60+ Mẫu Câu đối Hay Về Cha Mẹ - Đá Mỹ Nghệ Ninh Bình

Treo câu đối trên bàn thờ gia tiên là một truyền thống đã có từ lâu đời. Mặc dù ngày nay không còn thịnh hành như trước nhưng vẫn có không ít gia đình lưu giữ truyền thống này. Dưới đây là top 60 câu đối hay mà các bạn có thể cân nhắc lựa chọn để treo trên bàn thờ gia tiên.

1. Câu đối là gì
2. Nguyên tắc của câu đối 
   1. 1. Nguyên tắc đối ý và đối chữ
   2. 2. Nguyên tắc số chữ và các thể câu đối
   3. 3. Nguyên tắc luật bằng trắc
3. Ý nghĩa của treo câu đối
4. 60 câu đối hay nên treo
   1. 1. Các câu đối hay về cha mẹ:
   2. 2. Các câu đối hay biết ơn tổ tiên:
   3. 3. Những câu đối hay khác:
5. Câu đối hay ngày tết
6. Câu đối mừng thọ
7. Câu đối phòng khách
8. Câu đối hay trong dân gian Việt Nam

Câu đối là gì

Câu đối là thể loại văn biền ngẫu và gồm có 2 vế đối với nhau. Từ đó biểu thị quan điểm, ý chí hay tình cảm của chính tác giả về một sự việc, hiện tượng nào đó trong đời sống. Đối trong “câu đối” được hiểu là ngang nhau, hợp nhau để tạo thành đôi. Câu đối là một trong những thể loại được sử dụng ở Văn học Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Nguyên tắc của câu đối 

Cũng giống như các thể loại văn học khác, câu đối cũng có những nguyên tắc riêng của nó. Cụ thể như sau: 

1. Nguyên tắc đối ý và đối chữ

• Đối ý: đối ý là hay ý phải cân với nhau và đặt thành 2 câu sóng nhau.
• Đối chữ: nguyên tắc này cần phải xét dựa trên hai phương diện là loại và thanh. Cụ thể như sau: 
  • Về thanh: thanh bằng phải được đối với thanh trắc và ngược lại.
  • Về loại cụ thể như sau:
    • Thực tự là những chữ nặng như: trời, đất, cây… thì phải đối với thực tự.
    • Hư tự là những chữ nhẹ như: thì, mà, vậy, ru… thì phải đối với hư tự
    • Danh từ thì phải được đối với danh từ
    • Động từ thì phải đối với động từ
    • Trường hợp vế này đặt chữ Nho thì vế sau cũng phải đặt chữ Nho…
• Vế câu đối như sau:
  • Một câu đối sẽ bao gồm 2 câu đi song hành với nhau và mỗi câu sẽ tương ứng với một vế. Trường hợp cùng một người sáng tác sẽ được gọi là vế trên – vế dưới. Nếu như có 2 người mỗi người nghĩ một vế thì được gọi là vế ra – vế đối. 
  • Nếu một câu đối cùng một người sáng tác thì chữ cuối cùng của vế trên, câu bên phải là thanh trắc. Đồng thời chữ cuối cùng của vế dưới câu bên trái phải là thanh bằng..

2. Nguyên tắc số chữ và các thể câu đối

Nguyên tắc về số chữ trong câu đối sẽ không nhất định. Tùy theo số chữ cũng như cách đặt câu có thể chia câu đối thành các thể như sau:

• Câu tiểu đối: đây là những câu có 4 chữ trở xuống.
• Câu đối thơ: những câu này được đặt theo các thể thơ ngũ ngôn hoặc thất ngôn bát cú đường luật.
• Câu đối phú: Đây là những câu được đặt dựa trên thể phú. Bao gồm như sau:
  • Lối song quan:  đây là những câu từ 6 đến 9 chữ và tạo thành một đoạn liền. 
  • Lối cách cú: những câu này mỗi vế sẽ được chia thành 2 đoạn. Trong đó sẽ có một đoạn ngắn và một đoạn dài. 
  • Lối gối hạc hay hạc tất: Đây là những câu đối mà mỗi vế sẽ có từ 3 đoạn trở lên.

3. Nguyên tắc luật bằng trắc

Theo đó, nguyên tắc về luật bằng trắc trong câu đối cụ thể như sau:

• Câu tiểu đối: 
  • Vế phải: các thanh tương ứng trắc-trắc-trắc
  • Vế trái: các thanh tương ứng bằng-bằng-bằng
• Câu đối thơ: Đối với câu đối thơ cần phải tuân theo đúng luật bằng trắng của câu thực và câu luận theo lối ngũ ngôn hay thất ngôn bát cú. 
• Câu đối phú: 
  • Các chữ cuối cùng của mỗi vế và mỗi đoạn cần phải tuân thủ theo các nguyên tắc: bằng đối với bằng hay trắc đối với trắc. 
  • Trong trường hợp mỗi vế có ít nhất từ 2 vế trở nên thì chữ cuối cùng của vế là thanh trắc, chữ cuối các đoạn trên phải là thanh bằng và ngược lại. 
  • Trường hợp đoạn đầu hoặc dưới có 7 chữ thì phải được gieo theo thể thất ngôn.

Ý nghĩa của treo câu đối

Các gia đình thường treo những câu đối hay trên bàn thờ gia tiên vừa trang trí vừa mang ý nghĩa như những lời thánh hiền, răn dạy con người ta về lối sống, đạo đức, những giá trị truyền thống hay ca ngợi công đức của các bậc sinh thành, của dòng họ mà cũng có thể đó là những câu đối cầu mong thái bình, thịnh vượng.

Câu đối thờ gia tiên có rất nhiều chủ đề, đó có thể là những câu nói hay về cha đã mất hay những câu đối về cha mẹ hoặc cũng có thể là câu đối khắc trên bia mộ,…

60 câu đối hay nên treo

Dưới đây là top 60 câu đối hay mà các bạn có thể tham khảo để lựa chọn treo trên bàn thờ gia tiên:

1. Các câu đối hay về cha mẹ:

• Ơn dưỡng dục sâu tựa biển Đông

Nghĩa sinh thành cao hơn non Thái.

• Nuôi con chẳng quản chi thân,

Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn.

• Ân đức cha hiền ngàn năm nhớ,

Hiếu trung con cháu vạn kiếp thờ.

• Vời vợi non cao ơn dưỡng dục,

Mênh mông biển rộng đức sinh thành.

• Ân công sinh dưỡng, sơn hà sánh

Phúc hưởng vĩnh thiên, thế nhân tày

• Công dưỡng dục ngàn năm ghi tạc,

Đức sinh thành muôn thuở nào quên.

• Đất vĩnh viễn chở che thân xác mẹ,

Trời thiên thu ôm ấp hiển linh cha.

• Công cha dưỡng dục tày non thái,

Nghĩa mẹ sinh thành tựa biển Đông.

• Công cha như núi Thái Sơn,

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

• Công cha, nghĩa mẹ cao vời,

Nhọc nhằn chẳng quản suốt đời vì ta.

• Ơn cha núi chất trời Tây,

Láng lai nghĩa mẹ nước đầy biển Đông.

2. Các câu đối hay biết ơn tổ tiên:

• Tổ đường bách thế hương hoa tại

Duệ tộc thiên thu phúc lộc trường.

• Tổ tông công đức còn thơm dấu

Cháu thảo con hiền sáng mãi gương.

• Tông tổ thiên thu trường tự điển

Nhi tôn vạn cổ thiệu như hương

• Các hệ phồn vinh nhờ phúc ấm

Nhiều đời cố gắng tở công xưa.

• Đức tổ quang vinh hương vạn cổ

Từ môn hiển hách tráng thiên thu.

• Nghiệp tổ vững bền nhân, trí, dũng

Gia phong muôn thuở đức, thảo, hiền.

• Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh

Phúc ấm nhi tôn bách thế vinh

• Tộc tính quý tôn, vạn đại trường tồn danh kế thịnh

Tổ đường linh bái, thiên niên hằng tại đức lưu quang.

• Tổ đường linh bái thiên niên hằng tại đức lưu quang

Tộc tính quý tôn vạn đại trường tồn duy kế thịnh.

• Thờ tiên tổ như kính tại thượng

Giúp hậu nhân sáng bởi duy tân.

• Noi gương tiên tổ truyền thống anh hùng muôn thuở thịnh

Nối nghiệp ông cha phát huy khí thế vạn đời vinh.

• Thượng bất phụ tiên tổ di lưu chi khánh

Hạ túc vi hậu nhân chiêm ngưỡng chí tiêu

• Nhờ Tiên tổ anh linh phù hộ

Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành

• Phúc ấm trăm năm Tổ tiên còn để lại

Nề nếp gia phong con cháu phải giữ gìn.

• Nhờ thọ đức ông cha đã dựng

Đạo tôn thần con cháu đừng quên.

• Nhờ tiên tổ anh linh phù hộ

Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành.

• Tổ tiên ta dày công xây dựng

Con cháu nhà ra sức trùng tu.

• Cây cỏ chào xuân cánh lá thắm

Tổ tông tích đức cháu con vinh.

• Họ hàng tôn quý công danh muôn thuở chẳng phai màu

Tổ miếu thiêng liêng phúc đức nghìn thu còn tỏa sáng.

• Ngước mắt nhớ tổ tông công đức

Ghi lòng làm hiếu tử hiền tôn.

• Tổ tiên tích đức ngàn năm thịnh

Con cháu nhớ ơn vạn đại vinh.

• Phúc đức tổ tiên gieo trồng từ thuở trước

Nhân tâm con cháu bồi đắp mãi về sau.

• Tổ tiên xưa vun trồng cây đức lớn

Con cháu nay giữ gìn nhớ ơn sâu.

• Tổ tông gieo trồng nền điền phúc

Cháu con canh tác nết viên tân.

• Tiên tổ thiên niên phù hậu duệ

Tử tôn hậu thế vọng tiền nhân.

• Đức trạch trường lưu thiên lý thuận

Ân quang phổ chiếu vạn gia xuân

• Phụng sự tổ tiên hồng phúc đến

Nuôi dạy con cháu hiển vinh về.

• Tổ tông công đức thiên niên thịnh

Tử hiếu tôn hiền vạn đại vinh.

• Tổ tông công đức thiên niên thịnh

Tử hiếu tôn hiền vạn đại vinh.

• Công đức vĩnh truyền tiên thế phả

Thuần bàng bất cải ngã gia phong

• Phụng sự tổ tiên hồng phúc đến

Nuôi dạy con cháu hiển vinh về.

• Công đức vĩnh truyền tiên thế phả

Thuần bàng bất cải ngã gia phong

• Đức trạch trường lưu thiên lý thuận

Ân quang phổ chiếu vạn gia xuân

• Hiếu kính thông tông tổ

Trinh tường tập tử tôn

3. Những câu đối hay khác:

• Triệu nhân ngật dụng hữu thành, hiếu tư duy tắc

Thế đức khắc xương quyết hậu, phúc lí vĩnh tuy.

• Thân tộc lạc quan hi thế hóa

Đôn luân như kiến nghĩa môn phong.

• Kiến tạo gia phong tân cốt cách

Bảo tồn quốc giáo cổ tinh hoa

• Công đức lưu truyền thiên cổ niệm

Thạch bi ký giám ức niên hương

• Đại hiếu đại trung, đức trọng lưu truyền vạn cổ

Chí tình chí nghĩa, đạo cao cảm hóa thiên thu.

• Phiến niệm truy tư truyền bản tộc

Bách niên hương hỏa ức tiên công.

• Phúc địa tâm điền nghi mỹ quả

Hiền tôn hiếu tử tức danh hoa.

• An bình thần liệu nền gia thất

Sáng rực tôn huân ấm tử tôn.

• Ngày tháng yên vui nhờ phúc ấm

Cần kiệm sớm hôm dựng cơ đồ.

• Lấy trung hiếu trì gia bền vững

Dùng đức nhân xử thế lâu dài.

• Muôn thuở công thành danh hiển đạt

Nghìn thu đức sáng họ phồn vinh.

• Chất chứa nghĩa nhân nghìn thuở thịnh

Trau dồi phúc đức vạn đời tươi.

• Cúc dục ân thâm Đông hải đại

Sinh thành nghĩa trọng Thái sơn cao.

• Bách thế bản chi bồi chỉ phúc

Nhất gia trữ trục thụ phong thanh.

• Tổ đức cao minh tư phú ấm

Tôn thừa phụng sự thọ nhân hòa.

• Ơn nghĩa quân thần còn mãi với đất trời

Tinh thần tổ tiên sống luôn trong con cháu.

• Sơn thủy thanh cao Xuân bất tận,

Thần tiên lạc thú cảnh trường sinh

• Phúc sinh phú quý Gia đường thịnh,

Lộc tiến Vinh hoa Tử Tôn hưng.

• Mộc bản thuỷ nguyên thiên cổ niệm

Thiên kinh địa nghĩa bách niên tâm

Câu đối hay ngày tết

Dưới đây là một số câu đối thường xuyên sử dụng trong ngày Tết của người dân Việt Nam:

• Lộc biếc, mai vàng, xuân hạnh phúcĐời vui, sức khỏe, tết an khang
• Trời thêm tuổi mới, người thêm thọXuân khắp dương gian, phúc khắp nhà
• Già trẻ gái trai đều khoái TếtCỏ cây hoa lá cũng mừng xuân
• Tết trong nhà, Tết ra ngoài phốLộc trên trời, lộc xuống nhân gianTối Ba mươi đá thằng Bần khỏi cửaSáng mồng một nghênh ông Phúc vào nhà
• Xuân an khang đức tài như ýNiên thịnh vượng phúc thọ vô biên
• Xuân đáo bình an tài lợi tiếnMai khai phú quý lộc quyền lai
• Chúc Tết đến trăm điều như ýMừng xuân sang vạn sự thành công
• Tăng phúc tăng quyền tăng phú quýTấn tài tấn lộc tấn vinh hoa
• Xuân sang hạnh phúc bình an đếnTết tới vinh hoa phú quý về
• Tân niên tân phúc tân phú quýTấn tài tấn lộc tấn bình an
• Ngoài ngõ mừng xuân nghênh phúc lộcTrong nhà vui Tết đón bình a
• Trai gái cười vui mừng đón TếtTrẻ già hoan hỉ đón xuân sang
• Tết đến gia đình vui sum họpXuân về con cháu hưởng bình an

Câu đối mừng thọ

Dưới đây là một số câu đối thường xuyên được sử dụng để mừng thọ những người cao tuổi. Đồng thời thể hiện lòng thành kính đối với ông bà, cha mẹ,…

• Con cháu hân hoan mừng thượng thọ

Xóm làng hoan hỉ chúc trường sinh.

• Nhà đầm ấm gió xuân phơi phới

Tiệc mừng vui sao thọ ngời ngời.

• Hưởng thú nhàn rau dưa thanh đạm

Vui tuổi thọ lan quế sum vầy.

• Đầu bạc lòng còn tráng kiện

Mây xanh chí vẫn kiên cường.

• Trời phú tuổi cao năm tháng kiều hành còn đủng đỉnh

Đất bồi khí vượng đường đời Âu Á vẫn thênh thang.

• Thông tươi tốt qua mùa thu mới biết

Quế cay nồng lên lão càng cay.

• Có già mới thấy già là quý

Biết sống bao giờ sống cũng vui.

Câu đối phòng khách

Câu đối cũng thường xuất hiện trong phòng khách của các gia đình Việt Nam hiện nay. Dưới đây là một số câu được sử dụng:

• Thiên địa công bằng

Đức năng thắng số

• Mở rộng lòng nhân

Vun trồng cội đức.

• Rễ sâu chẳng sợ cành lay động

Cây thẳng đừng lo bóng xế chiều

• Đạo mẹ, đức cha, biển rộng trời cao khôn sánh

Tình chồng, nghĩa vợ, buồn ân bể ái nào tày.

• Thiên hạ đều tham châu ngọc quý

Gia đình chỉ chuộng cháu con hiền.

• Hiếu thảo mới sinh con hiếu thảo

Nhân từ lại có trẻ nhân từ.

• Thành danh bởi trải thời gian khổ

Toại chí nhờ qua buổi khốn cùng.

• Người hiền tài gánh vác việc non sông

Con cháu thảo yên lòng cha mẹ.

Câu đối hay trong dân gian Việt Nam

Dân gian Việt Nam có rất nhiều câu đối được sử dụng từ xa xưa. Đó là các câu phúng, tự thuật, đề tặng, tức cảnh,… Cụ thể như sau:

• Câu đối phúng: Đây là những câu đối được làm để viếng người đã chết.Nhà chỉn nghèo thay, nhờ được bà hay lam hay làm, thắt lưng bó que, xắn váy quai cồng,tất tưởi chân nam đá chân chiêu, ví tớ đỡ đần trong mọi việcBà đi đâu vợi mấy, để cho lão vất vơ vất vưởng, búi tóc củ hành, buông quần lá tọa,gật gù tay đũa chạm tay chén, cùng ai kể lể chuyện trăm năm.(Nguyễn Khuyến: câu đối khóc vợ)
• Câu đối tự thuật: đây chính là những câu thể hiện ý chí cũng như sự nghiệp của mình. Bạn thường thấy xuất hiện ở những không gian ngồi chơi.Chị em ơi! ba mươi sáu tuổi rồi, khắp đông, tây, nam, bắc bốn phương trời, đâu cũng lừng danh công tử xác.Trời đất nhẻ! gắng một phen này nữa, xếp cung, kiếm, cầm, thư vào một gánh, làm cho nổi tiếng trượng phu kềnh(Nguyễn Công Trứ, câu đối tự thuật)
• Câu đối đề tặng: Những câu đối này được làm để tặng một người khác hoặc đề vào chỗ nào đó. Nếp giàu quen thói kình khơi, con cháu nương nhờ vì ấmViệc nước ra tay chuyên bát, bắc nam đâu đấy lại hàng(Lê Thánh Tông, câu đối đề ở một hàng bán giàu (trầu) nước)
• Câu đối tức cảnh: đây là những câu đối tả ngay khung cảnh trước mắt:Giơ tay với thử trời cao thấpXoạc cẳng đo xem đất ngắn dài(Hồ Xuân Hương, vịnh cảnh trượt chân, ngã xoạc cẳng)
• Câu đối chiết tự: chiết là bẻ gãy, tách; tự là chữ: Đây chính là những câu do sự phân tách chữ Hán hoặc Nôm ra theo từng nét hay từng phần và đặt thành câu:Tự (字) là chữ, cất giằng đầu, chữ tử (子) là con, con ai con nấy?Vu (于) là chưng, bỏ ngang lưng, chữ đinh (丁) là đứa, đứa nào đứa này?
• Câu đối trào phúng: Những câu đối này được làm nhằm mục đích chế giễu hoặc châm chính người nào đó:Cung kiếm ra tay, thiên hạ đổ dồn hai mắt lại.Rồng mây gặp hội, anh hùng chỉ có một ngươi thôi(Câu đối tặng một người chột mắt mới đỗ khoa thi võ)
• Câu đối tập cú: Đây là các câu đối được lấy trực tiếp từ sách hay ca dao, tục ngữ:Gái có chồng như rồng có vây, gái không chồng như cối xay không ngõng.Con có cha như nhà có nóc, con không cha như nòng nọc đứt đuôi.

Câu đối thách (đối hay đố): Theo đó, người ta thường nghĩ ra những câu oái oăm để tự đối hoặc đố người khác. Hình thức này thường sử dụng nghệ thuật đồng âm khác nghĩa hay chơi chữ,…Con cóc leo cây vọng cách, nó rơi xuống cọc, nó cạch đến giàCon công đi qua chùa kênh, nó nghe tiếng cồng nó kềnh cổ lại(Câu đối có bốn chữ: cóc cách cọc cạch đối với bốn chữ công kênh cồng kềnh)

Trên đây là những câu đối hay mà các bạn có thể tham khảo để treo trên bàn thờ tổ tiên. Những câu đối này không chỉ hay mà còn rất có ý nghĩa, răn dạy con người ta về cách sống, cách làm người.

Đánh giá