui cho người, không cầu tư lợi. Cử chỉ săn sóc, ánh mắt ưu ái, lời nói ân cần, hoà nhã lịch sự, siêng năng phụng sự xung quanh là nhân thiết yếu để sanh thiên.

Những chúng sanh hưởng thụ cảnh giới tốt hơn người gọi là trời. Có ba cõi trời:

1. Có những loài trời còn nghĩ ít nhiều đến sự ái ân thì gọi là loài trời Dục giới.  2. Có những loài trời thoát ly ngũ dục nhưng còn sắc thân thì gọi là loài trời Sắc giới.  3. Còn thoát ly ngũ dục và không sắc thân thì gọi là loài trời Vô Sắc giới.

Kinh Thủ Lăng Nghiêm[14] dạy rằng: 

I/ Dục Giới Thiên (có 6 cõi trời Dục giới)

1. Tứ Thiên Vương: vẫn ái ân với vợ hoặc chồng nhưng không tà hạnh, tâm sáng suốt, mạng chung sống gần mặt trời và mặt trăng. 2. Đao Lợi Thiên: ít ái ân với vợ hoặc chồng và thường tịnh cư, tâm sáng suốt, mạng chung vượt lên mặt trời và mặt trăng, ở trên chóp nhân gian. 3. Tu Diêm Ma Thiên: ít nhớ nghĩ việc ái ân, sống động ít, tĩnh nhiều, tâm sáng suốt, sáng rỡ ở cõi hư không mà ánh sáng mặt trời và mặt trăng không soi đến được. 4. Đâu suất đà thiên: lúc nào cũng tĩnh, nhưng khi có cảm xúc vẫn bị chi phối, mạng chung sanh lên chỗ tinh vi, những hoại kiếp và tam tai của nhân thiên cõi dưới không đến được. 5. Lạc biến hoá thiên: không còn ân ái dù có phải đáp ứng nhưng thấy vô vị như ăn sáp. Mệnh chung sanh vào cảnh biến hóa. 6. Tha hóa tự tại: không có tâm thế gian, chỉ đồng với thế gian mà làm ngũ dục, khởi tâm chán bỏ (chánh nhân khiến lên vô sắc giới). Mạng chung vượt lên những cảnh biến hoá và không biến hoá.

Sáu cõi trời như thế hình thức tuy khỏi động, nhưng tâm tính còn dính dấp ngũ dục. Từ các cõi trời ấy trở xuống gọi là Dục giới. 

Trong Nhị khoá hiệp giải và Thắng pháp tập yếu luận nói rằng: tuổi thọ của cõi trời bằng mấy trăm ngàn tỷ năm con người.

Cõi Lục Dục thiên này cùng với loài người, súc, quỷ, địa ngục… là ở trong Dục giới.

II/ Sắc giới: các trời này thoát ly ngũ dục thường ở trong định, không dính dáng với trần cảnh, song chưa hết cái lụy hình hài nên gọi là sắc giới. Có 18 loài trời như

1. Trời Phạm chúng 2. Trời Phạm Phụ 3. Trời Đại Phạm -> Sơ Thiền (ly sinh hỉ lạc địa)  4. Trời Thiểu Quang 5. Trời Vô Lượng 6. Trời Quang Âm ->Nhị Thiền (Định sinh hỉ lạc địa) 7. Trời Thiểu Tịnh 8. Trời Vô Lượng 9. Trời Biến Tịnh -> Tam Thiền (Ly hỉ diệu lạc địa) 10. Trời Phúc Sinh 11. Trời Phúc Ái 12. Trời Quảng Quả 13. Trời Vô Tưởng 14. Trời Vô Phiền 15. Trời Vô Nhiệt 16. Trời Thiện Kiến 17. Trời Thiện Hiện 18. Trời Sắc Cứu cánh -> Tứ thiền (Xả niệm thanh tịnh địa)

Theo dòng vận hành của tâm, nếu xả bỏ tham sân si, mạn, tà kiến (10 triền, 10 sử)[15] thay vào đó cho hiện khởi hỉ, định, lạc xả thì tùy khả năng tâm đạt, tùy sức mạnh điều ngự tâm của mình mà có cảnh giới khác. Như pha ly cafê sữa vậy, tùy sữa nhiều hay ít mà lạt màu.

III/ Trời Vô Sắc: không có sắc pháp ở trong và ngoài nên gọi vô sắc

1. Trời Không Vô Biên Xứ 2. Trời Thức Vô Biên Xứ 3. Trời Vô Sở Hữu Xứ 4. Trời Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ

Thắng Pháp Tập Yếu luận cũng trình bày khá đặc biệt về kiết sanh thức hay kiết sanh tâm liên hệ giữa đời này và đời sau của nhiều cảnh giới từ địa ngục cho đến cõi cao nhất của vô sắc giới. Như kiết sanh thức có bốn loại: a. Ác thú (địa ngục, ngạ quỷ và bàng sanh) kiết sanh thức b. Dục giới thiên sanh thức c. Sắc giới thiên sanh thức d. Vô sắc giới thiên sanh thức.

Ở các cõi trời này do phước báo nên y báo và chánh báo đều tốt hơn cõi người, nhưng phải biết sau một thọ mạng dài lâu huởng vui, nghĩa là sáu căn bị gây mê tham luyến các dục (dục giới), an hưởng trạng thái an lạc của thiền (sắc giới và vô sắc giới) trụ vào tư thực [16] kéo dài mạng sống, số đông chết đều đọa ác thú. Nên chư Phật thường thành đạo ở cõi người và khuyên đệ tử coi cõi trời là hiểm nạn chướng ngại sự giải thoát, không nên cầu về.