Bia Bà Và Bia Ghi Dấu Nơi Xét Xử đầu Tiên Của Tòa án

 Đền thờ Đức Thánh Bà (Bia Bà) 

Đền thờ Đức Thánh Bà (Bia Bà) nằm trong  trong Cụm di tích Đình, chùa, Bia bà La Khê, Bia Bà thờ bà Trần Thị Hiền, Hoàng phi đời Vua Mạc Thái Tông (Mạc Đăng Doanh), bà là người phụ nữ có công lớn đối với người dân Hà Đông- nơi có trụ sở của tapchitoaan.vn, nơi đây còn vô cùng ý nghĩa đối với mỗi cán bộ, công chức, người lao động của hệ thống Tòa án vì có “Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên của Tòa án nhân dân tại Bắc Bộ”.

Đền thờ Đức Thánh Bà

Bà Trần Thị Hiền sinh ngày mồng 2 tháng 3 năm 1511 tại làng La Ninh huyện Từ Liêm trấn Sơn Tây, nay là thôn La Khê xã Văn Khê, quận Hà Đông, Hà Nội, bà sinh ra trong một gia đình nhiều đời làm quan, thân phụ Bà là Đô lực sĩ Thiết Sơn bá Trần Chân đời Lê sơ. Bà mất ngày 16 tháng 11 năm 1538.

Bà là người có tư chất thông minh, lại nết na thùy mị và có nhan sắc hơn người nên năm Minh Đức thứ 1 (1527) đời Mạc Thái Tổ, nhà vua cho đón Bà vào Đông cung chọn làm Phi tử cho Thái tử Mạc Đăng Doanh. Năm 1530, Thái tử lên nối ngôi, đặt niên hiệu là Đại Chính, Bà được phong làm Đệ nhị cung.

Khi vào Cung bà được nhà Vua tin tưởng giao quản lý tài chính. Bà hay giúp đỡ người nghèo khó, hướng dẫn người dân cách làm ăn, mở mang nghề dệt tơ, lụa. Bà là người hiền đức có công với triều đình nhà Mạc và nhân dân địa phương.

Năm 1532 Bà sinh được Hoàng tử, song cũng từ đó sức khỏe giảm sút. Năm 1538 vua cho Bà về dưỡng bệnh tại quê nhà cũ là làng La Ninh huyện Từ Liêm, bà mất năm 28 tuổi, được chôn tại cánh đồng Đa Bang trong làng. Ghi nhớ công ơn bà nên dân làng đã tôn bà là Đức Thánh Bà.

Bia ghi sự tích về bà được dựng lên tại cánh đồng Đa Bang (còn gọi là cánh đồng Hoàng hậu) trong 3 thế kỷ.

Bàn thờ Đức Thánh Bà- Mạc triều Đông cung hoàng hậu

Năm 1982, Bia Bà được chuyển về khu di tích Đình, Chùa, Bia Bà La Khê, Hà Đông, trong Đình có văn ghi bia bài điếu của vua Mạc Thái Tông năm 1539. Người dân La Khê kể rằng, Thánh Bà khi xưa là người chỉn chu, lo lắng, quản lý mọi việc trong cung để Nhà vua yên tâm chinh chiến khắp nơi, khi sống bà có công lớn với nước, với dân, khi bà mất đi nhân dân thờ phụng bà.

Nhân dân truyền nhau rằng, Đức Thánh Bà- Mạc Triều Đông cung hoàng hậu rất linh thiêng,vào những ngày cuối năm âm lịch, đầu năm mới hay mùng một, rằm hàng tháng luôn tấp nập người đến chiêm bái.

Đặc biệt, hàng năm vào những dịp đầu năm mới thì không chỉ nhân dân trong vùng, miền mà du khách thập phương đến đây chiêm bái rất đông, có những đoàn khách từ miền Nam và các tỉnh rất xa xôi đến lễ Đức Thánh Bà, có hôm hàng vạn lượt người.

Từ phía ngoài Bia Bà đã tấp nập hàng quán bán đồ lễ, nhiều dịch vụ  “viết sớ lễ”, dịch vụ lễ…. Phía xa hơn có hẳn sân rộng gửi xe ô tô, xe máy nhưng vẫn luôn chật kín chỗ. Rất nhiều hộ dân, người dân xung quanh có công ăn việc làm và thu nhập cao nhờ Bia Bà linh thiêng.

 Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên của Tòa án nhân dân tại Bắc Bộ

Cũng tại mảnh đất thiêng liêng này, Tòa án nhân dân tối cao quyết định xây dựng “Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên của Tòa án nhân dân tại Bắc Bộ” được khánh thành vào ngày 20/4/2014.

Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên được khánh thành ngày 20/4/2014

Công trình xây dựng Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên của Tòa án nhân dân tại Bắc Bộ được khởi công xây dựng từ ngày 5/8/2013 và huy động bằng nguồn kinh phí đóng góp tự nguyện của các cán bộ, công chức ngành TAND.

Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên của Tòa án nhân dân tại Bắc Bộ

Ngay sau khi giành được độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 33C ngày 13/9/1945, “thiết lập các Tòa án quân sự”, việc thành lập Tòa án quân sự với chức năng xét xử tất cả các hành vi xâm hại đến sự vững mạnh của Nhà nước đã đánh dấu sự ra đời của hệ thống Tòa án nhân dân.

Những ngày đầu thành lập, Tòa án quân sự tập trung thực hiện công tác xét xử, kịp thời trấn áp tội phạm phản cách mạng và các tội phạm khác, bảo vệ chính quyền dân chủ nhân dân, bảo vệ sức mạnh và kỷ luật của quân đội. Năm 1946,  Tòa án quân sự Hà Nội đã mở phiên tòa đầu tiên, xử tử hình tên Quản Dưỡng phạm tội bắn vào đoàn nhân dân đang tiến vào trại Bảo An biểu tình, Tòa án nhân dân tối cao đã quyết định xây dựng “Bia ghi dấu sự kiện địa điểm xét xử đầu tiên của Tòa án nhân dân tại Bắc Bộ” tại cụm di tích Bia Bà La Khê và ngay sát Đền thờ Đức Thánh Bà.

Bia ghi dấu địa điểm xét xử đầu tiên của Tòa án là công trình lịch sử lưu giữ truyền thống của Tòa án; là địa điểm để các công chức Tòa án đến thăm, tưởng niệm, tự hào và trân trọng công sức của các lớp cha, anh và truyền thống lịch sử của Tòa án, đồng thời tạo động lực cho cán bộ, công chức TAND và Tòa án quân sự các cấp tích cực phấn đấu, phát huy truyền thống tốt đẹp, thực hiện cải cách tư pháp, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN.

Đến với khu di tích Đình, Chùa, Bia Bà La Khê, chúng ta còn được chiêm ngưỡng những di tích lịch sử – văn hóa, sự thâm nghiêm cổ kính của kiến trúc Đình, Chùa, Bia Bà. Năm 1998, khu di tích Đình, Chùa, Bia Bà La Khê đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật.

Bài có tham khảo thêm tư liệu tại vi.wikipedia.org/wiki/Khu_di_tích_Đình_-_Chùa_-_Bia_Bà_La_Khê

NGÔ XUÂN BÁCH và NGÔ HÀ CHI, La Khê, Hà Đông, Hà Nội