Ba Khía - UBND Tỉnh Cà Mau

Ba khía sống dưới tán rừng ngập mặn. Ảnh: Thanh Dũng

Ba khía là loài giáp xác sống ở rừng ngập mặn, hình dáng tương tự như con cua nhưng nhỏ hơn, khoảng 15 – 20 con/kg. Đây là món đặc sản ấn tượng của Cà Mau.

Soi (săn bắt) ba khía. Ảnh: Thanh Dũng

Rừng ngập mặn Cà Mau với diện tích 64.000 ha trải dài từ Đông sang Tây của bán đảo Cà Mau nên sản lượng ba khía có thể nói là nhiều nhất Nam Bộ. Tuy nhiên chỉ có Ba khía Rạch Gốc của huyện Ngọc Hiển là ngon và nổi tiếng nhất.

Ba khía muối. Ảnh: Thanh Dũng

Xưa kia, vào trung tuần tháng 10 âm lịch hàng năm là ngày hội của Ba khía rừng ngập mặn. Ba khía bỗng dưng rời khỏi hang bò lên chang đước, lá mắm lúc nhúc từng chùm chồng chất lên nhau không biết bao nhiêu mà kể. Vào ngày này, người ta đến đây để hốt chứ không phải để bắt từng con. Hiện tượng Ba khía hội này chỉ xuất hiện trong 3 ngày và mỗi năm chỉ một lần, sau đó chúng rã đàn biến đi, hẹn ngày hội ngộ năm sau cũng vào thời gian và địa điểm nhất định.

Ba khía muối xé nhỏ trộn chanh, đường, ớt trước khi ăn. Ảnh: Thanh Dũng

Ngày nay, do rừng bị tàn phá, bị thu hẹp diện tích và do áp lực săn bắt quá nhiều nên sản lượng ngày càng giảm và không còn ngày hội Ba khía như xưa kia, bù lại người dân khai thác quanh năm để cung cấp cho thị trường. Ba khía có thể chế biến thành nhiều món ăn: Nướng, luộc, nấu canh, rang me, nhưng ngon nhất và hấp dẫn nhất là Ba khía muối. Muối Ba khía cũng là một nghệ thuật: Vừa ăn, không mặn, không lạt. Nếu muối mặn thì thịt bị xẵng, còn muối lạt thì mau bủng. Ba khía muối từ 3 – 5 ngày là ăn được. Trước khi ăn người ta bóc mai ra, bẻ từng ngoe, trộn đường, tỏi, ớt, rồi vắt chanh vào, còn cái mai thì lật ngược lại, cho cơm vào trộn với gạch, ăn vừa béo, vừa bùi.

Ba khía muối không chỉ là món đặc sản của riêng người Cà Mau mà đã trở thành món ngon Nam Bộ và đã vượt ra biên giới quốc gia.

Nhằm bảo tồn và phát triển nghề truyền thống này, tỉnh Cà Mau đang làm thủ tục xây dựng thương hiệu và dự kiến đến năm 2015 ba khía muối Rạch Gốc Tân Ân sẽ có thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước.