Bài 19. Các Thành Phần Biệt Lập - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.ppt) (20 trang)

Trang chủ

Giáo án - Bài giảng

Ngữ văn

Bài 19. Các thành phần biệt lập

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (913.89 KB, 20 trang )

KIỂM TRA MIỆNGChọn đáp án đúng !Câu 1 :Ý nào sau đây nhận xét không đúng về khởingữ ?A/ Khởi ngữ là thành phần đứng trước chủ ngữ.B/ Khởi ngữ nêu lên đề tài được nói đến trong câu.C/ Có thể thêm một số quan hệ từ trước khởi ngữ.D/ Khởi ngữ là thành phần không thể thiếu trong câu.KIỂM TRA MIỆNGCâu 3 : Hãy chuyển phần in đậm trong câu sau đâythành khởi ngữ.- Anh ấy làm bài cẩn thận lắm .- Về làm bài thì anh ấy cẩn thận lắm .Tiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI/ THÀNH PHÂN TÌNH THÁI :1/ Ví dụ :SGK/18a/ Với lòng mong nhớ của anh,chắc anh nghĩ rằng,con anh sẽCaochạy xôa/Chắcvào lòng anh,sẽ ôm chặt lấy cổ anh.Nhận định của người nói đốib/Anh quay lại nhìnvớiconsựvừakhethểkhẽlắcđộđầutinvừaviệc,hiệncậycười.Có lẽ vì khổ tâmđếnb/Cónỗilẽ không khóc được ,nên anh phải cười vậy thôi.ThấpCác từ in đậm trong những câu trên thểhiện nhận định của người nói đối với sự việcnêu ở trong câu như thế nào?? Nếu không có những từ ngữ in đâm thì nghĩa sự việc của câuchứa chúng có khác đi không ?vì sao?a/ Với lòng mong nhớ củaanh,chắc anh nghĩ rằng,con anhsẽ chạy xô vào lòng anh,sẽ ômchặt lấy cổ anh.a/ Với lòng mong nhớ của anh,anh nghĩ rằng,con anh sẽ chạyxô vào lòng anh,sẽ ôm chặt lấycổ anh.b/Anh quay lại nhìn con vừakhe khẽ lắc đầu vừa cười.Có lẽvì khổ tâm đên nỗi không khócđược ,nên anh phải cười vậythôi.b/Anh quay lại nhìn con vừakhe khẽ lắc đầu vừa cười.vì khổtâm đên nỗi không khócđược ,nên anh phải cười vậythôi.-Ý nghĩa sự việc không thay đổi.- Vì các từ in đậm không tham gia diễn đạt ý nghĩa sự việc ,chỉ thểhiện cách nhìn sự việc của người nói.Tiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI/ THÀNH PHÂN TÌNH THÁI :1/ Ví dụ :SGK/18a/ChắcNhận định củangười nói đốivới sự việc, thểb/Có lẽhiện độ tin cậyCaoThấpTừ phân tích trên bạnhãy cho biết thành phầntình thái được dùng đểlàm gì ?* Các từ in đậm không tham gia diễnđạt ý nghĩa sự việc2/Kết luận :Thành phần tình thái đượcdùng để thể hiện cách dùng của người nóiđối với sự việc được nói đến trong câu.Lưu ý :Trong giao tiếp ngoài những yếu tố tình thái thể hiện độ tin cậycủa người nói đối với sự việc được nói đến trong câu như:-Chắc hẳn ,chắc là ,chắc chắn..(chỉ độ tin cậy cao)-Hình như ,dường như ,hầu như,có vẻ như…(chỉ độ tin cậy thấp)-Ta còn gặp:-Những yếu tố tình thái gắn với ý kiến của người nói như:Theo tôi ,ý ông ấy ,theo anh..VD:Theo anh,anh thấy sự việc như thế nào?-Những yếu tố tình thái chỉ thái độ của người nói đối vớingười nghe như:à , ạ ,a ,hả ,hử ,nhé ,nhỉ,đây ,đấy…(đứng cuốicâu)VD:Mai đi lúc 7 giờ nhé!Tiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPII/ THÀNH PHÂN CẢM THÁN:Các từ inđậm trong1 / Ví dụ :SGK/18những câuNhờ nhữnga/Ồ, sao mà độ ấy vui thế .Vui sướng trên có chỉ sự từ ngữ nàoDùng để(Kimbộc Lânlộ ,Làng)vật hay sưtrongtâm lí người nóiTừ những phântích câutrênmàemviệc gì không chúng ta hiểub/Trời ơi ,chỉ còn có năm phútTiếc! rẻhãy cho biết thành phần cảm? từ in được tại saoCácthánđược dùng để làm gì?(Nguyễn Thành Long ,Lặng lẽ SaPa)đậmngười nóiđượckêu ồ hoặcdùng để kêu trời ơi2 / Kết luận :Thành phần cảm thánlàm gì?được dùng để bộc lộ tâm lí của ngườinói ( vui ,buồn ,mừng , giận,….)Thảo luậnNhận xét về thành các phần tình thái và cảm thántrong câu, có ý kiến cho rằng: Hai thành phần nàytuy khác nhau về công dụng nhng chúng lại có nhữngđặc điểm chung. Em có đồng ý với ý kiến đókhông? Vì sao?Gợi ý: Muốn biết sự giống và khác nhau của các phầntình thái và cảm thán trong câu, cần dựa vào:-Công dụng của từng thành phần.- ặc điểm của các thành phần đó: có tham gia vàocấu trúc ngữ pháp của câu không? Có tham gia vàoviệc diễn đạt nghĩa sự việc của câu không?Sự giống và khác nhau giữa cácphần tình thái và cảm thán trongcâu :* Khác nhau:-Thành phần tình thái đợc dùng để thể hiện cáchnhìn của ngời nói đối với sự việc đợc nói đến trongcâu.-Thành phần cảm thán đợc dùng để bộc lộ tâm lý củangời nói (vui, buồn, mừng, giận)*Giống nhau:-ều không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sựviệc của câu.Tiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPII/ THÀNH PHÂN CẢM THÁN:1 / Ví dụ :SGK/18a/Ồ,b/Trời ơiDùng để bộc lộtâm lí người nóiVui sướngTiếc rẻ2 / Kết luận :Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí củangười nói ( vui ,buồn ,mừng , giận,….)- Đều không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu nênđược gọi là thành phần biệt lập.Tiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPIII/ LUYỆN TẬP:Bài tập 1:Tìm các thành phần tình thái ,cảm thán trong những câusau đây:a/ NhưngCó lẽ - Thànhcòn cáiphầnnày nữatìnhmàthái.ông sợ , có lẽ còn ghê rợn hơn cả nhữngtiếng kia nhiều.(Kim Lân , Làng )b/Chao ôi,ôi –bắtThànhphầnconcảmthánnhư. anh ta là một cơ hội hãn hữu chogặp mộtngườisáng tác , nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.( Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ SaPa )c/ TrongHình nhưgiờ –phútThànhcuốiphầncùngtình,khôngthái còn. đủ sức trăng trối lại điều gì ,hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được ,anh đưa tay vàotúi , móc cây lược,đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu .(Nguyễn Quang Sáng , Chiếc lược ngà)d/Chả lãonhẽbỗng- Thànhphầnd/Ôngngừnglạitình,ngờtháingợ. như lời mình không được đúnglắm .Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được .(Kim Lân , Làng )Tiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPIII/ LUYỆN TẬP:Bài tập 2 ::Hãyxếp xếpnhữngtừ ngữtheosautrìnhtựtheotăngtrìnhdần độđộnhữngtừ ngữđâytự tintăngcậydần(hayđộ tinchắcchắn)cậy (hayđộ chắc chắn)(Chúý :nhữngtừnhưngữ,cóthểvẻhiệndườngnhư,hìnhnhưcùng một mức độ tin cậy thì xếp ngangnhau .)có lẽchắc là, dường như , chắc chắn , có lẽ ,chắc hẳn ,hình như ,có vẻ nhưchắc làchắc hẳndường như,hình như ,có vẻ nhưchắc chắncó lẽchắc làchắc hẳnchắc chắnTiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPBài tập 3: Hãy cho biết, trong số những từ có thể thay thế cho nhau3:trong câu sau đây ,với từ nào người nói phải chịu trách nhiệm cao nhấtnhấttừ: nàochắctráchchắnnhiệm đó thấpvề độ tin cậy của sự việc do mình nóiCaora ,với- Từsaochịunhiệmlược ngà (Nguyễn Quang Sáng)lại chọn từnhất.Tạitáctráchgiả Chiếcchắc?Thấp nhất : hình nhưVới lòng mong nhớ của anh,(1)(2)(3)Chắcanh nghĩ rằng, con anh sẽhình như chạy xô vào lòng anh,sẽchắc chắn ôm chặt lấy cổ anh.•Gợi ý :Xét theo hai trường hợp:tại sao tác giả không dùng hình nhưhay là chắc chắn ?Tiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPIII/ LUYỆN TẬP:Bài tập 3:- Từ chịu trách nhiệmCao nhất : chắc chắnThấp nhất : hình như- Chọn chắc là vì :+ Theo tình cảm huyết thống sự việc sẽ diễn ra như vậy .+Do thời gian và ngoại hình có thể sự việc sẽ diễn ra khác đi mộtchút.Tiết 98 : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPBài tập 4 : Viết một đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của em khiđược thưởng thức một tác phẩm văn nghệ (truyện ,thơ ,phim ,ảnh ,tượng…),trong đoạn văn đó có câu chứa thành phấn tìnhthái hoặc cảm thán .Đọc “ trong lòng mẹ” của nhà văn Nguyên Hồng, ta bắt gặp hìnhảnh một em bé mồ côi bố, phải xa mẹ, sống thui thủi cô đơn giữa sựghẻ lạnh, cay nghiệt của bà cô. Em phải chịu những ngày thàng đaukhổ, tủi nhục. Nhưng trong những ngày tháng đau khổ ấy, trái tim yêuthương của em vẫn dành cho mẹ một cách đằm thắm và trọn vẹn.Cuộc gặp gỡ mẹ sau một năm trời xa cách là một niềm hạnh phúc vôbờ. Ôi, thật không gì bằng khi được sống trong vòng tay yêu thươngcủa mẹTỔNG KẾTĐặt câu có thành phần tình thái vàthành phần cảm thán!TRÒ CHƠI TIẾP SỨCĐỘI 1Đặt câu có thành phần tình tháiĐỘI 2Đặt câu có thành phần cảm thánHƯỚNG DẪN HỌC TẬP-Học thuộc ghi nhớ, xem lại các bài tập.-Chuẩn bị bài : Nghị luận về một sự việc ,hiệntượng đời sống .* Yêu cầu :+ Đọc trước văn bản Bệnh lề mề+ Trả lời các câu hỏi trong phần tìmhiểu+ Xem bài tập 1 , 2 (SGK/21).Hội ýtrong tổ để làm trước hai bài tập này .(liên hệ vớikiến thức Phép phân tích tổng hợp)CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT !