Buông Bỏ Là Gì? Nghệ Thuật Buông Bỏ Trong Phật Giáo - Hoa Sen Phật

Thầy Thích Nhất Hạnh, một thiền sư nổi tiếng của Phật giáo có một số lời khuyên hữu ích về thực hành buông bỏ. Nhiều người nhầm lẫn buông bỏ, tách rời hoặc không gắn bó là một hình thức xa cách, hoặc ngắt kết nối với người khác. Tuy nhiên, như thầy Nhất Hạnh giải thích, buông bỏ thực sự có nghĩa là yêu một người nhiều hơn bạn đã từng yêu họ trước đây!

Buông bỏ là gì?

Đức Phật dạy “không dính mắc” hay “buông bỏ” (tiếng Anh: give up), một trong những thực hành quan trọng trên con đường trở thành Thánh Nhân (ariyasaavaka). Và đây không phải là một hành động từ bỏ mọi thứ hay thậm chí là một hình thức khổ hạnh.

• Tham khảo thêm: Dính mắc là gì?

Mặc dù Đức Phật dạy “Buông bỏ là một phần không thể thiếu của thực hành Bát Chánh Đạo“. Nhưng nếu nó được đưa ra khỏi ngữ cảnh, nó có thể gây ngộ nhận rằng chúng ta nên phát triển sự thiếu quan tâm đến người khác, và chúng ta nên sống mà không cần cảm thấy hoặc thể hiện cảm xúc của chúng ta.

Nhiều Phật tử thường khuyên nhau nên “buông bỏ đi cho lòng thanh thản” khi trải nghiệm một nghịch cảnh nào đó. Họ nghĩ “buông bỏ” có nghĩa là tách rời và không còn nghĩ gì tới đối tượng đó nữa…Những kiểu giải thích sai lầm này rất phổ biến, vì không phải lúc nào cũng có những bản dịch chính xác từ ngôn ngữ Pali sang các ngôn ngữ khác.

Hình thức tách rời này là một sự hiểu biết sai lầm về lời dạy của Đức Phật. Thầy Nhất Hạnh nói rằng, để thực sự buông bỏ, chúng ta phải học cách yêu thương trọn vẹn hơn. Không dính mắc chỉ xảy ra khi tình yêu của chúng ta dành cho người khác nằm ngoài ước muốn của chúng ta, hoặc dự đoán của chúng ta về một kết quả cụ thể.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh mô tả bốn hình thức buông bỏ chân chính trong Phật giáo, thật đáng ngạc nhiên, đó không phải là nhốt mình trong hang động để tránh phiền não, hoặc phớt lờ những ai đã làm tan vỡ trái tim bạn, hoặc phớt lờ những đam mê hay ham muốn lãng mạn của bạn. Đây không phải là tách rời hay vứt bỏ. Buông bỏ có nghĩa là lặn sâu vào bên trong – nơi có hạt giống thấu hiểu và đồng cảm tích cực.

Buông bỏ không có nghĩa là từ bỏ

Như chia sẻ ở trên, buông bỏ không phải là hình thức từ bỏ, xa lánh hay trốn tránh để được bình an. “Buông bỏ” trong đạo Phật được hiểu là một phương pháp tu tập giúp hành giả trưởng thành hơn, phát triển hơn trên con đường tâm linh.

“Từ bỏ” là một khái niệm của người bình thường, phàm phu khi muốn từ bỏ, xa lánh hay không quan tâm để ý đến một đối tượng nào đó. “Buông bỏ” và “từ bỏ” có ý nghĩa hoàn toàn khác nhau.

Ví dụ về “từ bỏ”: Đứa con của bạn hư đốn không nghe lời bạn, làm những việc sai trái khiến bạn phiền não và suy nghĩ tiêu cực. Sau bao nhiêu lần khuyên răng nhưng đứa con vẫn như thế, không nghĩ được cách nào hay hơn để giải quyết nên bàn đành “từ bỏ” đứa con của mình.

Mặc cho nó muốn làm gì làm, sống chết ra sao thì kệ. Tuy nhiên, việc “từ bỏ” trong trường hợp này không phải dễ, bạn chỉ nói trên miệng là “từ bỏ” nhưng bên trong là một sự giằng xé nội tâm kinh khủng. Và cuối cùng, miệng thì nói “từ bỏ” nhưng tâm thì lúc nào cũng hướng về đứa con hư đốn của mình.

Ví dụ về “buông bỏ”: Hạnh phúc không phải là một loại tính cách, mà chính xác hơn là một năng lực trí tuệ. Cách chúng ta nhìn nhận và phản ứng về các sự kiện trong cuộc sống. Đây là cốt lỗi tu tập trong Phật giáo.

Giống như trường hợp trên, “buông bỏ” có nghĩa là không bị “vướng kẹt” trong suy nghĩ, lời nói và hạnh động để hành phúc phát triển từ bên trong mặc cho ngoại cảnh như thế nào.

Để hạnh phúc, bạn phải “buông bỏ” bản ngã của mình, đó là không vướng kẹt vào quá khứ, tranh luận, ham muốn kiểm soát, phàn nàn và suy đoán… “Buông bỏ” là trí tuệ, không phải hành động “từ bỏ” hay “vứt bỏ” mà là rộng lượng, bao dung, Từ Bi Hỷ Xả đối với mình và người.

Ý nghĩa thật sự của buông bỏ trong đạo Phật

Tâm từ – Maitri

Thiền sư Thầy Nhất Hạnh mô tả tầm quan trọng của Maitri, và nó không phải là tình yêu như chúng ta thường hiểu trong cách sử dụng từ ngữ thông thường. Ông nói:

Khía cạnh đầu tiên của tình yêu đích thực là maitri (metta ở Pali), ý định và khả năng mang lại niềm vui và hạnh phúc cho người khác. Để phát triển năng lực đó, chúng ta phải thực hành tìm kiếm và lắng nghe sâu sắc để chúng ta biết phải làm gì và không nên làm gì nhằm mang lại hạnh phúc cho người khác.

Nếu bạn cung cấp cho người thân yêu của bạn một cái gì đó mà họ không cần, đó không phải là maitri. Bạn phải xem bối cảnh thực tế của họ hoặc những gì bạn cung cấp có thể mang lại cho họ sự bất hạnh.

Nói cách khác, sự buông bỏ chân chính của bạn có thể đến khi chấp nhận rằng một số điều bạn thường làm để khiến người khác cảm thấy được yêu thương và hạnh phúc, có thể không phải là điều mà người thương của bạn đang cần.

Thay vì ép buộc hành vi đó lên người khác, với mục đích thỏa mãn cái tôi, hoặc buông bỏ đối tượng và trốn vào rừng sâu…bạn chỉ cần buông bỏ nhu cầu đó trong chính mình và quan sát xem điều gì khiến người khác cảm thấy thoải mái, an toàn và hạnh phúc .

Ông giải thích thêm:

Chúng ta phải sử dụng ngôn ngữ cẩn thận hơn. “Tình yêu” là một từ hay; chúng ta phải khôi phục ý nghĩa của nó. Từ ‘maitri’ với từ gốc là mitra và nó có nghĩa là bạn bè. Trong Phật giáo, tình yêu đích thực chính là tình bạn.

Tâm bi – Karuna

Hình thức tiếp theo của sự buông bỏ chân chính là tâm bi (karuna). Khi chúng ta buông bỏ, không có nghĩa là chúng ta ngừng cung cấp một liên lạc từ bi, lời nói hay hành động từ bi để giúp đỡ ai đó đang đau khổ.

• Tham khảo thêm: Lòng từ bi là gì?

Chúng ta cũng không hy vọng sẽ mang nỗi đau của họ đi. Lòng bi mẫn chứa đựng mối quan tâm sâu sắc. Đó không phải là sự xa cách. Nó cũng không phải là sự cô lập với người khác.

Đức Phật mỉm cười vì Ngài hiểu tại sao đau khổ tồn tại, và bởi vì Ngài cũng biết cách biến đổi nó. Bạn sẽ trở nên gắn bó sâu sắc hơn với cuộc sống khi bạn bắt đầu tách rời khỏi sự mong cầu kết quả, nhưng điều này không có nghĩa là bạn ngừng nỗ lực khi bị bệnh, nghèo đói, phiền não…khổ đau.

Tâm hỷ – Mudita

Để buông bỏ chân chính bạn cần thực hành lòng biết ơn và niềm vui hân hoan. Mudita hay niềm vui nảy sinh khi chúng ta bày tỏ lòng biết ơn đối với tất cả những gì chúng ta đang có, để chúng ta không còn bám víu vào một mong mỏi thành quả khác có thể dẫn đến khổ đau.

Định nghĩa về niềm vui của Đức Phật giống như ‘niềm vui không ích kỷ’. Điều đó có nghĩa là chúng ta không chỉ tìm thấy hạnh phúc khi điều gì đó tốt đẹp xảy ra với chúng ta, mà chúng ta cũng vui mừng khi người khác tìm thấy hạnh phúc của họ.

Nếu bạn đã từng nói lời chia tay với một tình yêu hoặc một người bạn để họ có thể tiếp tục cuộc sống, bạn có thể cảm thấy đau buồn, khó chịu khi họ tìm thấy một người yêu mới, hoặc tìm được một người bạn mới thay thế bạn. Hoặc bạn có thể phớt lờ và không quan tâm đến đối tượng.

Đây không phải là sự buông bỏ chân chính. Tâm hỷ có nghĩa là bạn vẫn thấy hạnh phúc ngay cả khi người khác tìm thấy hạnh phúc và điều đó không liên quan gì đến bạn.

Tâm xả – Upeksha

Thiền sư Nhất Hạnh mô tả phẩm chất cuối cùng của tình yêu đích thực làm sáng tỏ quá trình buông bỏ chân chính. Ông nói:

Yếu tố thứ tư của tình yêu đích thực là upeksha, có nghĩa là bình đẳng, không dính mắc, không phân biệt đối xử, thậm chí là quan điểm cá nhân.

Upa có nghĩa là ‘kết thúc’, và iksha có nghĩa là ‘nhìn.’ Bạn leo lên núi để có thể nhìn toàn bộ khung cảnh, không bị ràng buộc bởi bên này hay bên kia.

Nếu tình yêu của bạn có sự dính mắc, phân biệt đối xử, định kiến ​​hoặc cố chấp trong đó, thì đó không phải là tình yêu đích thực. Những người không hiểu Phật giáo đôi khi nghĩ upeksha có nghĩa là thờ ơ, nhưng sự thản nhiên của tâm xả không phải là lạnh lùng cũng không phải là thờ ơ.

Nếu bạn có nhiều hơn một đứa con, tất cả chúng đều là con của bạn. Upeksha không có nghĩa là bạn không nên thương yêu chúng. Bạn yêu theo cách mà tất cả con cái của bạn đều nhận được tình yêu của bạn, không phân biệt đối xử – tình yêu vô điều kiện.

Thầy Nhất Hạnh giải thích rằng nếu không có phẩm chất này, tình yêu của chúng ta có xu hướng trở thành sở hữu, một nền tảng của chấp ngã.

Chúng ta cố gắng để người thương yêu của chúng ta trong túi và mang họ bên mình, nhưng họ giống như cơn gió hoặc con bươm bướm, hoặc một dòng suối, cần phải di chuyển và chảy và có nguy cơ chết. Đây không phải là tình yêu, đây là sự hủy diệt cho chính chúng ta và đối tượng.

Kết luận

Để tình yêu thông thường trở thành tình yêu đích thực, nó phải có các yếu tố từ bi, niềm vui và sự bình đẳng, và điều này chính là ý nghĩa thật sự của buông bỏ trong Phật giáo.

Bí mật ở đây là buông bỏ không phải là một nghệ thuật, nó là sự thừa nhận, một thực thể sống động. Một mối quan hệ không dính mắc, vướng kẹt là lành mạnh, mạnh mẽ và tràn đầy tình yêu thương, bi mẫn và bình đẳng.

Đây chính là tình yêu đích thực, không ích kỷ bởi vì ý thức về ‘cái tôi’ của bạn không còn được khẳng định trong mọi tình huống. Nếu bạn muốn thực hành buông bỏ chân chính, bạn phải yêu thương nhiều hơn chứ không phải ít hơn, hoặc “không quan tâm – thờ ơ” theo cách mà bạn thường nghĩ. Đây là sự hiểu lầm phổ biến về giáo lý vô giá này của Đức Phật.

Hoasenphat.com – Theo: upliftconnect.com

Bài liên quan sẽ được cập nhật sau!