Bản Ngã Là Gì? Cách để Vượt Qua Cái Tôi Cá Nhân Cực Hiệu Quả

Bản ngã là gì? Câu hỏi này thường xuất hiện khi chúng ta nghe đến cụm từ “bản ngã”. Tại sao bản ngã tồn tại trong mỗi người và không thể hoàn toàn loại bỏ? Nó hoạt động và ảnh hưởng đến tâm lý, hành động của chúng ta như thế nào? Liệu một bản ngã quá lớn có tốt? Và làm thế nào để vượt qua nó? Bài viết này của Coolmate sẽ giải đáp tất cả những thắc mắc đó.

1. Bản ngã là gì?

Theo từ điển Hán Việt:

Bản = Bổn: 本

Ngã = Tôi: 我

Bản ngã: 本我 = chính tôi, tức là bản thân mình.

Nói một cách đơn giản, “bản ngã” chính là “cái tôi” thường được dùng để chỉ tính cách, ý thức về bản thân hoặc một người nào đó.

“Bản ngã” hay “cái tôi” thường được dùng để chỉ tính cách, ý thức về bản thân.

Wikipedia định nghĩa “cái tôi” theo nhiều hướng khác nhau:

– Triết học: “bản ngã” hay “cái tôi” là cái tôi ý thức, hay đơn giản là "tôi", bao gồm những đặc tính phân biệt bản thân với người khác.

– Phân tâm học: “bản ngã” hay “cái tôi” (ego) là phần cốt lõi của tính cách, liên quan đến thực tại và chịu ảnh hưởng từ xã hội. Theo Sigmund Freud, “cái tôi”, “nó” (id) và “cái siêu tôi” (superego) là ba thành phần riêng biệt của tâm thức.

“Cái tôi” hình thành ngay từ khi chúng ta sinh ra và được rèn giũa qua năm tháng, chịu ảnh hưởng từ môi trường sống và những tiếp xúc với thế giới bên ngoài. “Cái tôi” học cách ứng xử, kiềm chế ham muốn vô thức không phù hợp với chuẩn mực xã hội. “Bản ngã” hay “cái tôi” đóng vai trò trung gian hòa giải giữa ham muốn vô thức và những quy chuẩn xã hội.

– Phật giáo: “bản ngã” hay “cái tôi” được xem như một tín ngưỡng riêng biệt, tồn tại vĩnh cửu với thời gian, không bị ảnh hưởng bởi quy luật sinh tử. Phật giáo truyền thống nguyên thủy (Nam Tông, Tiểu thừa) không công nhận sự tồn tại của “ngã” như trong tâm lý học. Cái thường bị hiểu lầm là “bản ngã” thực chất được cấu thành từ thân thể (Sắc) và tâm thức (Danh), liên tục biến đổi từng sát na.

Tóm lại, bản ngã là tập hợp lý tưởng, ký ức, niềm tin, kết luận, kinh nghiệm và quan niệm về bản thân như một cá thể độc nhất, riêng biệt, độc lập với thế giới, chịu trách nhiệm cho hành vi của chính mình.

Sống với bản ngã là sống với cái tôi. Chúng ta thường có xu hướng phát triển cái tôi để khẳng định giá trị bản thân. Theo triết lý Phật giáo, bản ngã càng lớn thì càng dễ gây ra sai lầm và nghiệp chướng.

Bản ngã quá lớn có thể dẫn đến sai lầm và nghiệp chướng.

Tuy nhiên, cần phân biệt giữa việc phát triển cái tôi và việc hoàn thiện bản thân. Chúng ta cần nỗ lực phát huy tối đa năng lực để phát triển, đồng thời phân biệt rõ giữa bản ngã, cái tôi và sự tự tin, tránh để cái tôi tác động tiêu cực đến sự phát triển của bản thân.

2. Cơ chế hoạt động của bản ngã

Bản ngã hoạt động theo vòng tuần hoàn: Kiểm soát - Xây dựng và duy trì - Phản chiếu, và lặp lại. Cụ thể:

- Kiểm soát: Bản ngã tự định nghĩa và đồng nhất bản thân với những gì nó cho là mình đang kiểm soát.

Ví dụ: Bạn nghĩ mình điều khiển cơ thể, tâm trí, công ty… nên coi chúng là một phần của “cái tôi”, một phần bản ngã.

- Xây dựng và duy trì: Bản ngã luôn muốn bảo vệ và mở rộng sự kiểm soát của mình. Vì bản chất “bản ngã” là giả tạo và hư cấu, nên nó luôn muốn kiểm soát càng nhiều càng tốt để cảm thấy mình lớn mạnh và chân thực hơn. Đó là lý do tại sao con người luôn khao khát tiền bạc, vật chất và quyền lực. Mất kiểm soát đồng nghĩa với sự “chết” của bản ngã.

Ví dụ: Mất tài sản quý giá, mất việc, mất người thân… khiến bạn cảm thấy trống rỗng, buồn bã. Đó là biểu hiện của sự mất mát kiểm soát của bản ngã.

- Phản chiếu: Bản ngã cần sự phản chiếu để tự đánh giá, giống như bạn cần gương để nhìn thấy khuôn mặt mình. Nó tạo ra nhiều bản ngã khác, nhiều cá thể riêng lẻ khác để phản chiếu và đánh giá chính mình. Nói cách khác, bản ngã dựa vào cái nhìn và nhận xét của người khác để nhìn nhận bản thân.

Bản ngã cần sự phản chiếu từ bên ngoài để tự đánh giá.

Ví dụ: Bạn cần người khác nhận xét để biết ngoại hình mình đẹp hay xấu. Việc thường xuyên chụp ảnh và đăng lên mạng xã hội cũng là một dạng tìm kiếm sự phản chiếu, khẳng định bản thân. Bản ngã cảm thấy chân thực hơn khi nhận được nhiều sự chú ý và lời khen. Ngược lại, những lời nhận xét tiêu cực khiến bản ngã cảm thấy xấu hổ, thúc đẩy bạn xây dựng hình tượng tốt đẹp hơn.

>> Xem thêm:

419 là gì? 520 là gì? 1314 là gì? Giải mã những con số hot nhất Facebook hiện nay

Bàn tay chữ M nói gì về tính cách, vận mệnh, sự nghiệp của bạn?

Mewing là gì? Mewing có thực sự hiệu quả không? Tập mewing như thế nào?