Bài 5: Đấu Tranh Cho Một Thế Giới Hòa Bình - Môn Ngữ Văn - Lớp 9

Bài 5: Đấu tranh cho một thế giới hòa bình

(G.G.Mác-két)

I. Kiến thức cần nhớ

1. Vài nét về tác giả

- Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két là nhà văn Co-lôm-bi-a, sinh năm 1928.

- Ông là tác của nhiều cuốn tiểu thuyết và nhiều tập truyện ngắn theo khuynh hướng hiện thực huyền ảo. Trăm năm cô đơn (1967) là một cuốn tiểu thuyết nổi tiếng từng được giải và giới phê bình đánh giá là một trong những cuốn sách hay nhất thế giới vào những năm 60 của thế kỉ XX.

- Mác-két được tặng giải thưởng Nô-ben về văn học năm 1982.

2. Kiến thức trọng tâm

2.1. Nội dung

- Văn bản được trích từ bài tham luận của Mác - két tại hội nghị các nguyên thủ quốc gia của sáu nước thuộc các châu lục: Á, Âu, Phi, Mĩ Latinh vào tháng 8 năm 1986 ở Mê-hi-cô.

- Văn bản chỉ rõ nguy cơ khủng khiếp của chiến tranh hạt nhân và cuộc chạy đua vũ trang đang đe dọa loài người và thế giới. Vì vậy, nhiệm vụ của tất cả mọi người là ngăn chặn nguy cơ đó, đấu tranh để một thế giới hòa bình.

- Nội dung của văn bản được triển khai bằng một hệ thống luận điểm, luận cứ chặt chẽ:

+ Kho vũ khí hạt nhân đang được tàng trữ, có khả năng hủy diệt cả trái đất và nhiều hành tinh khác trong hệ mặt trời.

+ Các cuộc chạy đua vũ trang trên thế giới đã làm mất đi khả năng cải thiện của nhiều lĩnh vực cần thiết cho cuộc sống của con người như: y tế, thực phẩm, giáo dục, ô nhiễm môi trường,..Chi phí của các cuộc chạy đua vũ trang đã cho thấy tính chất phi lí của chạy đua vũ trang.

+ Chạy đua vũ trang không chỉ đi ngược lại mong muốn, lí trí của loài người mà nó còn đi ngược lại quy luật sinh tồn và tiến hóa của tự nhiên.

→ Vì vậy, chúng ta phải có nhiệm vụ ngăn chặn chiến tranh hạt nhân và bảo vệ hòa bình.

- Văn bản kêu gọi toàn thể nhân loại đoàn kết lại để ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, bảo vệ hòa bình và bảo vệ sự sống còn trên trái đất.

2.2. Nghệ thuật

- Hệ thống luận điểm, luận cứ toàn diện, đặc sắc.

- Dẫn chứng phong phú, cụ thể từ nhiều lĩnh vực khoa học và thực tiến.

- Kết hợp lí lẽ sắc bén với tri thức phong phú và lòng nhiệt tình mạnh mẽ của tác giả.

II. Soạn bài

Bài 1. Hệ thống luận điểm, luận cứ của văn bản:

- Luận điểm:

+ Chiến tranh hạt nhân là một hiểm họa đe dọa cuộc sống con người.

+ Đấu tranh loại bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là nhiệm vụ cấp bách của nhân loại.

- Hệ thống luận cứ:

+ Kho vũ khí hạt nhân đang tàng trữ có khả năng hủy diệt cả trái đất và các hành tinh khác trong hệ mặt trời.

+ Cuộc chạy đua vũ trang đã làm mất đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỉ con người.

+ Chiến tranh hạt nhân vừa đi ngược lại lí trí của loài người vừa đi ngược lại lí trí của tự nhiên.

+ Nhiệm vụ của chúng ta là ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, đấu tranh cho một thế giới hòa bình.

Bài 2. Trong đoạn đầu văn bản, nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất được tác giả chỉ ra cụ thể bằng cách lập luận rất dễ hiểu, thuyết phục để giúp mọi người nhận ra sức hủy diệt khủng khiếp của chiến tranh hạt nhân đối với loài người và sự sống trái đất:

- Hơn 50 000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp hành tinh.

- Có nghĩa là mỗi người đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ.

- Tất cả sẽ nổ tung lên làm biến hết thảy, không phải là một lần mà là mười hai lần, mọi dấu vết của sự sống trên trái đất.

Bài 3. Sự tốn kém và tính chất phi lí của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng những “con số biết nói”:

Lĩnh vực	Chi phí vũ khí hạt nhân	Giá trị đầu tư
Xã hội	100 máy bay ném bom chiến lược và gần 7000 tên lửa vượt đại châu	Cứu trợ trẻ em nghèo: 100 tỉ đô la
Y tế	10 tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân	Thực hiện một chương trình phòng bệnh trong vòng 14 năm, bảo vệ hơn 1 tỉ người khỏi sốt rét, cứu hơn 14 triệu trẻ em cho riêng châu Phi
Tiếp tế thực phẩm	149 tên lửa M	Cung cấp dinh dưỡng cho 575 triệu người thiếu calo…
Giáo dục	2 chiếc tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân	Xóa mù chữ cho toàn thế giới

Bài 4.

- Có thể nói: Chiến tranh hạt nhân “không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa” là vì:

+ Sự tốn kém và tính chất phi lí của chiến tranh hạt nhân ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của con người.

+ Chiến tranh hạt nhân có thể hủy diệt toàn bộ sự sống trên trái đất: “Chỉ cần bấm nút một cái là đưa cả quá trình vĩ đại và tốn kém đó của hàng bao nhiêu triệu năm trở lại điểm xuất phát của nó”.

Bài 5.

Văn bản được đặt tên là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình vì:

- Nội dung của văn bản là chống nguy cơ chiến tranh hạt nhân, đem lại cuộc sống hòa bình cho con người. Nhan đề Đấu tranh cho một thế giới hòa bình đã bao quát được nội dung và mục đích đó.

- Bảo vệ hòa bình và chống chiến tranh là hai mặt có liên quan khăng khít với nhau. Vậy muốn bảo vệ hòa bình phải chống chiến tranh.