Bài 34: Đa Dạng Và đặc điểm Chung Của Các Lớp Cá - SureTEST

I. ĐA DẠNG VỀ THÀNH PHẦN LOÀI VÀ MÔI TRƯỜNG SỐNG

$\bullet \,\,$ Đa dạng về thành phần loài

- Trên thế giới có khoảng 25.415 loài cá.

- Ở Việt Nam đã phát hiện 2.753 loài, trong hai lớp chính: lớp Cá sụn và lớp Cá xương.

+ Lớp Cá sụn: đã biết khoảng 850 loài, gồm những loài cá sống ở nước mặn và nước lợ. Chúng có bộ xương bằng chất sụn, có khe mang trần, da nhám, miệng nằm ở mặt bụng.

+ Lớp Cá xương: sống ở biển, nước lợ và nước ngọt. Chúng có bộ xương bằng chất xương và có những đặc điểm tương tự như cá chép.

$\bullet \,\,$ Đa dạng về môi trường sống

- Cá sống trong các môi trường ở những tầng nước khác nhau và điều kiện sống khác nhau đã ảnh hưởng đến cấu tạo và tập tính của cá:

+ Những loài cá sống ở tầng mặt nước, không có chỗ ẩn náu như cá nhám, cá trích... để tránh kẻ thù, chúng có mình thon dài, khúc đuôi to khỏe, bơi nhanh.

+ Những loài cá sống ở tầng giữa và tầng đáy, nơi có nhiều chỗ ẩn náu, như cá chép, cá diếc... có thân mình tương đối ngắn, khúc đuôi yếu, thường bơi chậm.

+ Những loài cá sống chui luồn ở đáy bùn như lươn, cá chạch… có mình rất dài, vây ngực và vây hông tiêu giảm.

+ Những loài cá sống ở đáy biển như cá bơn, cá chình biển… thì thân dẹp, mỏng, hai mắt nằm ở mặt lưng, vây đuôi và vây hông rất nhỏ, nằm nghiêng, bơi chậm bằng cách uốn mình theo chiều ngang cơ thể.

+ Những loài cá sống ở đáy sâu hàng nghìn mét có ánh sáng rất yếu hoặc không có ánh sáng thì có mắt rất lớn để tiếp thu ánh sáng yếu hoặc mắt không phát triển, râu và tua rất dài; một số loài có cơ quan phát sáng ở đầu.

II. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁ

- Cá là động vật có xương sống thích nghi với đời sống hoàn toàn ở nước:

+ Bơi bằng vây.

+ Hô hấp bằng mang.

+ Có 1 vòng tuần hoàn, tim 2 ngăn chứa máu đỏ thẫm, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi.

+ Thụ tinh ngoài.

+ Là động vật biến nhiệt.

III. VAI TRÒ CỦA CÁ

- Cung cấp thực phẩm cho con người:

+ Cá là nguồn thực phẩm thiên nhiên giàu đạm, nhiều vitamin, dễ tiêu hóa vì có hàm lượng mỡ thấp.

+ Dầu gan cá nhám, cá thu có nhiều vitamin A và D.

- Cá là thức ăn cho rất nhiều động vật khác lớn hơn.

- Làm nguồn dược liệu để chữa bệnh: Chất tiết từ buồng trứng và nội quan cá nóc được dùng để chế thuốc chữa bệnh thần kinh, sưng khớp và uốn ván.

- Làm nguyên liệu cho ngành công nghiệp: Da cá nhám dùng đóng giày, làm cặp…

- Diệt muỗi, sâu bọ có hại cho lúa và làm cảnh: Cá ăn bọ gậy của muỗi truyền bệnh và ăn sâu bọ hại lúa.

- Một số ít loài cá gây ngộ độc cho con người: Nếu ăn phải cá nóc có thể bị ngộ độc chết người.

$\Longrightarrow$ Cần phải bảo vệ và phát triển nguồn lợi cá:

- Tận dụng các vực nước tự nhiên để nuôi cá, cải tạo các vực nước (bón phân đúng kĩ thuật, trồng cây thủy sinh).

- Nghiên cứu thuần hóa những loài cá mới có giá trị kinh tế.

- Ngăn cấm đánh bắt cá còn nhỏ, cá bố mẹ trong mùa sinh sản, cấm đánh cá bằng mìn, bằng chất độc, bằng lưới có mắt lưới bé, chống gây ô nhiễm vực nước…