30-1-1968: Mở Màn Cuộc Tổng Tiến Công Và Nổi Dậy Xuân Mậu ...

Chuyên mục Ngày này năm xưa số ra ngày 30-1-2022 cũng được Báo Quân đội nhân dân Điện tử thực hiện dưới hình thức các tác phẩm phát thanh podcast tại đây và video clip trên Chuyên trang Media Báo Quân đội nhân dân Điện tử, trân trọng mời bạn đọc xem thêm.

Một số sự kiện trong nước và quốc tế ngày 30-1

Sự kiện trong nước

30-1-1789: Mờ sáng ngày 30-1-1789 (tức mồng 5 tết), đạo quân chủ lực của Quang Trung tiêu diệt toàn bộ 29 vạn quân Thanh ở đồn Ngọc Hồi và đồn Khương Thượng (Đống Đa, Hà Nội ngày nay). Kinh thành Thǎng Long được giải phóng.

30-1-1968 đến 31-3-1968:Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, diễn ra đồng loạt tại hầu khắp các tỉnh thành miền Nam, đặc biệt ở các đô thị lớn như Sài Gòn - Gia Định, Biên Hoà, Huế, Đà Nẵng, Cần Thơ, Đà Lạt, góp phần đưa cách mạng miền Nam bước sang giai đoạn phát triển mới, buộc Mỹ phải thay đổi chiến lược và chấp nhận đàm phán hoà bình tại Hội nghị Paris.

Sau 2 năm tiến hành chiến lược “chiến tranh cục bộ” ở miền Nam Việt Nam, phải chịu nhiều tổn thất về người và của nhưng phía Mỹ và đồng minh của Mỹ vẫn ở thế bị động cả về chiến lược và chiến thuật. Những thất bại trên chiến trường Việt Nam tác động mạnh tới đời sống chính trị, quân sự, kinh tế, xã hội và đối ngoại của nước Mỹ, đặc biệt khi nước Mỹ đang tiến gần tới năm vận động tranh cử Tổng thống nhiệm kỳ mới.

Sau 2 năm đương đầu với chiến lược “chiến tranh cục bộ” của Mỹ ở chiến trường miền Nam Việt Nam, quân và dân miền Nam vẫn giữ vững và phát huy mạnh mẽ thế tiến công, giữ vững quyền chủ động chiến trường, mở rộng vùng giải phóng, phát triển lực lượng và thế trận chiến tranh nhân dân trên 3 vùng chiến lược, đánh bại hai cuộc phản công chiến lược của quân Mỹ, quân đội Sài Gòn và quân các nước đồng minh của Mỹ trên chiến trường, làm phá sản một bước quan trọng kế hoạch chiến lược “ba giai đoạn” do Bộ chỉ huy Viện trợ Quân sự Mỹ cho Việt Nam vạch ra từ 1965 với mục tiêu rút quân Mỹ ra khỏi miền Nam Việt Nam vào giữa hoặc cuối năm 1967.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì Hội nghị Bộ Chính trị bàn về Chiến dịch Tết Mậu Thân 1968. Ảnh tư liệu

Trên chiến trường miền Bắc Việt Nam, mặc dù chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân Mỹ ngày càng mở rộng về quy mô, cường độ và gây ra cho ta những tổn thất về người và của, nhưng miền Bắc vẫn là hậu phương ổn định, bền vững, cùng một lúc thực hiện thắng lợi ba nhiệm vụ: duy trì sản xuất và đời sống, chiến đấu chống máy bay tàu chiến Mỹ, chi viện chiến trường miền Nam. Trên thế giới, sự nghiệp kháng chiến của quân và dân Việt Nam ngày càng được dư luận tiến bộ và chính phủ nhiều nước đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ.

Hội nghị Bộ Chính trị tháng 12-1967 dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh và chủ trì của Bí thư thứ nhất Lê Duẩn đã quyết định chính thức kế hoạch chiến lược năm 1968 và nhiệm vụ của quân và dân ta: “Chuyển cuộc chiến tranh cách mạng của nhân dân ta ở miền Nam sang một thời kỳ mới - thời kỳ giành thắng lợi quyết định...” theo chủ trương: “Đưa cuộc chiến tranh cách mạng của ta lên bước phát triển cao nhất, dùng phương pháp tổng công kích, tổng khởi nghĩa để giành thắng lợi quyết định.”

CuộcTổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là đòn đánh bất ngờ đối với Mỹ và quân đội Sài Gòn. Trong gần 2 tháng, cùng lúc các LLVT và quần chúng đã tiến công vào 4 trong 6 thành phố lớn, 37 trong số 44 thị xã, 64 trong 242 thị trấn, quận lỵ khắp miền Nam; đã đánh trúng các cơ quan đầu não của Mỹ và quân đội Sài Gòn từ trung ương đến địa phương. Ta tiêu diệt nhiều sinh lực và phương tiện chiến tranh, làm lung lay ý chí xâm lược của Mỹ, buộc Mỹ phải thay đổi chiến lược.

Dưới tác động của cuộc chiến tranh, ngày 31-3-1968, Tổng thống Mỹ Johnson đơn phương tuyên bố chấm dứt ném bom Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ bắc vĩ tuyến 20, chấp nhận đàm phán với Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ở Hội nghị Paris, tiến tới đàm phán 4 bên, công nhận sự tồn tại của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam; ta mở ra cục diện “vừa đánh vừa đàm”, kết hợp chặt chẽ đấu tranh quân sự - chính trị - ngoại giao để đánh thắng kẻ địch có tiềm lực quân sự, kinh tế mạnh nhất thế giới.

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đã tạo nên giai đoạn mới của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, mở ra khả năng cho ta thực hiện chiến lược “đánh cho Mỹ cút”, để tiến tới “đánh cho ngụy nhào”; làm phong phú thêm kho tàng lý luận Khoa học Quân sự Việt Nam về nghệ thuật tác chiến: Phát hiện và nắm thời cơ chiến lược, nghi binh, chọn hướng tiến công, bố trí và sử dụng lực lượng, hoạt động tác chiến trong thành phố.

(Bách khoa toàn thư Quân sự Việt Nam)

30-1 đến 23-3-1971:Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, quân dân ta có sự phối hợp chiến đấu của quân dân Lào, đã đánh bại cuộc hành quân Lam Sơn 719 của quân Mỹ và quân đội Sài Gòn.

30-1-1973:Đoàn đại biểu Quân sự Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tham gia Ban Liên hợp quân sự bốn bên.

Sự kiện quốc tế

30-1-1930: Nhà khí tượng học Pavel Alexandrovich Molchanov phóng lên một trong những máy dò radio đầu tiên tại Pavlovsk, Liên Xô, nó được gắn vào khí cầu khí tượng để đo các tham số của khí quyển.

30-1-1649: Nội chiến Anh: Vua Charles I bị xử chém vì phản quốc trước cửa Tòa nhà.

Theo dấu chân Người

Ngày 30-1-1919: Văn phòng Tổng Giám đốc Sở An ninh Pháp viết một bản báo cáo về phong trào đòi độc lập của người Đông Dương đang cư ngụ ở Pháp cho biết Nguyễn Ái Quốc dùng tiền riêng của mình thuê in 6.000 bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” để phân phát trong các cuộc mít tinh ở Paris và một số thành phố khác.

Ngày 30-1-1946: Để kiện toàn bộ máy nhà nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký các sắc lệnh số 15 và 16 thành lập Nha Thể dục Trung ương tại Bộ Thanh niên (tiền thân của Tổng cục Thể dục Thể thao sau này). Ngày này được coi là ngày ra đời của ngành thể dục thể thao cách mạng nước ta; bãi bỏ thuế thổ trạch tại thôn quê (kể từ 1-1-1946) và thành lập Phòng Canh nông Bắc bộ V. Cũng trong ngày, tại Bắc Bộ Phủ, Bác tiếp đại biểu của thanh thiếu niên, nhi đồng Trung Bộ đến chúc Tết. Trong câu chuyện, Bác căn dặn: “Năm mới phải có đời sống mới. Mới đây không phải là phá đình, phá chùa, không tôn giáo.”

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người rất chăm chỉ tập thể dục, thể thao nâng cao sức khỏe. Ảnh tư liệu

Người khen ngợi vận động viên đạt thành tích cao trong Đại hội thể dục thể thao Thủ đô Hà Nội lần thứ nhất (5-2-1961). Ảnh tư liệu

Ngày 30-1-1963, Bác Hồ đến thăm tỉnh Hà Đông là một tỉnh có tới 21.000 ha bị hạn nặng. Bác đi đến các trạm bơm ở huyện Ứng Hoà, xắn quần cùng tát nước với người dân trên một cánh đồng ở huyện Thường Tín... Và trước một vạn người dân tề tựu tại xã Quyết Tiến, Bác căn dặn: “Chống hạn cũng như đánh giặc. Phải hết sức cố gắng, phải đồng tâm hiệp lực đánh cho kỳ thắng giặc hạn... Trong kháng chiến, vì chúng ta đoàn kết mà thắng lợi. Bây giờ chống hạn, chúng ta đồng tâm hiệp lực thì nhất định cũng thắng lợi. Bác có một câu thơ để tặng cho tỉnh Hà Đông, mong đồng bào tỉnh nhà ra sức chống hạn thắng lợi để xứng đáng với vinh dự ấy:

“Hà Đông anh dũng tuyệt vời

Vắt đất ra nước thay trời làm mưa”.

(Sách Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày này năm xưa, NXB Chính trị quốc gia-Sự thật, 2010)

Lời Bác dạy ngày này năm xưa

“Mục đích của chúng ta là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, nâng cao không ngừng đời sống nhân dân và đấu tranh hòa bình thống nhất nước nhà”.

Đây là lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bài nói chuyện tại Hội nghị phổ biến Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ III về kế hoạch Nhà nước năm 1961, đăng trên Báo Nhân dân, số 2509, ngày 31-1-1961; trong bối cảnh đế quốc Mỹ đang tăng cường cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, âm mưu chia cắt lâu dài nước Việt Nam thành hai miền Nam, Bắc.

Ngày 5-9-1960, Đảng Lao động họp Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III. Trong diễn văn khai mạc Đại hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: "Đại hội lần này là Đại hội xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà". Ảnh tư liệu

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh công bố Hiến pháp xã hội chủ nghĩa đầu tiên của Việt Nam (1-1-1960). Ảnh tư liệu

Trong bài nói chuyện, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định mục đích cao nhất xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc là: "Nâng cao không ngừng đời sống nhân dân, đấu tranh hòa bình thống nhất nước nhà". Người yêu cầu mọi cán bộ, đảng viên của Đảng phải quán triệt sâu sắc, cụ thể hóa Nghị quyết Trung ương thành kế hoạch hoạt động cụ thể, làm cho Nghị quyết của Đảng, kế hoạch của Nhà nước thấm sâu vào thực tiễn, tạo ra nhiều thắng lợi.

Lời của Người được đại biểu dự Hội nghị quán triệt, tiếp thu nghiêm túc và nhanh chóng tuyên truyền, triển khai, cụ thể hóa thành kế hoạch hoạt động thiết thực, tạo khí thế thi đua sôi nổi trong các cấp, các ngành và đội ngũ cán bộ, đảng viên, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kế hoạch, thúc đẩy công cuộc xây dựng miền Bắc phát triển lên chủ nghĩa xã hội, đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà.

Tại Hội nghị Thanh niên xã hội chủ nghĩa khu Việt Bắc, Người thăm hỏi chiến sĩ thi đua Phạm Trung Pồn bị mù cả hai mắt nhưng có nhiều sáng kiến cải tiến nông cụ (13-3-1960). Ảnh tư liệu

Người dùng thử máy cấy lúa cải tiến tại Trại thí nghiệm trồng lúa Sở Nông lâm Hà Nội (16-7-1960). Ảnh tư liệu

Lời nói trên của Bác đã được các cấp ủy đảng trong Quân đội lĩnh hội, tổ chức học tập, quán triệt và triển khai chặt chẽ. Với phương hướng xây dựng đúng đắn, quyết tâm cao, tổ chức thực hiện tốt, Quân đội ta đã nâng cao một bước sức mạnh chiến đấu; đồng thời, đã tạo ra những cơ sở thuận lợi cho việc mở rộng lực lượng, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng và chiến đấu bảo vệ miền Bắc, đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Rực sáng hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ trên đấu trường quốc tế.

Thấm nhuần sâu sắc lời của Người năm xưa, Đảng, Nhà nước, Quân đội ta vận dụng sáng tạo vào quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội trong tình hình mới; toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tập trung thực hiện mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; toàn quân đẩy mạnh xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với nhân dân, được nhân dân tin yêu, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

(Hồ Chí Minh - Toàn tập, t.13, tr.25)

Dấu ấn Bác Hồ trên Báo Quân đội nhân dân

Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số 1738, ngày 30-1-1966 đăng Thư của Hồ Chủ tịch gửi các vị đứng đầu một số nước.

Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số 1738, ngày 30-1-1966.

TƯỜNG VY (tổng hợp)