Bị Ho Rát Cổ Họng Là Dấu Hiệu Cảnh Báo Bệnh Gì?

Ho rát cổ họng là tình trạng phổ biến mà ai cũng có thể mắc phải. Ho rát cổ họng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như thay đổi thời tiết, do sử dụng thuốc lá, chất kích thích, tiếp xúc với khói bụi hay do các bệnh lý khác trong cơ thể. Vậy bị ho rát cổ họng là dấu hiệu cảnh báo bệnh gì? Cách khắc phục tình trạng này như thế nào? Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây để làm rõ các thông tin này.

Mục lục

• Bị ho rát cổ họng cảnh báo bệnh lý gì?
  • Cảm lạnh, cảm cúm
  • Chảy dịch mũi sau
  • Trào ngược dạ dày thực quản
  • Viêm họng
  • Dị ứng
  • Các bệnh liên quan đến phổi – phế quản
  • Viêm xoang
  • Cổ họng phải làm việc quá nhiều
• Ho rát cổ họng – Khi nào cần đi khám bác sĩ?
• Bị ho rát cổ họng nên làm gì?
  • Thay đổi lối sống
  • Sử dụng các nguyên liệu tự nhiên
  • Điều trị bằng thuốc

Bị ho rát cổ họng cảnh báo bệnh lý gì?

Bị ho rát cổ họng là tình trạng ho kèm cảm giác rát, ngứa hoặc đau, khô vùng cổ họng. Ho rát cổ họng khiến người bệnh luôn cảm thấy khó chịu, đau đớn, gây cản trở đến việc nhai nuốt, ăn uống hay nói chuyện của bạn. Bên cạnh đó, tình trạng này nếu diễn biến nhiều cả về ban đêm còn có thể làm suy giảm chất lượng giấc ngủ, khiến bạn ngủ không ngon giấc, thậm chí mất ngủ, từ đó gây ảnh hưởng xấu đến cuộc sống sinh hoạt và làm việc hàng ngày.

Chính vì vậy, việc xác định sớm nguyên nhân gây ho rát cổ họng để đề ra các biện pháp khắc phục, điều trị thích hợp nhằm cải thiện tình trạng bệnh là vô cùng quan trọng. Ho rát cổ họng có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân bệnh lý khác nhau. Dưới đây là một số bệnh lý phổ biến thường gây nên triệu chứng ho rát họng mà bạn cần quan tâm, chú ý:

Cảm lạnh, cảm cúm

Cảm lạnh là căn bệnh thường gặp khi thay đổi thời tiết, đặc biệt là ở những người có sức đề kháng yếu. Ho, ngứa rát cổ họng là một trong những dấu hiệu dễ nhận biết của tình trạng này. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ cảm thấy một số triệu chứng khác khi bị cảm lạnh như mệt mỏi, hắt hơi, sổ mũi, khó chịu,… Dù vậy, các triệu chứng này hầu như đều không quá nghiêm trọng, thường mất 7 – 10 ngày sẽ khỏi.

Cảm cúm là bệnh gây ra bởi virus. Nhìn chung, các triệu chứng của bệnh cảm cúm thường khá giống với cảm lạnh, tuy nhiên về mức độ thì có thể nghiêm trọng hơn nhiều. Cảm cúm có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng, điển hình là bệnh viêm phổi.

Chảy dịch mũi sau

Thông thường, các tuyến trong mũi và cổ họng liên tục tiết ra chất nhầy giúp làm ẩm màng mũi, loại bỏ các dị vật và chống lại nhiễm trùng. Khi lượng dịch nhầy này được tiết ra quá nhiều, chúng sẽ chảy xuống phía sau cổ họng, tình trạng này được gọi là hội chứng chảy dịch mũi sau.

Các triệu chứng chảy dịch mũi sau thường gặp bao gồm: ho nhiều kèm cảm giác đau rát và ngứa cổ họng, đặc biệt là ho nhiều về đêm, hơi thở hôi, thường xuyên hắng giọng, có cảm giác buồn nôn,…

Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng acid dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản và cổ họng, gặp phải khi các cơ ở cuối thực quản không đóng kín. Hậu quả của tình trạng này là gây ra kích thích vùng họng khiến bạn bị ho và có thể kèm theo cảm giác bị bỏng, đau rát do cổ họng bị tổn thương bởi acid dịch vị.

Viêm họng

Viêm họng là bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng viêm niêm mạc họng và sưng đau ở phần hầu – họng. Cổ họng bị sưng viêm khiến bạn luôn có cảm giác khó chịu, đau rát, đặc biệt là khi nhai, nuốt, ăn hay nói chuyện. Bên cạnh đó, khi bị viêm, vùng họng còn thường xuyên ngứa ngáy, kích thích gây nên phản xạ ho. Tình trạng ho khan kéo dài có thể khiến toàn bộ niêm mạc họng bị phù nề, sưng tấy, thậm chí có thể ho đờm lẫn máu.

Dị ứng

Ho rát cổ họng có thể là một phản ứng của cơ thể khi bạn bị dị ứng nhằm đẩy các tác nhân gây dị ứng ra ngoài. Bạn rất dễ gặp phải tình trạng này khi tiếp xúc với các dị nguyên như: bụi, phấn hoa, nấm mốc, thức ăn, lông động vật,…

Khi bị dị ứng, ban đầu bạn có thể chỉ bị ngứa họng, ho khan, ho thành cơn. Sau đó, các cơn ho có thể kéo dài ngay cả khi sử dụng các thuốc chống viêm thông thường, đôi khi kèm biểu hiện rát họng, cay họng, có thể gây phản xạ co thắt họng – thanh quản khiến bạn khó thở, phù Quink họng – thanh quản.

Ho rát cổ họng do dị ứng nếu không được điều trị và phòng ngừa đúng cách có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp.

Các bệnh liên quan đến phổi – phế quản

Khi mắc các bệnh lý đường hô hấp như viêm phổi, viêm phế quản, người bệnh thường có các biểu hiện như ho khan, ho có đờm, kèm theo đau rát họng, ngứa họng và sốt. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể là do không điều trị đúng cách và kịp thời các bệnh lý ở đường hô hấp trên.

Viêm xoang

Đây là bệnh lý tai mũi họng phổ biến có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm lớp niêm mạc dẫn đến các xoang bị bịt kín, tích tụ nhiều dịch nhầy hoặc mủ. Vào ban ngày, dịch nhầy này được xì ra hoặc tự trôi xuống theo đường tiêu hóa. Tuy nhiên về đêm, khi chúng ta ngủ, dịch nhầy rất dễ bị ứ lại cổ họng, làm cho các vòm họng bị kích thích và phản xạ lại bằng các cơn ho kéo dài.

Bệnh viêm họng mạn tính do viêm xoang có thể gây ra các biểu hiện ho tăng về đêm, rát họng, khô cổ, thỉnh thoảng bị khàn tiếng nhẹ là do người bệnh phải thở bằng miệng thay vì mũi.

Cổ họng phải làm việc quá nhiều

Nếu bạn đang làm những công việc yêu cầu bạn phải nói nhiều, nói to mỗi ngày như giáo viên, ca sĩ, diễn giả,… bạn có thể thường xuyên gặp phải tình trạng ho rát cổ họng. Ban đầu, bạn có thể chỉ cảm thấy ngứa họng. Tuy nhiên khi tình trạng này kéo dài sẽ khiến bạn bị ho dai dẳng kèm đau rát cổ họng, khàn giọng, khó nuốt nếu không có các biện pháp điều trị hiệu quả.

Ho rát cổ họng – Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Ho rát cổ họng không phải là một bệnh lý quá nguy hiểm. Thông thường, nếu bạn áp dụng các biện pháp điều trị đúng cách và kịp thời thì tình trạng bệnh sẽ được cải thiện và có thể khỏi hẳn trong vài ngày.

Tuy nhiên, nếu tình trạng ho rát cổ họng của bạn kéo dài hơn một tuần, không có dấu hiệu thuyên giảm hay trở nên nghiêm trọng một cách bất thường thì bạn cần phải đến gặp bác sĩ kiểm tra để xác định chính xác nguyên nhân gây ho, rát họng và có biện pháp điều trị phù hợp nhất.

Đặc biệt, bạn nên đến các cơ sở y tế thăm khám sớm nếu theo dõi thấy tình trạng ho rát cổ họng đi kèm với một số triệu chứng dưới đây:

• Tình trạng ho rát cổ họng dai dẳng hoặc nặng hơn.
• Ho có đờm và chất nhầy, đờm màu hồng hoặc lẫn máu.
• Ho kèm theo đau hoặc tức ngực.
• Sốt cao trên 38ºC.
• Khó nuốt.
• Khô miệng, khó mở miệng.
• Khó thở hoặc thở khò khè.
• Khàn tiếng kéo dài hơn hai tuần.
• Phát ban.
• Xuất hiện khối u ở vùng cổ

Bị ho rát cổ họng nên làm gì?

Bất kì ai cũng có thể gặp phải tình trạng ho rát cổ họng, đặc biệt là thời điểm giao mùa hoặc thay đổi thời tiết đột ngột. Với những biểu hiện nhẹ ban đầu của bệnh, bạn nên ưu tiên lựa chọn các phương pháp điều trị không dùng thuốc như thay đổi thói quen sinh hoạt hay sử dụng các nguyên liệu tự nhiên. Các phương pháp này nhìn chung dễ thực hiện nhưng sẽ đem lại hiệu quả đáng kể cho bạn.

Thay đổi lối sống

Có rất nhiều nguyên nhân gây ho rát cổ họng bắt nguồn từ những thói quen sinh hàng ngày. Vì vậy, để điều trị dứt điểm tình trạng này, bạn nên xây dựng và duy trì một lối sống lành mạnh cho bản thân như:

• Không hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc.
• Tránh xa các tác nhân gây kích ứng như: bụi bẩn, không khí ẩm mốc, lông chó mèo, rượu bia, đồ ăn quá cay nóng,…
• Không uống quá nhiều nước đá.
• Hạn chế thời gian làm việc và ngủ trong phòng điều hòa, máy lạnh.
• Nếu công việc bắt buộc phải nói quá nhiều thì nên sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
• Tăng cường luyện tập thể dục thể thao hàng ngày để cải thiện, nâng cao sức khỏe.
• Xây dựng một chế độ dinh dưỡng đầy đủ các chất để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Sử dụng các nguyên liệu tự nhiên

☛ Nước muối

Súc miệng bằng nước muối là cách làm rất đơn giản nhưng lại cho hiệu quả tích cực trong điều trị ho rát cổ họng. Nước muối ấm có tác dụng làm dịu niêm mạc, kháng viêm và diệt khuẩn. Từ đó giúp giảm ho, làm dịu cổ họng, làm loãng dịch đờm trong các trường hợp viêm họng, viêm thanh quản cấp, tổn thương hầu họng do trào ngược dạ dày thực quản, viêm VA,…

Để thực hiện, bạn cần chuẩn bị khoảng 250 – 300ml nước ấm. Sau đó bạn thêm khoảng 1/2 – 1 thìa cafe muối biển, khuấy đều và sử dụng nước muối vừa pha súc miệng 1 – 2 lần.

Bạn nên súc miệng bằng nước muối đều đặn 2 – 3 lần/ngày để nhanh chóng giảm tình trạng ho rát cổ họng.

☛ Mật ong

Mật ong có tính tiêu viêm, giảm ho, long đờm nên có thể giảm nhanh tình trạng ho, ngứa rát và đau cổ họng. Ngoài ra, thực phẩm này còn chứa hàm lượng cao các vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe, đặc biệt chứa thành phần defensin có khả năng tiêu diệt các loại vi khuẩn gây nhiễm trùng da và niêm mạc đường hô hấp.

Một số cách dùng mật ong chữa ho rát cổ họng hiệu quả bạn có thể áp dụng:

• Ăn trực tiếp vài thìa mật ong nguyên chất.
• Pha 3 – 4 thìa cafe mật ong với 100 – 150ml nước ấm, khuấy đều và uống khi còn ấm.
• Kết hợp mật ong cùng với một số nguyên liệu thiên nhiên khác như chanh, lê, hoa cúc, quế, gừng tươi,…

☛ Rễ cam thảo

Rễ cam thảo từ lâu đã được biết đến với công dụng trị ho, đau rát cổ họng hiệu quả. Thành phần chính trong rễ cam thảo là acid glycyrrhizic. Chất này kích thích tiết dịch ở phế quản, giúp làm loãng đờm, nhờ vậy mà có thể loại bỏ đờm một cách dễ dàng thông qua phản xạ ho.

Ngoài ra, axit glycyrrhizic có khả năng ức chế virus, nấm và một số loại vi khuẩn gây viêm nhiễm đường hô hấp. Vì vậy, sử dụng rễ cam thảo thường xuyên sẽ giúp bạn giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp.

Một số cách dùng rễ cam thảo trị ho rát họng tại nhà:

• Nhai trực tiếp vài lát rễ cam thảo, nuốt nước, nhả bã. Nên dùng đều đặn 2 – 3 lần/ngày.
• Dùng 5g rễ cam thảo, thêm 250ml nước sôi, hãm trong khoảng 15 – 20 phút. Để cho hiệu quả cao, bạn nên uống từng ngụm nhỏ để các thành phần trong cam thảo thấm sâu vào niêm mạc hầu họng.

☛ Gừng

Gừng là nguyên liệu phổ biến trong các bài thuốc dân gian chữa các bệnh đường hô hấp như ho rát cổ họng, đau họng, đờm ứ, khàn tiếng,…

Một số cách dùng gừng tươi trị ho rát họng hiệu quả:

• Ngậm vài lát gừng tươi ở vùng hầu họng. Bạn nên áp dụng nhiều lần trong ngày để nhận được kết quả tốt nhất.
• Cắt lát 1 củ gừng tươi sau đó hãm với 250ml nước sôi. Chờ 10 – 15 phút rồi thêm vào 1 – 2 thìa mật ong, khuấy đều và uống khi trà còn ấm. Nên uống đều đặn 2 – 3 lần/ ngày, đặc biệt nên uống trước khi đi ngủ để giảm tình trạng ho và đau họng khởi phát vào ban đêm.

☛ Trà bạc hà

Bạc hà là thảo dược chứa hàm lượng tinh dầu menthol cao, có tác dụng làm mát niêm mạc họng, làm loãng chất nhầy, giúp làm dịu cảm giác đau rát cổ họng và ho. Acid rosmarinic trong thảo dược này cũng có khả năng chống kích ứng và ngăn chặn hiện tượng co thắt phế quản. Ngoài ra, tinh dầu thơm đặc trưng của bạc hà còn góp phần giúp mang lại cảm giác thư giãn, thoải mái cho người bệnh.

Để pha trà bạc hà chữa ho rát cổ họng tại nhà, bạn cần chuẩn bị 1 nắm bạc hà tươi, rửa sạch, vò nát nhẹ sau đó cho vào ấm, hãm cùng với khoảng 250 – 300ml nước sôi. Để trà trong khoảng 15 – 20 phút và uống khi trà còn ấm. Bạn có thể thêm 1 ít đường phèn vào trà để tạo vị ngọt cho dễ uống.

Điều trị bằng thuốc

Nếu đã thay đổi thói quen sinh hoạt và áp dụng các bài thuốc với các nguyên liệu tự nhiên mà tình trạng ho rát cổ họng vẫn không cải thiện thì bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn điều trị kịp thời và phù hợp nhất.

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn sử dụng một số nhóm thuốc dưới đây để điều trị ho rát cổ họng:

• Thuốc giảm ho và thuốc long đờm: Thuốc ức chế ho (thuốc chống ho) giúp làm dịu cơn ho của bạn bằng cách ngăn chặn phản xạ ho. Điều này đặc biệt hữu ích đối với những cơn ho khan gây đau đớn hoặc khiến bạn mất ngủ vào đêm. Thuốc long đờm lại thường được dùng cho các trường hợp ho có đờm, giúp làm loãng chất nhầy trong đường hô hấp để bạn có thể dễ dàng ho ra hơn.
• Thuốc kháng sinh khi tình trạng ho rát họng là do các bệnh lý gây ra bởi vi khuẩn.
• Thuốc kháng viêm ngăn ngừa viêm, nhiễm trùng, làm dịu niêm mạc phổi, phế quản, giảm nhanh cơn đau rát.
• Thuốc giảm tiết axit dạ dày nếu tình trạng ho rát cổ họng là do trào ngược dạ dày thực quản.

Trước khi sử dụng thuốc, bạn nên tham khảo hướng dẫn từ bác sĩ, dược sĩ để sử dụng thuốc đúng cách, không tự ý dùng thuốc để tránh gặp phải các tác dụng không mong muốn.

Tình trạng ho rát cổ họng có thể chỉ là một phản xạ của cơ thể trước sự ảnh hưởng của các yếu tố môi trường. Tuy nhiên, nó cũng có thể là một dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm. Vì vậy, bạn nên theo dõi sát sao sức khỏe của bản thân để có những cách xử lý kịp thời và đúng đắn, từ đó bảo vệ tốt sức khỏe cho chính mình và người thân trong gia đình.

Tài liệu tham khảo:

• https://www.healthline.com/health/cold-flu/sore-throat-natural-remedies#marshmallow-root
• https://www.verywellhealth.com/remedies-for-dry-cough-200667
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sore-throat/diagnosis-treatment/drc-20351640