Bệnh Thiếu Mangan, Ngộ độc Mangan ở Cây Trồng

Bệnh thiếu Mangan, ngộ độc Mangan có tên khoa học là Manganese Deficiency và Manganese Toxicity. Mangan là thành phần của các hệ thống men có trong cây. Nó giúp hoạt hóa một số phản ứng trao đổi chất quan trọng trong cây và có vai trò trực tiếp trong quang hợp bằng cách hỗ trợ tổng hợp diệp lục. Thiếu Mangan, thừa Mangan sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến cây. Vậy bệnh thiếu Mangan, và ngộ độc Mangan sẽ gây ra tác hại như thế nào đến cây trồng, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1.Vai trò của Mangan đối với cây trồng.

Mangan là thành phần của các hệ thống men (enzyme) có trong cây. Nó giúp hoạt hóa một số phản ứng trao đổi chất quan trọng trong cây và có vai trò trực tiếp trong quang hợp bằng cách hỗ trợ tổng hợp chất diệp lục. Mangan làm tăng cường sự nẩy mầm của hạt và tăng sự hữu dụng của Canxi và Lân. Giống như Sắt, Mangan không được tái sử dụng trong cây, nên hiện tượng thiếu sẽ bắt đầu từ những lá non, giữa những gân lá xuất hiện màu vàng hoặc những đốm nâu đen. Ở cây Hoà Thảo còn xuất hiện màu xám ở gần những cuống lá non.

2.Ảnh hưởng của Mangan đến quá trình sinh lí, hoá của cây.

Mangan được biết đến là một chất oxy hoá của thực vật. Nó ảnh hưởng nhiều đến quá trình sinh hoá của cây như: Quá trình dinh dưỡng khoáng(hút dinh dưỡng, cố định đạm, khử nitrat), quá trình quang hợp( khử CO2),quá trình tổng hợp chất hữu cơ( tổng hợp gluxit, axit nucleic, các chất điều hòa sinh trưởng), quá trình vận chuyển, thoát hơi nước, chuyển hoá gluxit, sự phát triển, sinh trưởng( nảy mầm, ra hoa kết quả, tạo thân) và sự chịu hạn của cây trồng.

Mangan ảnh hưởng đến sự tổng hợp của nhiều loại chất như: men, đường bột, axit hữu cơ, hợp chất có đạm, sắc tố, auxin và vitamin. Nó còn đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành của chất diệp lục và thúc đẩy nhanh hoạt động của rất nhiều loại men.

Người ta nhận xét và đánh giá được nhiều trường hợp Mangan điển hình như: trên đất trồng rau được tưới bằng cống rãnh, trên ruộng cây trồng Hoà Thảo được bón nhiều vôi. Hiện tượng thiếu Mangan ít xuất hiện ở đất chua, trồng lúa yếm khí, mà thường thấy ở đất chua sau khi bón vôi, đất kiềm, đất thoáng khí và giàu hữu cơ. Các loại đất này có ion Mn ở dạng hoá trị 3 và 4, khó hòa tan hay kết hợp với các chất hữu cơ tạo thành hợp chất khó hoà tan được. Ở trong điều kiện kiềm, Mangan sau khi được hút còn có thể chuyển sang dạng oxy hoá và kết đọng trong những mạch dẫn.

3.Biểu hiện của cây khi thiếu Mangan.

Thiếu Mangan lá cây sẽ xuất hiện những đốm màu xám hoặc màu vàng thẫm ở xung quanh phần rìa lá. Giống như Sắt, thiếu Mangan sẽ thường xảy ra trên các vùng đất đá vôi, vì khi bón Mangan thì Mangan sẽ chuyển thành dạng không tan. Nếu muốn cải thiện tình hình thì phải thực hiện việc acid hóa đất như ở Sắt, hoặc sử dụng Mangan sun phát dạng dễ tan để bón cho đất. Còn ngược lại ngộ độc Mangan thường xảy ra trên đất quá axit do Mangan đã trở thành dạng hòa tan nên dẫn đến tình trạng Mangan bị thừa.

Triệu chứng thiếu Mangan không nghiêm trọng như thiếu hụt chất dinh dưỡng khác mà phụ thuộc lớn vào cây trồng. Gân giữa của lá và lá ở trên khi thiếu Mangan vẫn giữ được màu xanh, phần còn lại thì chuyển dần từ màu xanh nhạt sang đốm màu xanh ngả vàng. Dần dần các tổn thương hoại tử nhỏ phát triển trên các mô đã bị úa nhất là gần ngọn lá. Những triệu chứng khác như: giảm kích thước, biến dạng lá và phần mép lá bị cuộn tròn. Nếu không khắc phục thì các đốm hoại tử màu nâu sẽ phát triển lên trên bề mặt của lá, nghiêm trọng hơn thì lá sẽ chuyển sang màu nâu và khô héo. Lưu ý không nên nhầm lẫn thiếu Mangan với thiếu magie vì triệu chứng của chúng giống nhau nhưng thiếu magie sẽ phát triển đầu tiên với lá già.

4.Biểu hiện của cây khi thừa Mangan( Ngộ độc Mangan).

Hiện tượng thừa Mangan thường xuất hiện nhiều hơn so với thiếu Mangan. Thừa Mangan xuất hiện ở trên đất phèn đi cùng với nhiễm độc sắt và đất chua trũng yếm khí. Bầu bí thừa Mangan sẽ tạo thành các tổn thương giữa các gân lá liên kết thành từng đám và chuyển sang màu nâu.

5.Nguyên nhân dẫn đến thiếu Mangan, thừa Mangan.

Thiếu Mangan là trường hợp khá phổ biến, hay xảy ra ở đất cát, đất hữu cơ có độ pH >6 và đất nhiệt đới phong hóa mạnh. Trái lại thì đất có tính axit cao lại làm gia tăng chất dinh dưỡng này. Việc sử dụng phân bón quá mức cho phép và không cân đối có thể dẫn đến một số chất dinh dưỡng cạnh tranh với nhau trong cây. Mangan có vai trò rất quan trọng trong quá trình quang hợp và đồng hoá nitrat. Giống như canxi, sắt thì Mangan bất động ở trong cây, tích tụ hầu như ở lá dưới. Đó cũng chính là lý do vì sao mà các triệu chứng phát triển đầu tiên ở trên các lá non. Cây trồng rất nhạy cảm với sự thiếu hụt Mangan, các cây phản ứng tốt khi bón Mangan như: cây cọ, cây cam, quýt, ngũ cốc, củ cải đường, cây họ đậu, cây quả hạch, cây cải dầu,…

Nhiễm độc Mangan là do độ pH của đất <5,6. Ở trong đất có độ pH bình thường Mangan bị các hạt keo đất giữ lại, khi trời mưa độ pH hạ xuống thấp khi ấy Mangan sẽ di động được cây hấp thụ vào tế bào với nồng độ cao. Hàm lượng Mangan từ 800-900 ppm trở lên trong mô lá thường độc hại. Thiệt hại do nhiễm độc Mangan sẽ rất nặng có thể kéo dài trong cả tuần. Có thể khắc phục bằng cách bón vôi cho đất.

Thiếu Mangan hay thừa Mangan đều sẽ làm giảm lượng vitamin C trong cải bắp. Khi bón vôi có nhiều hàm lượng Mangan trong cỏ có thể làm giảm cho gia súc ăn cỏ và làm giảm khả năng động dục, tỉ lệ cừu có mang giảm.

5.Biện pháp khắc phục.

• Kiểm tra độ pH của đất, điều chỉnh một cách phù hợp nhằm giúp cho cây có thể hấp thụ chất dinh dưỡng.
• Sử dụng lớp phủ hữu cơ để giúp ổn định độ ẩm trong đất.
• Không tưới quá nhiều cho cây, tạo hệ thống thoát nước tốt.
• Chỉ cần bón phân vừa đủ, cân đối, phù hợp là có thể giúp cây trồng khoẻ mạnh, tăng năng suất cây trồng.

Hi vọng qua bài viết trên Chợ Sinh Vật cảnh đã giúp cho mọi người có thể hiểu thêm về bệnh thiếu Mangan và ngộ độc Mangan ở cây trồng.