11. Liên Kết Gen Và Hoán Vị Gen - Củng Cố Kiến Thức

I. LIÊN KẾT GEN

1. Thí nghiệm của Moocgan trên ruồi giấm

Pt/c: (cái) thân xám, cánh dài x (đực) thân đen, cánh cụt

F1: 100% thân xám, cánh dài

Lấy con đực ở F1 thân xám, cánh dài x con cái thân đen, cánh cụt

Fa: 1 thân xám, cánh dài : 1 thân đen, cánh cụt

2. Nhận xét

Nếu gen quy định màu thân và hình dạng cánh phân li theo Menđen thì tỉ lệ phân li kiểu hình phải là 1:1:1:1

3. Giải thích

Số kiểu tổ hợp giảm, số kiểu hình giảm, do các gen trên cùng 1 NST luôn đi cùng nhau trong quá trình sinh giao tử, hạn chế sự tổ hợp tự do của các gen.

4. Kết luận

Các gen trên cùng 1 NST luôn di truyền cùng nhau được gọi là một nhóm gen liên kết. Số lượng nhóm gen liên kết của một loài thường bằng số lượng NST trong bộ NST đơn bội.

II. HOÁN VỊ GEN

1. Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen

Pt/c: (cái) thân xám, cánh dài x (đực) thân đen, cánh cụt

F1: 100% thân xám, cánh dài

Lấy con cái ở F1 thân xám, cánh dài x con đực thân đen, cánh cụt

Fa: 965 thân xám, cánh dài : 944 thân đen, cánh cụt : 206 thân xám, cánh cụt : 185 thân đen, cánh dài

* Nhận xét:

- Khác nhau là đem lai phân tích ruồi đực hoặc ruồi cái F1.

­- Kết quả khác với thí nghiệm phát hiện ra hiện tượng liên kết gen và hiện tượng phân li độc lập của Menđen.

2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen

-­ Cho rằng gen quy định hình dạng cánh và màu sắc thân cùng nằm trên 1 NST, khi giảm phân chúng đi cùng nhau nên phần lớn con giống bố hoặc mẹ.

-­ Ở một số tế bào cơ thể cái khi giảm phân xảy ra trao đổi chéo giữa các NST tương đồng khi chúng tiếp hợp dẫn đến đổi vị trí các gen xuất hiện tổ hợp gen mới. Hiện tượng này được gọi là hoán vị gen.

* Cách tính tần số hoán vị gen:

-­ Bằng tỉ lệ phần trăm số cá thể có kiểu hình tái tổ hợp trên tổng số cá thể ở đời con

-­ Tần số hoán vị gen nhỏ hơn hoặc bằng 50%

III. Ý NGHĨA CỦA HIỆN TƯỢNG LIÊN KẾT GEN VÀ HOÁN VỊ GEN

1. Ý nghĩa của hiện tượng liên kết gen

- Duy trì sự ổn định của loài.

- Nhiều gen tốt được tập hợp và lưu giữ trên 1 NST.

- Đảm bảo sự di truyền bền vững của nhóm gen quý có ý nghĩa trong chọn giống.

2. Ý nghĩa của hiện tượng hoán vị gen

- Tạo nguồn biến dị tổ hợp, nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống.

- Các gen quý có cơ hội được tổ hợp lại trong 1 gen.

- Thiết lập được khoảng cách tương đối của các gen trên NST. Đơn vị đo khoảng cách được tính bằng 1% tần số hoán vị gen hay 1cM (centiMoocgan).

- Biết bản đồ gen có thể dự đoán trước tần số các tổ hợp gen mới trong các phép lai, có ý nghĩa trong nghiên cứu khoa học và trong chọn giống (giảm thời gian chọn đôi giao phối một cách mò mẫm).