Bút Pháp Hiện Thực Của G Flaubert Qua Tiểu Thuyết Bovary - Tài Liệu Text

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.docx) (35 trang)

Trang chủ

Giáo Dục - Đào Tạo

Cao đẳng - Đại học

bút pháp hiện thực của g flaubert qua tiểu thuyết bovary

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (180.59 KB, 35 trang )

LỜI NÓI ĐẦUVào nửa cuối thế kỷ XIX, khi chủ nghĩa thực dụng có xu hướng lấn áp vàtiêu diệt những ước vọng thanh cao của tâm hồn con người, con người trởnên bi quan, mất niềm tin vào những khát vọng. Và Flaubert là người đạidiện tiêu biểu nhất cho nhận thức phổ biến này. Trong ngòi bút của ông đãcó sự pha trộn giữa trào lưu hiên thực và tinh thần chủ nghĩa thể hiện rõ rệt,ông đặc biệt quan tâm đến thân phận con người trong giai đoạn xã hội tư sảnPháp bước sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Tiểu thuyết “Bà Bovary” làđứa con tinh thần nằm trong bối cảnh đó, ông đã có sự kết hợp gần như hoànmỹ những yếu tố truyền thống với những cách tân táo bạo, vượt ra xa nhữngý nghĩ tầm thường, thấp hèn mà mọi người vẫn bị “đóng khung” bên trong.Qua số phận nhân vật trong tác phẩm, tác giả đưa đến cho người đọcthấy nỗi ám ảnh kinh hoàng về sự tan vỡ đau đớn những giấc mộng đẹp. Cáihay của ông chính là ông không hề nói ra, thể hiện gì trong văn bản về ýkiến cá nhân mình mà do độc giả tự trải lòng vào tác phẩm và thấu hiểu,thấm vào “mặt chìm” của tảng băng trôi. Để thể hiện rõ điều này, G.Flaubertđã chọn cho mình những bút pháp nghệ thuật hiện thực đặc sắc, đánh mạnhvào tâm lý người đọc để thể hiện rõ quan điểm, tư tưởng của mình cũng nhưcách nhìn xã hội lúc bấy giờ.Với mong muốn khái quát lại sơ lược một số thủ pháp nghệ thuật đặc sắccủa G. Flaubert, cụ thể hơn là bút pháp hiện thực của ông qua tiểu thuyết BàBovary, chúng tôi đã thực hiện tiểu luận này. Trong quá trình viết bài khôngthể tránh khỏi những sai sót, kính mong được thông cảm và góp ý tận tình!1PHẦN 1 GIỚI THIỆU CHUNG1.1.1.1.1.Tác giả Gustave FlaubertCuộc đờiGustave Flaubert (1821-1880), là nhà văn hiện thực cuối XIX củaPháp, một trong những tiểu thuyết gia lớn nhất của phương Tây. GustaveFlaubert là con của một bác sĩ phẫu thuật thẩm mĩ tại Rouen. Ông sinh sốngvà học tập tại quê nhà cho đến năm 1840 thì ông đến Paris để học luật.Ngay từ nhỏ G.Flaubert đã bắt đầu viết văn, ông có khả năng nhận xétmột cách tỉ mỉ và khách quan. Vào thời thiếu niên G.Flaubert là một ngườimơ mộng, lãng mạng, ông hướng tới sự nổi loạn với những mong muốn kìquái như làm người hát rong, người khởi nghĩa… Năm 17 tuổi ông gặp gỡvà có một mối tình đơn phương bền bỉ với Elisa. Mối tình này chính lànguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm của ông, khi Elisa góa chồng 35 tuổiG.Flaubert mới dám gửi cho bà bức thư tình đầu tiên.Năm 1846, ông đã rời Paris và từ bỏ việc học luật. Ông bị bệnh thầnkinh và chứng bệnh đó có thể đã góp phần vào sự chuyển hướng của ông.Ông trở về quê nhà và sống ở đó đến cuối cuộc đời. Tuy không lập gia đìnhnhưng trong thời gian này ông có một mối tình với nhà thơ Louise Colet.Về già, ông chứng kiến sự qua đời của mẹ và những người bạn, sự thất bạicủa tác phẩm “Sự cám dỗ của Ăngtoan” làm ông thêm suy sụp. Ông mấtnăm 1880 và được mệnh danh là nhà văn “Buồn nhất thế kỉ”.1.1.2.Sự nghiệp văn chươngNhững tác phẩm tiêu biểu của ông có thể kể tới như: Bà Bovary(1857), Nhật ký người điên, Giáo dục tình cảm (1869), Sự cám dỗ của thánhĂng toan (1874), Ba truyện ngắn (1877)…Về tư tưởng nghệ thuật của G.Flaubert có thể tóm gọn trong câu nóibất hủ của ông:“Ở trong tôi có hai con người, một bị lóa mắt trước những khoa trương vănvẻ tính trữ tình, những đôi cánh bay bổng và âm vang của câu chữ, nhữngđỉnh cao lý tưởng; con người thứ hai thì đào bới lục lọi sự thật tất cả lúc nào2mà anh ta có thể, anh ta kết án điều nhỏ bé một cách mạnh mẽ cũng như khianh ta kết án sự vĩ đại, anh ta muốn các bạn cảm nhận một cách cụ thể bằngcảm giác vật chất.” Câu nói này đã tóm lược cuộc đời ông qua hai thời kì:“Con người thứ nhất” là khi ông hướng đến chủ nghĩa lãng mạn, những đammê thời non trẻ đã để lại trong G.Flaubert một trái tim dịu dàng nhạy cảmnhiệt tình mà sau này ông buộc phải phủ nhận tất cả để thay vào đó là mộtthái độ hoài nghi sâu sắc.“Con người thứ hai” đã đứng trước nhiều băn khoăn và tan vỡ trong tâmhồn.1.2.1.2.1.Tiểu thuyết “Bà Bovary”Hoàn cảnh ra đờiRa đời năm 1857, tiểu thuyết Bà Bovary của Gustave Flaubert ngaylập tức đã thu hút được sự chú ý của công chúng Paris. Người ta quan tâm,thậm chí vồ vập nó không phải ở nội dung của tác phẩm mà chính là ở chỗtác giả của tác phẩm này vừa được xoá trắng án trong một vụ kiện hy hữu:một cuốn tiểu thuyết, cùng với tác giả và nhân vật trong truyện bị đưa ra toàvì “vi phạm thuần phong mỹ tục” và các chi tiết quá thẳng thắn. Trong lịchsử văn học Pháp từ trước tới nay mới chỉ có hai người bị ra toà vì chuyệnvăn chương: một là G.Flaubert với tiểu thuyết Bà Bovary và hai làBaudelaire - người mở đầu thơ ca Pháp hiện đại - với tập thơ Hoa ác (LesFleurs du Mal - 1857). Nhưng sau đó, G.Flaubert đã được tha bổng.Tiểu thuyết Bà Bovary được xem là quyển tiểu thuyết hiện thực haynhất trong những sáng tác của ông, báo hiệu những nét đổi mới trong tiểuthuyết phương Tây hiện đại thế kỉ XX.Qua tác phẩm này, người đọc có thể nhận ra nơi các nhân vật có cácđặc tính tầm thường, đôi khi ngu xuẩn và tác giả hầu như muốn nói rằngThượng Đế không ở trên thế gian. Tác giả đã dùng thể văn gián tiếp tự doqua đó các tư tưởng của nhân vật được thuật lại bằng người kể chuyện rànhmạch và khách quan.1.2.2. Tóm tắt tác phẩmCâu chuyện xoay quanh những năm giữa thế kỷ XIX ở Pháp. Tại vùngNormandy, con gái của một người nông dân tên là Emma, Emma có một tầmnhìn lý tưởng hóa tình yêu lãng mạn mà ảo mộng ấy sinh ra từ những cuốn3tiểu thuyết tình cảm cô đã từng đọc khi sống ở tu viện. Emma kết hôn vớibác sĩ Charles Bovary và di chuyển đến thị trấn Tostes - nơi ở và làm việccủa Charles. Charles rất yêu Emma, nhưng vì anh là một người sống thực tếvà thường bận bịu với việc chăm sóc bệnh nhân nên Emma ngày càng chánnản và hụt hẫng tình cảm với anh. Cho đến một hôm, hai vợ chồng Emmađược mời đến dự tiệc và khiêu vũ ở nhà hầu tước Andervilliers, để rồi sau đónàng luôn mơ mộng về một cuộc sống lãng mạn như những quý bà. VàEmma bắt đầu lãng phí vào những vật chất sang trọng mà tất cả tiền bạc đềuvào tay Lheureux.Emma bệnh, gia đình nàng chuyển đến Yonville, nàng sớm kết bạnvới một viên luật sư tập sự, tên là Leon Dupuis. Khi mối quan hệ giữa họngày càng tiến xa hơn mức tình bạn thì Leon đã hèn nhát để nàng ở lại cáitỉnh nhỏ và y đến Paris để khởi hành sự nghiệp.Emma cùng với Homais thuyết phục Charles thử một phát minh y tếmới trên chân của Hippolyte, nhưng kết quả chữa trị không thành và chânHippolyte bị cắt bỏ sau phẫu thuật. Xấu hổ vì sự kém cỏi của chồng và cảmthấy mọi thứ trở nên ngột ngạt hơn, Emma đi vào con đường ngoại tình vớiRodolphe – một anh chàng đa tình và giàu có, nhưng khi nàng chuẩn bị trốntheo hắn thì hắn đã biến mất dạng. Emma lâm bệnh nặng và rồi Charles đưanàng đi xem kịch và ở đó họ gặp lại Leon. Sau đó, Leon và Emma đã bắt đầumột mối tình vụn trộm. Trở về nhà, Emma thao túng Charles cả về tài chínhlẫn việc nàng nói dối đi học đàn để được gặp Leon mỗi tuần.Món nợ mà Emma vay Lheureux ngày càng nhiều, đến lúc Lheureuxthấy nàng không còn khả năng chi trả thì hắn liền lật mặt buộc nàng phảithanh toán các khoản nợ, đồng thời hắn dọa sẽ đưa Emma ra tòa. Charlesbiết sự việc nhưng vì yêu nàng nên cố tìm cách giải quyết, trong khi Emmađi tìm tình nhân của mình để nhờ giúp đỡ thì lại bị từ chối. Tìm đủ cách, làmđủ mọi việc nhưng vẫn không giải quyết được vấn đề, thế là nàng đến phòngthí nghiệm của dược sĩ Homais lấy lọ thạch tín uống để tự vẫn. Emma mất,Charles đau khổ và cũng chết theo nàng, đứa con gái tội nghiệp phải bonchen ra đời - làm công nhân kiếm sống. Kết thúc tiểu thuyết, hạnh phúc giađình của Emma bị đổ vỡ, còn tay dược sĩ Homais lại nhận được Huânchương Danh dự và sống tiếp một cuộc đời vô dụng của mình.41.3.Khái quát văn học hiện thựcVới sự lùi dần của mỹ học lãng mạn trong hoàn cảnh xã hội mới vìkhông đáp ứng được những đổi thay của thời đại mới, tâm tư mới, xu hướng“tôn trọng thực tế” xuất hiện thay cho sự tưởng tượng, mơ mộng và tính chủquan cực đoan trong sáng tạo văn chương lãng mạn. “Sự phản ứng hiệnthực” phủ định tư duy siêu hình, đòi hỏi nhà văn phải có khả năng quan sát,tiếp nhận và phán xét thế giới bên ngoài. Các quan niệm mới xuất hiện như“nghệ thuật là tấm gương trên đường, phản ánh khi thì trời xanh, khi thì bùnlầy” (Stendhal); “lý tưởng của một nhà văn vô ngã là khả năng biến hóa đadạng : vừa là nạn nhân vừa là đao phủ, quan tòa và bị cáo, lần lượt diễn cácvai của mục sư và người lính, cái cày của nông phu, sự ngây thơ của quầnchúng và sự ngu xuẩn tiểu tư sản”(Balzac). Nhà văn muốn nhấn mạnh đếnkhả năng biến hóa và hội nhập vào các tầng lớp xã hội để thể hiện cho đúngbản chất của nhiều loại con người, chứ không đặt nặng việc thể hiện cái tôicá nhân. Hiện thực khách quan ở nhiều mặt như lịch sử, xã hội. Tâm tình củacác tầng lớp xã hội phải là cảm hứng chính cho sáng tạo văn chương.Sự phát triển khoa học kỹ thuật của các nước tiên tiến ở phương Tâyvào đầu thế kỷ XIX cũng tác động lớn đến sự ra đời của xu hướng hiện thực.Những phát hiện mới về thế giới và con người đã tác động mạnh đến tưtưởng của nhà văn.Về nội dung: phê phán xã hội tư bản và các tiêu cực của nó đã làm thahóa con người trong mối quan hệ trục giả dối, tố cáo sự nô lệ của con ngườitrước danh vọng, vật chất tiền tài, biến con người thành lạnh lùng tàn nhẫndưới sự chỉ huy của đồng tiền. Nội dung đó đã gây ấn tượng về văn học hiệnthực phê phán như là một trào lưu sở trường về việc mô tả cái xấu, cái ác.Trong văn học hiện thực phê phán, nhân vật chính thường không phải lànhân vật chính diện. Các nhân vật anh hùng, nhân vật tích cực bị mờ nhạt.Nhà văn hiện thực phê phán thường không thành công với loại nhân vật này.Các nhân vật nổi tiếng của họ thường là nhân vật phản diện, nhân vật thahóa. Do đó sự thể hiện các quan điểm tiến bộ, nhân đạo của nhà văn hiệnthực phê phán thường là gián tiếp chứ không trực tiếp.Về nghệ thuật: Những nguyên lý cơ bản của văn học hiện thực phêphán thường được nhắc đến qua tóm tắt nổi tiếng sau đây của Engels “Ngoài5những chi tiết cụ thể, lịch sử, còn phải nói đến sự xây dựng những tính cáchđiển hình trong hoàn cảnh điển hình”. Tất nhiên nghệ thuật hiện thực phêphán không chỉ có thế. Trong quá trình hình thành và phát triển của nó, cũngcó sự đan xen, pha lẫn với nhiều xu hướng nghệ thuật khác. Vì thế, trong tácphẩm hiện thực phê phán, các yếu tố đề tài, chủ đề, nhân vật, bút pháp cũngrất phong phú. Chủ nghĩa hiện thực phê phán Tây Âu đã để lại nhiều tácphẩm nổi tiếng, nhiều đóng góp có ý nghĩa vào việc hoàn chỉnh thể loại tiểuthuyết hiện đại.Nhắc đến dòng văn học hiện thực phê phán giai đoạn nửa sau thế kỷXIX, ta có thể nhắc đến một số tên tuổi như: Gustave Flaubert, Guy deMaupassant, Honoré de Balzac, Stendhal.Gustave Flaubert gắn liền với một số chuyển hướng của dòng văn họcnày. Có thể nói rằng đây là một nhà văn “buồn” nhất trong văn học Pháp thếkỷ XIX, với một chủ nghĩa bi quan hoài nghi phủ trùm lên mọi cuộc sống vàmọi số phận. Trong tiểu thuyết, một mặt ông lên án cái ác, nhưng mặt khác,các khát vọng lãng mạn cũng bị chế giểu, nhân vật lãng mạn bị châm biếm,trở thành những bức chân dung đáng thương, thảm hại. Bút pháp châm biếm,cô đọng, sắc sảo của ông gần như chỉ phát huy mạnh mẽ trong việc thể hiệnnhững bế tắc của đời sống con người. Các tác phẩm hay nhất của ông nhưBà Bovary, Một tấm lòng chất phác, Giáo dục tình cảm và tác phẩm dang dởcuối đời là Bouvard và Pécuchet thể hiện sự nhất quán của một quan niệmnghệ thuật về cuộc sống và con người hoàn toàn bế tắc và bi đát. Con ngườiluôn bị lừa dối hoặc tự lừa dối, luôn luôn thất bại và vỡ mộng. Mọi khátvọng chỉ là ảo tưởng. Con người sống tốt đẹp hay sống xấu xa thì cũng cùngchung một kết thúc mà thôi.6PHẦN 2 BÚT PHÁP HIỆN THỰC CỦA GUSTAVEFLAUBERT TRONG TÁC PHẨM “BÀ BOVARY”2.1.Nội dung hiện thực trong tác phẩm “Bà Bovary”2.1.1. Những nền tản hình thành bút pháp hiện thực của GustaveFlaubertBối cảnh xã hội Pháp đầu thế kỉ XIXVào những năm 30 của TK XIX, mâu thuẫn chủ yếu của xã hội Phápbấy giờ là mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản. Sự phát triểncủa hình thức bóc lột chủ nghĩa tư bản đã làm cho số phận của đông đảocông nhân và quần chúng nông dân càng thêm khốn khổ. Công việc nặngnhọc, thời gian làm việc từ 14 đến 18 giờ mỗi ngày, đối lập với “đồng lươngchết đói”, công nhân bị đói khổ, cùng cực. Những cuộc biểu tình, đấu tranhcủa giai cấp công nhân và nông dân lao động đòi tăng lương và giảm giờlàm tất yếu nổ ra.Năm 1830, cách mạng nhân dân Paris nổi dậy chống lại Charles X,chấm dứt thời kỳ Bourbon phục hoàng hình thành nền Quân chủ tháng BảyPháp (1830-1848). Louis - Philippe I, vốn là Công tước Orleans, thuộcnhánh thứ dòng họ Bourbon, lên ngôi. Không còn xưng “Vua nước Pháp”như các vị vua trước đó, Louis - Philippe I là vua của người Pháp với mộtnền quân chủ lập hiến, chính quyền nằm trong tay giai cấp đại tư sản - quýtộc tài chính (Mác). Đó là thời kỳ mà trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnK.Mac và Engels viết:“Giai cấp tư sản đã biến phẩm giá của con người thành một giá trị trao đổitầm thường…, giai cấp tư sản đã xé toang bức màn tình cảm phủ lên nhữngquan hệ gia đình và thu hẹp những quan hệ ấy thành ra chỉ còn là nhữngquan hệ tiền nong đơn thuần”.Năm 1848, một cuộc cách mạng khác nổ ra, đánh dấu chấm hết cho sựcai trị của dòng họ Bourbon. Nền Đệ nhị cộng hòa, vốn nhen nhóm từ Cáchmạng tháng Bảy, được tuyên bố ra đời ngày 24 tháng 2 năm 1848. NapoleonIII trở thành tổng thống đầu tiên của nước Pháp. Tuy nhiên chính quyền lâmthời lại không làm gì để giúp đỡ đời sống nhân dân và từ chối giúp đỡ các7dân tộc đang đấu tranh giành độc lập. Đến tháng sáu năm 1848, chế độ cộnghòa tư sản đang được thành lập đã được đánh dấu trong sổ khai sinh của lịchsử bằng một cuộc chiến đấu có một không hai chống lại giai cấp vô sản; tiếptheo đó là thời kỳ phản động. Đến năm 1851, một cuộc đảo chính diễn ra,Lui Bonapacto lên ngôi vua thành lập nền Đế chế thứ hai, mà thực chất là đểphục vụ cho giai cấp tư sản.Lênin đã nhận xét rằng:“Đây là thời kì mà tinh thần cách mạng của phái dân chủ tư sản đã suy vongtrong khi đó tinh thần cách mạng của phái vô sản chưa đến lúc già dặn”. Sựthất bại của cách mạng 1848 thất bại dẫn đến tình trạng khủng hoảng củagiai cấp tư sản Xã hội với nhiều biến động chính trị và nền văn học cũng cónhững thay đổi để thích nghi: từ các trào lưu lãng mạn sang phê phán hiệnđại.Trên cơ sở những luận điểm lịch sử của xã hội Pháp như thế, nền vănhọc khuynh hướng chủ nghĩa hiện thực phê phán Pháp đã hình thành và pháttriển rực rỡSự kế thừa văn học hiện thực phê phán PhápXã hội Pháp sau cách mạng 1848 trở nên thụt lùi, điều đó dẫn đếnnhững ranh giới trong văn học hiện thực phê phán, có thể chia ra làm hai giaiđoạn: giai đoạn những năm 30-40 và giai đoạn những năm 50-60 của thế kỷXIX. Hoàn cảnh giai đoạn sau Cách mạng 1848, trước hết là sự thất bại củaCách mạng đã làm tan vỡ ảo tưởng rằng có thể giải quyết những mâu thuẫncủa xã hội bằng con đường hòa bình. Và chính sự tan vỡ ảo tưởng ấy lànguồn gốc của của nghĩa bi quan và hoài nghi trong từng tần lớp tiểu tư sảntrí thức bấy giờ. Trong những năm 50 và 60 của thế kỷ XIX, dòng hiện thựcphê phán cũng biến chuyển, nó không còn rực rỡ như những năm 30 - 40,sức mạnh tố cáo yếu hơn và bắt đầu có những mầm mống suy đồi.Gustave Flaubert là nhà văn tiêu biểu cho giai đoạn này, người bắccầu giữa chủ nghĩa hiện thực phê phán cổ điển Pháp nửa đầu thế kỷ XIX vớiBalzac, Stendhal, và chủ nghĩa hiện thực phê phán hiện đại Pháp kể từ cuốithế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX với Anatole France, Romain Rolland,… Cả sựnghiêp sáng tác của nhà văn, cũng như thế giới quan của ông, mang dấu ấnsâu sắc của một thời kỳ lịch sử đặc biệt ở Pháp và ở Châu Âu nói chung. Ở8Pháp là thời kỳ nền Quân chủ tháng bảy với Louis Philipe, và nhất là saucuộc Cách mạng 1848 là bóng sương mù của đế chính thứ hai phản động.Còn ở Châu Âu là thời kỳ sau Cách mạng thời kỳ mà “tinh thần dân chủ pháitư sản đã suy vong, trong khi tinh thần cách mạng của giai cấp vô sản xã hộichủ nghĩa chưa tới lúc dày dặn” (Lenin). Cách mạng 1848 làm chín muồikhủng hoảng xã hội tư sản, đó là sự kiện quan trọng nhất quyết định nhữngnét đăc trưng trong thế giới quan của G.Flaubert được phản ánh đầy đủ trongsự nghiệp của ông.G. Flaubert bắt đầu công việc từ những năm 40 của thế kỷ XIX, vẫncòn chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa lãng mạn. Nhưng thời kỳ trưởng thành làtừ những năm 50 trở đi, nhất là những năm năm 50 và 60, là lúc thắng thếnền nhị Đế chính với tay hoàng đế Napoleon III, mà tất cả tính chất đê hèncủa nó đã bị G.Flaubert bóc trần trong những tác phẩm xuất sắc nhất củaông.Tác phẩm nổi tiếng nhất của G.Faubert là cuốn tiểu thuyết Bà Bovary(Madam Bovary). Gustave Flaubert đã tiếp tục truyền thống tố cáo khôngthương xót xã hội tư sản của các nhà hiện thực phê phán nửa đầu thế kỉ XIXnhư Balzac, Stendhal. Nhưng đồng thời, ở ông cũng có những đặc điểm khácvới các nhà văn trên do thời đại lịch sử quyết định, đó là đặc điểm của chủnghĩa hiện thực phê phán cổ điển bắt đầu đi vào bước suy thoái của nó.Trước hết, do chỗ gia cấp tư sản, sau cuộc Cách mạng 1848, và trongthời kì Đế chính thứ hai, đã mất hết khả năng cách mạng của nó để trở thànhmột giai cấp hoàn toàn phản động. G.Flaubert đã đạt tới mức tố cáo xã hội tưsản triệt để, cao hơn cả những nhà văn hiện thực trước ông. Trong tác phẩmcủa nhà văn, vắng bóng hoàn toàn bất cứ một ảo tưởng nào đời sống thực tại.Tạo nên chủ đề lớn trong các tác phẩm, đặc biệt ở Bà Bovary là sự tan vỡđau đớn của những mộng đẹp. Nhưng khác với tiểu thuyết lãng mạn,Flaubert vạch trần cái tầm thường trong bản thân những ước mơ, nhữngmộng đẹp lãng mạn. Thái độ của ông hoàn toàn không khoan nhượng đốivới bất cứ mưu toan nào định phủ một tấm màn lãng mạn lên trên cái thực tếnghiêm khắc của hiện thực xã hội. Ở tiểu thuyết của G.Falubert không cònnhững nhân vật anh hùng mang những dục vọng mãnh liệt kiểu Rastignac(Tấn trò đời) hay Julien Soel (Đỏ và Đen), mà là những con người bìnhthường hay nói đúng hơn là tầm thường giống như kiểu Bà Bovary.9Thế giới quan của FlaubertChủ nghĩa bi quan, hoài nghi về khách quan mà nói đó là sự xảy đếntất yếu, để giải thích về chủ nghĩa bi quan, hoài nghi trong thế giới quan củaG.Flaubert, có thể dựa trên hai vấn đề, đó là bi kịch từ căn bệnh thần kinhcùng những mất mác huyết thống của G.Flaubert và hạn chế của xã hội Phápthế kỉ XIX.Năm 1844, G.Flaubert mắc bệnh thần kinh khiến ông phải dừng họcluật, năm 1846 bố và em gái mất. Trong con người G.Flaubert đã có nhữngchuyển biến mà ông nhận xét rằng: “Cái người đang sống bây giờ và đang làtôi chỉ còn ngắm nhìn con người kia đã chết. Tôi có hai cuộc đời khác hẳnnhau… Cuộc sống hoạt động say mê, sôi nổi, đầy những xúc động tráingược và những cảm giác muôn vẻ đã chấm dứt năm hăm hai tuổi”. Từ đóvề sau, G.Flaubert dành toàn bộ thời gian sống cho lao động nghệ thuật kiêntrì và khắc khổ, G.Flaubert hầu như giam mình trong căn phòng làm việc vàvật lộn với ngôn từ - “nỗi dằn vặt ghê gớm của bút pháp”, để đưa đến sựhoàn mỹ trong từng chi tiết, và cho đến nay ông vẫn được ca tụng là bậcthầy về hình thức.Là một nhà văn hiện thực chân chính, trước một thời cuộc đầy biếnđộng và tăm tối như thế, G.Flaubert không khỏi căm ghét thiết chế xã hội tưbản chủ nghĩa, trật tự tư sản mà cụ thể là dưới triều đại vua Napoleon.G.Flaubert cũng từng hoài nghi song vẫn tin tưởng một điều gì đó tươi sángở cuộc cách mạng tháng hai năm 1948. Tuy nhiên bản chất bần tiện của nềncộng hòa tư sản bộc lộ làm ông đau đớn. Đến những cuộc cách mạng nôngdân và công nhân bị đàn áp đẫm máu và cuối cùng là bọn lưu manh gây racuộc đảo chính tháng 12 năm 1951 lập nền đế chế thứ hai, G.Flaubert khôngcòn bất kỳ niềm tin nào về khả năng cách mạng của giai cấp công nhân cũngnhư tin rằng các truyền thống tiến bộ đã chấm dứt mở ra một thời kỳ thoáihóa lâu dài cho nước Pháp. Trong thư gửi cho nhà thơ Lui Buile (tháng 12năm 1850) ông viết: “Tương lai day dứt ta, quá khứ níu giữ ta… Tôi thấymột quá khứ đổ nát và một tương lai còn phôi thai… ”.G.Flaubert khao khát sự thay đổi tiến bộ, yêu mến những tâm hồn caođẹp, coi trọng học vấn thực chất… bao nhêu thì càng căm ghét sự nghèo nànvề tâm hồn, tính ti tiện, giả dối của giai cấp tư sản bấy nhiêu. Ông vạch trần10qua các sáng tác của mình, xé toạt bức màn mơ mộng. Trong một bức thưông viết: “Sự thô bỉ là sản phẩm của thế kỉ XIX”. Cũng do tư tưởng bi quanchi phối, quan điểm mỹ học của Flaubert cũng bị ảnh hưởng theo.G.Flaubert chỉ quan tâm quan sát sự vận hành tầm thường của cuộc sống vàlấy nó làm chất liệu nghệ thuật. G.Flaubert căm ghét chủ nghĩa lãng mạnmuốn tô son điểm phấn cho xã hội tư sản, qua các sáng tác, ông báng bổ nó,vẽ nên hình dạng chải chuốt của nó rồi đặt trong bối cảnh thực tại để vạchtrần cái kệch cỡm, lạc điệu. G.Flaubert chủ trương “nghệ thuật thuần túy” –gần với quan điểm nghệ thuật phi xã hội của phái thi sơn, “hình thức hoànmỹ”, hay “hiện thực nghiêm ngặt”, nghĩa là người nghệ sĩ phải khách quan,đứng bên ngoài và cao hơn cuộc sống, cao hơn cá nhân mình; như thánhAlla, quan sát tất cả, có mặt ở mọi nơi nhưng không ai trông thấy và khôngcan thiệp vào tác phẩm. Tuy nhiên, thực tế sáng tác G.Flaubert không kháchquan, ông chú ý quan sát cuộc sống, thể hiện nó, đi sâu vào những mâuthuẫn trong tâm hồn con người và qua đó nói lên cái ngột ngạt của xã hộibấy giờ. Đọc sáng tác của G.Flaubert ta thấy rõ tâm hồn đang cựa quậy củaông. Cũng chính vì chủ trương như thế G.Flaubert quan niệm, chỉ có một địahạt duy nhất trong cái đẹp, tuy chỉ cục bộ, có thể thực hiện được, đó là nghệthuật, vì “trong tất cả mọi ảo tưởng nó ít ảo tưởng nhất”. Nhưng cái đẹp táchkhỏi cuộc sống thực tại chỉ có thể là cái gì trừu tượng, đứng lên trên cuộcsống. Từ đó G.Flaubert đi tới khẩu hiệu tháp ngà của nghệ sĩ. Ông kêu gọinghệ sĩ rút vào đó: “Chúng ta hãy đóng cửa lại, hãy leo lên càng cao cànghay, tới tháp ngà của chúng ta, đến bậc cuối cùng, gần với trời; ở đó có dôikhi lạnh nhưng chẳng phải là sự đau khổ, trái lại anh trông thấy ánh rực rỡcủa sao và chẳng nghe thấy tiếng những kẻ ngu xuẩn”.Có thể thấy cuộc đời của G.Flaubert từ những năm 1846 trở đi gầnnhư khép kín, ông say sưa với thế giới nghệ thuật của riêng mình, chỉ khinào cần đi tìm kiếm tư liệu sáng tác ông mới bước ra khỏi thế giới ấy. Màthế giới lúc bấy giờ ra sao, điểm nổi bật nhất chính là một xã hội đầy bấtcập, thụt lùi và tôn thờ đồng tiền. Bước ra khỏi thế giới riêng tư, G.Flaubertcũng chỉ có thể thấy được những thối nát mà ông kinh tởm, ông đem hiệnthực ấy khúc xạ lại trong sáng tác, một lần nữa G.Flaubert lại bị dày vò bởinhững mâu thuẫn, những lầm lạc, những hoài nghi, những bi quan… để đếncùng, cũng như nhiều trí thức nghệ sĩ khác của Pháp thế kỉ XIX bộc lộ11những hạn chế về tư tưởng trong sáng tác, tuy nhiên cần phải nhìn nhận đâylà hạn chế chung do thời đại nước Pháp bấy giờ mang lại.2.1.2.Nội dung hiện thực trong tác phẩm Bà BovaryTrong tác phẩm Bà Bovary, Flaubert tiếp tục đề tài về con người trongxã hội tư sản Pháp thế kỉ XIX. G.Flaubert vẫn khai thác thác những chủ đềcủa các nhà văn hiện thực trước ông như Balzac, Stendhal..., như khát vọngcủa con người trong xã hội tư sản, sự tha hóa nhân cách trong xã hội tư sản,hay ngoại tình… Nét riêng của G.Flaubert là ông xây dựng hệ thống nhânvật là những con người hết sức tầm thường thậm chí “khuyết tật” trong xãhội tư sản.Tiền thân của văn học hiện thực là tiểu thuyết phong tục, nên trước hếtphải kể về quang cảnh nông thôn nước Pháp trong tác phẩm Bà Bovary.G.Flaubert vẽ ra những bức tranh khác nhau nhưng mang cùng một nộidung, ba bức tranh chính đó là vùng Normandy, các thị trấn của Tostes,Yonville. Điểm chung ở đây chính là sự nghèo nàn, lạc hậu, trì trệ. ỞNormandy là một vùng nông thôn khá xa xôi hẻo lánh, xa rời văn minh loàingười, nơi đầu tiên giam cầm nhân vật Emma khiến cô chán ngán, buộc côphải thoát ra bằng con đường hôn nhân. Địa điểm tiếp theo là thị trấn Tostesnơi ở và làm việc của nhân vật Charles Bovary, thị trấn được miêu tả khôngthể khác biệt hơn, nó nhỏ bé, tầm thường và khiến Emma uất ức đến đổbệnh. Nơi thứ ba là ở Yonville, một mảnh đất mà vừa nhìn vào đã thấy thấtvọng. Nghèo và tẻ nhạt, đó là nơi ngôn ngữ không có trọng âm cũng nhưcảnh vật không có điểm nhất, phomat tồi nhất quận, trồng trọt không hiệuquả. Nhà thờ nằm lọt thỏm trong khuôn viên nghĩa địa, nghĩa địa được mô tảlà càng ngày càng được mở rộng do đợt dịch tả, người canh nghĩa địa vừa làphu đào huyệt vừa là bõ nhà thờ. Ở đây phương tiện đi lại và giao lưu hànghóa ngoại tỉnh là chiếc xe con én của mụ góa le Francois. Đó là ba địa hạtmà Emma Bovary buộc phải gắn bó về mặt thể xác, còn tâm hồn nàng baogiờ cũng hướng đến một nơi trong tưởng tượng, đó là Paris, ở Paris Emmahình dung có tất cả những gì mà nàng khao khát, là địa vị, tiền bạc, lãng mạnvà không tồn tại những thứ mà nàng đang phải chịu đựng.Về con người trong tác phẩm, có thể nói toàn bộ nhân vật đều lànhững kẻ tầm thường, ngu ngốc, ti tiện và giả dối, khuyết tật nặng nề về tâm12hồn và hoàn toàn say sỉn. Trong Bà Bovary, G.Flaubert lên án và đả kíchkhông chừa một thành phần nào trong xã hội. Trong Bà Bovary có thể kể raông bố của Charles hay Emma đều là những nông dân thích hưởng thụ, tiêuphí tiền bạc cho những thú vui tốn kém. Bà mẹ của Charles là một phụ nữchỉ biết đến tằn tiện, sống khổ sở để kiếm tiền cho chồng con. Mụ leFrancois, chủ tiệm sư tử vàng chỉ biết giữ khư khư những cái cũ, từ bàn bi ađến chiếc xe con én chậm chạp. Vợ tay dược sĩ Homais là một người đàn bàđơn giản đến ngu ngốc, hạnh phúc vì chồng mang về chiếc bánh cứng haychỉ mặc những bộ trang phục lượn thượm; trong khi hắn kiểu cách đến rỗngtuếch, thích khoe mẽ kiến thức khoa học, giỏi luồn lách xu nịnh, thườngxuyên thổi phồng mọi sự việc đến mức lý tưởng, có thể vì thù hằn riêng tưvới một người ăn mày mà viết báo hạ nhục… Vị cha Xứ thường xuất hiệnkhi có người chết được ông ví như những con quạ giỏi đánh hơi xác chết.Tên lái buôn xảo quyệt Lheureux, lừa gạt nạn nhân bằng những lời đườngmật rồi hạ bài khôn khéo bằng cách đưa tên người khác xiết nợ. Hay hai têntình nhân hèn hạ là Leon và Rodolphe. Đến Charles thì lại càng là một tênngu ngốc từ nhỏ, được miêu tả một cách chế giễu và đáng thương; Charles ,hắn học hành tối dạ, lấy cần cù bù lại mới qua được các kỳ thi, hắn làm thầythuốc cũng chỉ dám cắt những đơn thuốc an toàn, cũng vì ngu dốt nên hắnthất bại trong ca phẫu thuật của “kỷ nguyên công nghệ lừa phỉnh” màHomais dựng lên, hắn thích thú với những cái tầm thường, hạnh phúc vớinhững cái ổn định cũ kỹ… và tệ hại hơn hắn ngu ngốc đến mức không biếtvợ ngoại tình với hai người đàn ông, rồi ngu ngốc đến cả tha thứ cho nhữngkẻ ấy. Và Emma Bovary, nàng thì sao, Emma cũng tầm thường thế nhưngtrong tác phẩm nàng lại là một điểm sáng lấp lánh, người ta nhìn vào nàngvà tự thấy họ thấp kém hơn Emma. Emma có thể coi là nhân vật tỉnh táo,nàng nhận thức được trật tự tầm thường và cuộc sống tẻ nhạt mà xã hội tưsản mang lại, nàng phản ứng lại nó, chống lại nó bằng những cách của riêngEmma. Tuy nhiên, cũng giống như nhân vật Don Quijote của Cervanter,nàng phạm phải sai lầm; Emma tin vào cái tốt đã cũ, nàng vin vào chủ nghĩalãng mạn và sống sót bằng cách vẽ vời nên chúng để rồi dấn hết sai lầm nàyđến sai lầm khác để cuối cùng đi đến bi kịch của cuộc đời nàng, mà nói chocùng Emma Bovary cũng lại là một kẻ say.13Đọc Bà Bovary ta thấy rõ được tư tưởng và bút pháp của G.Flaubert,ông chống lại xã hội tư sản bằng việc vạch trần một xã hội đầy tăm tối, làmthui chột những khát vọng cao đẹp, bóp chết những mầm mống thay đổi tiếnbộ của con người. G.Flaubert bộc lộ rõ chủ nghĩa bi quan trong tác phẩm,không có lấy một manh mún nào của sự đổi thay tích cực, tất cả chỉ là nhữngthụt lùi ngu muội, càng lùi càng tiến dần đến chỗ hủy diệt. Trong Bà Bovarycũng là sự vận dụng quan điểm “nghệ thuật thuần túy”, “hình thức toàn mỹ”,lời văn được gọt dũa hết sức mượt mà, trôi chảy; hay lối viết “hiện thựcnghiêm nhặt” cũng được triệt để sử dụng, đọc Bà Bovary là những tiếngkhóc xé lòng của nhân vật, những tiếng kêu cứu thảm thiết, nhưng đáp lạichỉ là sự im lặng của “Alla Flaubert” - “Emma Bovary là tôi” nhưngG.Flaubert vẫn quyết định hủy diệt nàng. Có thể kết luận tiểu thuyết BàBovary của Gustave Flaubert “không có một con đường nào để nhân vậtEmma được sống, nàng chỉ có thể lựa chọn giữa tồn tại hoặc chết”.2.2.2.2.1.Bút pháp hiện thực của Flaubert thể hiện qua nghệ thuật trong tiểuthuyết “Bà Bovary”Chủ đềChủ đề văn học là “những ý tưởng cơ bản, thường phổ khám phátrong một tác phẩm văn học”. Tiểu thuyết Bà Bovary, nổi bật lên những chủđề lớn sau:Chủ đề lớn nhất trong tiểu thuyết Bà Bovary mà G.Flaubert muốn bộclộ lên là chủ đề “ảo mộng tan vỡ”, mà cụ thể ở đây là sự bất lực của ngườiphụ nữ với những khao khát về tình yêu lãng mạn, muốn vượt lên trên cáitầm thường của cuộc sống hằng ngày. Trong tác phẩm, Emma là một cô gáitrẻ có tâm hồn tế nhị và nhạy cảm, nàng lại sống trong một xã hội tư sản thốinát, từ nhỏ - những ngày còn học ở tu viện, nàng đã chịu ảnh hưởng củanhững tư tưởng hoang lạc, ảo mộng từ những cuốn tiểu thuyết tình cảm tiêucực. Emma ấp ủ những hi vọng về một cuộc hôn nhân hạnh phúc và lãngmạn nhưng chính Charles lại là người đầu tiên làm cho Emma vỡ mộng vìsự vô vị trong tình yêu của anh ta. Đến khi sinh con, Emma lại hi vọng conmình sẽ là một đứa con trai vì nàng nhận thức được “một người phụ nữ luônluôn bị cản trở” nhưng nó lại là một bé gái. Thất vọng trước thực tại cuộcsống và để thoát khỏi nó Emma đã chọn đi vào con đường ngoại tình. Nhưng14con đường ấy càng đi càng lún sâu vào sai trái và thất bại bởi bản chất củanó là sự thỏa mãn dục vọng trong vụng trộm chứ không phải là tình yêu thậtsự, không thể thay đổi được cục diện cuộc đời nàng. G.Flaubert đã ngầm thểhiện sự thấu hiểu và đồng cảm cho số phận của những người phụ nữ thôngqua nhân vật Emma, rõ ràng trong tác phẩm ta thấy những người đàn ôngxung quanh nàng luôn là những người làm chủ vận mệnh của họ dù là tốthơn hay tệ hơn, còn những người phụ nữ như Emma thì yếu đuối, không đủsức thay đổi cuộc sống của chính mình, để rồi nàng phải chọn cái chết đểlàm sự giải thoát cuối cùng. Vậy mới nói Emma Bovary là một nhân vật điểnhình cho sự “tan vỡ những mộng tưởng” trong cuộc sống.Chủ đề thứ hai mà G.Flaubert muốn thể hiện, đó là “sự thất bại của xãhội tư sản đương thời”. G.Flaubert muốn khẳng định rằng sự thối nát của xãhội tư sản là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều nỗi thất vọng, sự bế tắc và cáichết của Emma. Mà Emma và những thất vọng của nàng đã phản ánh một xuhướng xã hội và lịch sử đang lên của nửa thế kỉ thứ XIX, đó là những mộngtưởng về cái cao quý, lãng mạn của cuộc sống, nhưng thực chất nó là cáikhát vọng xa vời với những con người tầm thường và nhỏ bé như Emma.Cái xã hội bất công ấy chính là phương tiện để bọn có quyền và có tiền thaotúng mọi mặt của đời sống, xã hội “giả tạo” đào tạo ra những con người máymóc và cực kì nham hiểm mà tất cả những vẻ ngoài chỉ là lớp sơn hàonhoáng mà bọn tư sản và bọn lãng mạn cực đoan đã vẽ ra. Và G.Flaubert đãđề cập đến tầng lớp quyền quý, những con người sinh ra đã sung sướngkhông cần phải lao động cực nhọc để kiếm sống mà vẫn được một quyềnhạn nhất định trong xã hội, chỉ vì tổ tiên của họ là quý tộc, trong khi đó baonhiêu con người khổ công làm việc thì cả đời vẫn sống trong túng thiếu, vẫnlà những người thấp cổ bé họng, luôn phải chịu sự ức hiếp của kẻ mạnh vềđồng tiền và mạnh về quyền lực. Ở xã hội đó có những con người đại diệnnhư tên Lheureux và gã Homais, bọn chúng chẳng khác nào loài rắn hổmang, lúc nào cũng ra vẻ biết điều và thân thiện nhưng bên trong chứa đựngmột túi độc dược luôn sẵn sàn và chỉ đợi nhắm đúng mục tiêu là hạ con mồingay, Emma chính là nạn nhân đáng thương của chúng. Đặc biệt là gãHomais, kẻ dốt nát mà tưởng mình uyên bác, rất thích bàn luận về khoa họcmà hắn chính là chỗ dựa vững chắc cho một chính quyền phản động như Đếchính thứ hai; hắn tỏ ra nguy hiểm ngay cả khi rất nhiệt tình để thúc giục15Charles thử một phát minh y tế mới cho cái chân của Hipolyte để rồi anh taphải chịu chứng hoại tử và sau đó là chịu cảnh tàn tật,… Để đả kích cái xãhội ti tiện ấy, G.Flaubert đã khéo chọn cảnh Hội nghị nông nghiệp để quansát kỹ, mà Hội nghị được phản ánh như “một bản hòa âm nội tại: một đằnglà chính quyền giả dối và một đằng là tình yêu bịp bợm”, đó là chi tiết đắtgiá để ông chứng minh rằng đằng sau “vở kịch” sân khấu ấy chính là “vởkịch” mà xã hội tư sản đang diễn lúc bấy giờ.Chủ đề tiếp theo mà G.Flaubert đã dày công để gửi gấm quan điểmnghệ thuật của mình là “sự bất cập của ngôn ngữ”. G.Flaubert nắm bắt đượctính mơ hồ của ngôn ngữ, nó thường là một phương tiện không đủ để diễn tảcảm xúc và ý tưởng. Bằng ngòi bút hiện thực điêu luyện G.Flaubert đã tạo ranhiều tình huống độc đáo và sắp xếp ngôn từ một cách có chủ ý để cho thấycác nhân vật thường xuyên không có khả năng giao tiếp với nhau. Cụ thểtrong tác phẩm, thầy giáo của Charles nghĩ anh nói tên mình là“Charbovari”, hay khi Emma đã cố nói cho vị linh mục hiểu là nàng đang rấtđau khổ nhưng vị linh mục lại nghĩ rằng nàng đang đề cập đến cái nóng củamùa hè – điều này cũng cho thấy nhà thờ trong xã hội tư sản đương thờicũng chỉ hỗ trợ cho con người những vật chất dễ tìm chứ không mang lại sựgiải thoát thật sự trong tinh thần của họ. Và một lần nữa, nó cũng xuất hiệnkhi Charles đọc được thư tình của Rodolphe và Emma nhưng anh lại hiểu saivề nó như một thứ tình cảm bạn bè thuần khiết, …G.Flaubert nhận thức được sức mạnh của những lời nói dối có thể cheđậy sự thật hay truyền đạt lại ý đối lập của nó, thậm chí còn hiệu quả hơn cảviệc dùng đại diện của chính sự thật, vì vậy ông rất thận trọng trong việc sửdụng ngôn ngữ viết để che giấu đi những quan điểm của mình. Đồng thời,việc này cũng cho thấy quan điểm mới mẻ của ông đó là để văn bản tự thânnói lên ý nghĩa của nó. Bằng chứng là ông đã để Emma nhiều lần nói dối đểbiện hộ cho những việc làm bất chính của nàng trước mặt Charles và anhcũng rất mực tin nàng. Như việc ông đặt suy nghĩ của mình vào suy nghĩ củaRodolphe để truyền tải sự gian dối của nhân vật khi hắn đã dùng những lờiba hoa để dối gạt tình yêu của Emma, … Việc ông khám phá và sử dụng thủpháp nghệ thuật này là có chủ ý, vì ông muốn phản ứng lại quan điểm chorằng “chủ nghĩa hiện thực sẽ cung cấp một bức tranh chính xác hơn về cuộcsống hơn là chủ nghĩa lãng mạn”. Có thể nói, chủ đề về những bất cập của16của ngôn ngữ thể hiện trong Bà Bovary trở thành một trong những thủ pháp,quan điểm nghệ thuật mới mẻ của G.Flaubert.Tóm lại, những chủ đề chính được thể hiện trong tiểu thuyết BàBovary là những quan điểm chủ chốt về văn chương trong cách nhìn củaG.Flaubert trước cuộc sống.2.2.2.Xây dựng nhân vật điển hìnhGustave Flaubert xuất hiện vào giai đoạn nửa sau thế kỉ XIX, khidòng văn học hiện thực phê phán ở Pháp đã có những chuyển hướng. Vớitinh thần chủ nghĩa bi quan và hoài nghi, trong mọi tác phẩm của mình,G.Flaubert trùm lên một cái nhìn buồn bã. Ông nói về những khát vọng, ướcmơ của con người bị tan vỡ trong xã hội đương thời một cách mạnh mẽ bằngbút pháp châm biếm sắc sảo và thông qua việc dựng nên những hình tượngnhân vật điển hình trong tác phẩm của mình.Nhân vật điển hình đầu tiên phải kể đến trong Bà Bovary chính lànàng Emma Bovary. Qua bút pháp của Gustave Flaubert, nàng trở thành mộtđiển hình nổi bật của cả một lớp phụ nữ trong xã hội tư sản Pháp thế kỉ XIX.Chính G.Flaubert đã khẳng định: “nàng Bovary tội nghiệp của tôi, trong giờphút này đang đau khổ và khóc lóc ở 20 làng của nước Pháp”. Và có lẽ rộnghơn hình ảnh nàng Emma Bovary không còn là một cá biệt mà đã thành đạidiện cho cả những con người nhỏ bé, yếu ớt và đi vào ngõ cụt của chính xãhội xấu xa, ti tiện đương thời.Người ta gọi nhân vật Emma là kiểu “nhân vật vỡ mộng”, bởi xã hộitư sản Pháp thế kỉ XIX không hề dung chứa bất kì ước mơ cao đẹp và chânchính của con người. Cuộc cách mạng tư sản Pháp (1789 - 1794) đã khôngdựng nên một xã hội công bằng hợp lý như dự đoán ban đầu của các nhà vănhóa ánh sáng thế kỉ XVIII. Sau đó là đến thời kỳ Trung hưng hèn kém, vớihành động khôi phục lại những đặc quyền phong kiến lỗi thời. Đến 1830, xãhội tư sản Pháp chính thức mở ra một thời kì thống trị tham tàn và thối nátcủa tư sản tài chính. Tất cả những nguyên nhân trên đã tạo nên một sự thấtvọng cùng cực, những ảo mộng bị đổ vỡ sâu sắc. Vì vậy, văn học hiện thựcphê phán ở phương Tây vào thế kỉ XIX là văn học với chủ đề vỡ mộng. Cáctác giả của buổi đầu trào lưu văn học hiện thực phê phán như Balzac,Stendhal, về sau là G.Flaubert hay Maupassant đều chọn khai thác chủ đề17này trong các sáng tác của mình. Nếu Balzac hay Stendhal nói về nhữngthanh niên trí thức thuộc các tầng lớp giữa và dưới giai cấp tư sản, hoặc xuấtthân từ gia đình quý tộc bị phá sản, tài năng trí tuệ có thừa nhưng vì kémđồng tiền nên không thể ngoi lên một địa vị cao trong xã hội, từ đó đâm rabuồn chán, bất đắc chí; đến G.Flaubert trong Bà Bovary đã nói về bi kịch vỡmộng xảy đến với người phụ nữ. Emma Bovary trong tác phẩm của ông làngười đàn bà có trí tuệ, nhan sắc có trái tim nhiệt tình lãng mạn nhưng rốtcuộc lấy phải một người chồng hèn kém, thiếu tham vọng nên đành phảisống cuộc đời cô đơn, và cuối cùng thì đành chọn con đường ngoại tìnhnhằm chút nào mong tìm thấy sự giải thoát. Đó cũng là hình mẫu mà Jantrong Một cuộc đời của Maupassant hay nàng Anna Karenina của L.Toltoigặp phải.Cuộc đời của Emma Bovary là chuỗi của những cuộc rượt đuổi với sốphận, nhằm mong muốn vươn lên khỏi cái tầm thường nhưng rốt cuộc nàngđành bất lực và có một kết thúc đầy bi thương. Sinh ra và lớn lên trong mộtxã hội tỉnh lẻ, quanh nàng đều là những cuộc sống nhờ nhờ màu xám, đều lànhững cuộc đời và số phận chọn cảnh cam chịu, thỏa thuận với nghèo nàn,ngột ngạt. Trong khi đó, Emma vốn từng có lúc chịu sự giáo dục của nhàthờ, lại thêm việc tiếp xúc với những tiểu thuyết lãng mạn. Nàng lớn lêntrong bầu không khí lãng mạn thế kỉ XIX ở Pháp, trong truyện hiệp sĩ WalterScott và thơ Larmatine. Sách là người dẫn đường nàng, và nàng đem cả mơmộng trong sách vào thế giới thực. Nàng đi tìm tình yêu lí tưởng, nàng khaokhát cuộc đời lừng lẫy, nàng mơ ước tự do. Chính sự tác động ấy đã khiếnnàng cưỡng lại, chống lại và phản kháng lại với xã hội tư sản đương thời đểmong muốn tìm được một hạnh phúc. Nhưng khi Emma cố chòi đạp đểvươn lên giành lấy hạnh phúc cho chính mình thì cái xã hội đương thời lạisiết chặt và nhấn nàng xuống sâu hơn, để rồi cả cuộc đời nàng chỉ góp nhặtđược những thứ tầm thường, những thứ cuối cùng không chỉ hủy hoại niềmtin mù quáng của Emma mà còn buộc nàng phải tìm đến cái chết để đượcgiải thoát.Thế thì điều gì, hay thế lực nào đã đẩy Emma Bovary rơi vào bi kịchnhư thế? Phải chăng là Charles tẻ nhạt, hay Rodolphe mang những đặc điểmcủa một gã Sở Khanh? Hoặc đó có phải là Homais bề ngoài giả làm bạn tốtcủa Charles nhưng luôn tìm cách hủy hoại chàng và gia đình, hay là18Lheureux - một con buôn gian xảo và cho vay lãi xảo quyệt khiến nàng rơivào cảnh nợ nần chồng chất? Tất cả mỗi người họ đều là một mắc xích dẫnđến bi kịch trong cuộc đời Emma.Như vậy, Gustave Flaubert đã vạch ra sự tan vỡ những ảo tưởng lãngmạn của Emma khi chúng bị đặt sai chỗ trong một xã hội tư sản tầm thườngvà hèn kém.Ngoài nhân vật Emma trở thành một nhân vật điển hình đại diện chonhững người phụ nữ vỡ mộng trong xã hội tư sản Pháp đương thời, thìG.Flaubert cũng tài tình khi dựng nên hình ảnh tay dược sĩ Homais. Hắnhiện lên với kiểu nhân vật giả dối, chuộng lợi và khôn khéo. Xuyên suốt câuchuyện là hình ảnh một tay dược sĩ chu đáo, luôn ân cần tốt bụng và sẵnsáng giúp đỡ gia đình Bovary, nhưng nguyên nhân sâu xa là bởi hắn nghĩCharles sẽ giúp con đường sự nghiệp buôn bán dược phẩm của hắn sẽ pháttriển hơn và cũng là cách bịt miệng Charles. Qua hình tượng nhân vật này,Flaubert đã có một cú đả kích sâu cay vào tầng lớp tư sản đương thời.Homais là điển hình của những trí thức nửa mùa, dốt nát mà lại sính nóichuyện khoa học. Không dừng ở đó, nếu xét việc ông ta nhận nuôi Justin đểhọc việc, nhưng thực ra là lợi dụng bóc lột sức lao động, lại còn luôn giọngkể công và ra sức mắng chửi khi anh này làm sai việc. Đỉnh điểm của mọiviệc là kết thúc tác phẩm, Homais lại gặt được thành công trên con đườngcủa mình: hắn đánh bại những gã thầy thuốc trong vùng khi muốn cạnhtranh với mình, hắn nhận được Huân chương Bắc đẩu bội tinh và trở thànhbậc vai vế.Tóm lại, ngoài việc khái quát nên những con người bình thường nhưEmma Bovary ngày ngày sống trong cái lẩn quẩn, mờ xám của xã hội đươngthời, G.Flaubert còn chỉ ra cái nghèo nàn, bế tắc, và sự sa đọa về nhân cáchtrong giới trí thức tư sản bấy giờ thông qua hình tượng nhân vật điển hìnhdược sĩ Homais.2.2.3.2.2.3.1.Ngôn ngữ và giọng điệuNgôn ngữĐiểm đặc biệt đầu tiên trong ngôn ngữ kể chuyện của G.Flaubertchính là các dùng thì chia động từ. Tác giả rất ưa dùng thì Imparfait vốnđược sử dụng để miêu tả những hành động xảy ra nhưng chưa hoàn thành,19dở dang trong quá khứ. Đó là những ước mơ của Emma, những mong muốnhảo huyền được gợi lên từ những câu chuyện lãng mạn mà cô đọc ra từ tiểuthuyết, những ham muốn đổi khác, tốt đẹp. Đáng chú ý, những điều dở dangtrong quá khứ này lại được tác giả mang ra đặt song song, ngang hàng vớithực thực tại bằng liên từ et. Đáng lẽ ra theo qui tắt ngữ pháp tác giả phải sửdụng kiểu giả định quá khứ Conditionnel passé, đại loại là là “lẽ ra phải nhưthế này…”, “lẽ ra phải làm thế kia…”, để cho thấy sự khác biệt, độ chênhgiữa quá khứ và thực tế, để gây hiệu ứng tiếc nuối, chán chường, buồn bã,day dứt…. Ở đây, đó lại là dụng ý của G.Flaubert, tất nhiên ta có thể nghĩrằng quá khứ ở vị trí thấp hơn khi bị nâng lên vẫn sẽ từ từ chùng xuống,hoặc là lạc lẽo so với thực tại, nhưng không, liên từ et quá chắc chắn. Cũngbởi vì với một người – tiêu cực mà nói, sống trong ảo tưởng như Emma thìthực tại hay quá khứ cũng như nhau cả, cô sống với quá khứ cũng với nhưhiện tại. Lòng khát khao của cô quá lớn nên cô không cho phép giấc mơmình chết yểu. Có những đứt gãy ngầm tự sự hoán đổi Inparfait vớiConditionnel passé, nhưng nó không đũ mạnh để bẽ mạch truyện mà nhiềukhi nó lại trở thành thủ pháp nghệ thuật rất đắc. Ví dụ cho những điều vừanêu trên được thể hiện rất rõ ở đoạn nằm giữa phần trước và phần sau đámcưới, miêu tả những hồi ức đặc biệt của Emma. Chính đoạn này như sợi dâymỏng manh, nối cuộc đời trước và sau đám cưới của cô. Từ đó người đọccảm thấy sự thay đổi rõ rệt trong diễn biến tâm lí của một cô gái quá mơmộng và ảo tưởng. Dự báo trước cho những bước ngoặc quá lớn sắp xảy ratrong cuộc đời Emma.Điểm chú ý thứ hai về ngôn ngữ trong tác phẩm đó chính là những lờidẫn gián tiếp hai giọng. Đặc điểm của những lời dẫn gián tiếp hai giọng đólà khó xác định được chủ sở hữu của lời dẫn, là của nhân vật, của tác giả haycủa người kể chuyện. Cách vận dụng này rất độc đáo tạo ra một hiệu quảnghệ thuật cao hơn hẳn so với kiểu viết mà tác giả đóng vai trò phán xétchính. Tác giả không những tạo nên nhân vật, đồng thời ông còn cho nhânvật cả tiếng nói, thổi cái hồn thật sự vào bên trong. Bằng cách đó, cả tác giảvà nhân vật như đang tâm sự với chính bản thân mình khách quan hơn.Điểm đáng chú ý thứ ba ở đây là những ảo ảnh trong ngôn ngữ. Có thểnói, không chỉ riêng ngôn ngữ, tổng thể tác phẩm đã là sự hợp nhất củanhững ảo ảnh. Từ nhân vật trọng tâm Emma với những mơ mộng, khao khát20bất thành cho tới mạch truyện cứ mơ hồ, ám ảnh, giọng điệu kín đáo…Người đọc khó nhận ra mình được tác giả dẫn dắt đi qua ba giọng kể, từ tácgiả đến Charles và sau đám cười thuộc về Emma. Và như vậy người đọc lạcvào mê cung của câu chuyện lúc nào không hay, tác giả thôi miên họ bằngthứ ngôn ngữ cổ kính mà cũng vô cùng hiện đại. Cổ kính ở chổ, ngôn từ củaG.Flaubert như một thứ gió nội hương đồng, vừa đọc vào ta cảm nhận ngaymột chất gì rất Pháp, nhẹ nhàng êm dịu mà cũng da diếc mong lung. Vớichất liệu này, thông qua cách dùng từ mới, rất G.Flaubert tác giả tạo nên mộtsự cộng hưởng hữu hiệu.Ngoài ra còn phải kể đến lối miêu tả sự vật sự việc và con người củaG.Flaubert. Đó là một lối miêu tả nhỏ giọt, không vồn vã. Như là liệt kênhững tình tiết nhỏ để làm rõ một hình ảnh lớn hơn, bằng lối viết tinh tế.Thành công của ông là đã dùng ngôn ngữ văn chương để vẽ ra một bức tranhxã hội đương thời đầy sinh động, thể hiện được sự tẻ nhạt, u ám, quẩnquanh, chán chường của nó. Bởi vậy người đọc rất dễ hiểu thấm mặt chữ. Từlối miêu tả đó, ngôn ngữ của ông trở nên giàu tính hình tượng. Điều này rấtdễ bắt gặp. Ông còn sánh Charles với một “cô gái đồng trinh”.Do đây là một tác phẩm được dịch thuật nên khi nói về ngôn ngữ takhông thể không nhắc đến những vấn đề liên quan đến dịch thuật. Khó khănchung của những người nghiên cứu cũng như dịch thuật ngôn ngữ phươngTây ra tiếng Việt đó là sự khác biệt về phân chia ngôi kể. Ở phương Tây, đạitừ nhân xưng, hay cụ thể là là ngôi kể được dùng một cách rất chung chung,khác với tiếng Việt, có rất nhiều cách để xưng hô tùy vai vế. Khó nhất làphân biệt ngôi thứ hai Vous vì nhiều khi nó ám chỉ một đối tượng không nhấtđịnh, có thể là tác giả nói chính ông, chính nhân vật hay một lớp người trừutrượng nào đó. Dựa vào thói quen sử dụng ngôn ngữ nên những người quendùng tiếng Pháp khi đọc vào người ta sẽ dễ dàng hiểu được tác giả muốn nóiđến ai, nhưng do độ chênh của qui ước ngôn ngữ nên nhiều khi người dịchkhông thể chủ động thể hiện hết tính ám chỉ rộng của từ ngữ. Cũng chínhđiều này tạo nên ảo ảnh ngôn ngữ trong tác phẩm G.Flaubert. Mà MacximGorky đã gọi G.Flaubert là “pháp sư của ngôn ngữ, cũng khách quan nhưmặt trời gay gắt rọi sáng cả vào đám bùn nhơ ngoài phố lẫn mớ đăng tensang trọng.”21Tóm lại, G.Flaubert đã dùng ngôn ngữ một cách tinh tế, từ lúc chọnlọc ngôn từ cho đến khi sử dụng là một quá trình tỉ mỉ, rất chu đáo. Ngônngữ chính là phương tiện để ông bộc lộ quan điểm văn chương của mình vàngôn ngữ cũng để G.Flaubert sáng tạo, viết nên tuyệt tác Bà Bovary.2.2.3.2.Giọng điệuTrước hết, tiểu thuyết Bà Bovary được G.Flaubert viết với giọng văntường thuật. Ông tinh tế khi không để Emma xuất hiện từ đầu mà lại đểchúng ta nhìn thấy nàng thông qua những nhân vật khác, như khi ông đứngcùng góc nhìn với Charles để thấy Emma quyến rũ từ những chương đầutiên của tác phẩm,…G.Flaubert bắt người đọc phải chờ đợi sự xuất hiện củavai nữ chính trong tâm thế khao khát được nhìn thấy “đôi mắt” của nàng.G.Flaubert bắt đầu bằng giọng kể ở ngôi thứ nhất số nhiều, “chúng tôi” lànhững người bạn cùng lớp mới với Charlse, mà chủ ý của ông là muốnthuyết phục người đọc rằng nhân vật Charlse thật sự là một anh chàng “tầmthường và ngu ngốc đến thảm hại” trong chính con mắt của những người rấtgần gũi với anh ta, đồng thời nó là những tiền đề giúp ông lí giải thêm vềnhững tan vỡ trong cuộc đời Emma. Nhưng, không lâu sau đó ông chuyểngiọng sang ngôi kể thứ ba và điểm nhìn toàn năng để bao quát bức tranh đờisống của tác phẩm và đi sâu vào nội tâm từng nhân vật một cách khách quanhơn.Trong Bà Bovary G.Flaubert đã sử dụng một thủ pháp nghệ thuật độcđáo, dùng chính chất tương phản của hình tượng, của chi tiết để làm bật lêngiọng điệu giễu cợt, châm biếm của nhà văn, đằng sau đó là thái độ của ôngtrước nhân vật của mình, rộng hơn là thái độ đối với xã hội tư sản tầmthường, giả dối mà ông đang sống vào giai đoạn này. Ngay từ khi Charles ấpúng gọi “Bố Rouault…, bố Rouault” và rồi cái liếp che cửa ở nhà Emma đẩysập, báo hiệu tin vui: Họ sẽ lấy nhau cũng là lúc bi kịch của cả một gia đình,đặc biệt là mối quan hệ vợ chồng của họ sắp đổ ập xuống. Khi mà Emma làmột cô gái bước ra từ nhà tu Ursulines, cô sống trong những cuốn truyệnlãng mạn, “được dạy dỗ tử tế, biết cả khiêu vũ lẫn địa lý, hội họa, dệt thảmvà chơi đàn piano. Thật là tuyệt đỉnh”. Còn Charles thì sao, ngay từ đầutruyện, tác giả đã để nhân vật bị chúng bạn giễu cợt bởi cái tính “quá ưngoan hiền” của hắn, đến nỗi tầm thường và ngu ngốc, đến khi lấy vợ, bảntính vẫn thế. Tất cả cuộc đời hắn đều do người khác quyết định, hắn cũng22chẳng lấy gì chống đối, chúng cứ thế mà trôi qua, hắn vô tình trở thành một“khúc củi khô”, không hề biết thế nào là lãng mạn. Ấy vậy mà họ lấy nhau.Trước ngày cưới, Charles hầu như không được nhắc đến còn Emmachăm chút cho bộ áo cưới. Nàng đặt mua ở Rouen một phần, tự tay may mộtphần, áo sơ mi, mũ trùm đầu theo kiểu thời trang mà nàng mượn,… tất cảđược chuẩn bị chu đáo. Ngay chính bữa tiệc, “cô dâu không để lộ mảy maycho người ta có thể đoán ra một điều gì”, cái tính nhẹ nhàng, kín đáo, lịch sựnhư một tiểu thư tư sản thể hiện rất rõ qua từng cử chỉ hành động của nàng,khiến nhiều người ao ước. Charles thì trái ngược, anh chẳng giấu giếm gì cả,anh luôn mồm gọi nàng là “nhà tôi” rồi “mình mình tôi tôi”, “gặp ai cũnghỏi nàng”, anh ôm nàng “làm nhàu cả chiếc cổ áo chẽn của nàng”, một conngười thô kệch cứ thế mà hiện ra. Những cái tầm thường của Charles đã mởđầu cho những thất vọng của Emma, dẫn đến sự tan vỡ trong cuộc đời nàng người luôn muốn vươn tới cuộc sống rộng rãi, đẹp đẽ và phong phú.Hay, với giọng châm biếm sâu cay, từ buổi hội nông nghiệp ởYonville-l’Abbaye, chúng ta thấy rõ trong cùng một hoàn cảnh nhưng nộidung và chủ đề của cuộc nói chuyện hoàn toàn không liên quan, thậm chíđối lập nhau nhưng được tác giả lồng vào từng câu nói của các nhân vật thậttài tình. Một bên là cuộc trò chuyện tình tứ lãng mạn của Rodolphe cùng vớiEmma trong một phòng họp gần cửa sổ, nơi đó có thể xem được hội, mộtbên là những bài diễn thuyết dài ngoằng của những vị có chức có quyền.Một bên là chuyện tình yêu với những ước mơ cao đẹp của họ cùng vớinhững “triết lý”, còn trong hội đề cập đến nào Chính phủ, nào nông nghiệp,toàn huyên thuyên những lý thuyết suông mà không có người dân nào có thểhiểu hết. Một bên là trò lừa bịp tình yêu của tên khá sành, một bên là trò chemắt dân chúng của các ngài. Và khi lời nói “Chúc toàn thể mọi người trồngtrọt tốt!” của ông chủ tịch cũng là lúc Rodolphe “cầm tay nàng, nàng khôngrút lại”. Cách G.Flauert sắp xếp, đưa vào những chuỗi lời nói, câu chuyệnvào Hội nghị rất khôn khéo, tuy ông không có bất kỳ lời nhận xét hay dànhriêng những đoạn so sánh nào, nhưng với tâm lý người đọc, họ sẽ tự rút ra.Đặc biệt với cái kết bất ngờ dành cho số phận các nhân vật, chúng takhông khỏi ném những cái mỉa mai vào Homais. Đằng sau đó là một nỗi xótxa đến tận cùng cái xã hội thối nát lúc bấy giờ, khi công bằng về đạo lý đãkhông còn hiện hữu, tác giả vẫn dùng mặt tương phản để thể hiện tiếng nói23của mình. Hình ảnh hai gia đình nhà Bovary và Homais hoàn toàn trái ngượcnhau sau cái chết của Emma. Cái chết của nàng đã khiến chồng vô cùng đaukhổ, tuyệt vọng trong khi đây chính là cơ hội để tay dược sĩ “chuộc lại lỗilầm” về lọ thạch tín của hắn, hắn thể hiện mình vừa là người có tình nghĩavà học vấn uyên thâm. Với số nợ khổng lồ đó, dần dà, trong nhà của Charleskhông còn gì, chẳng ai đến viếng thăm hắn, danh tiếng trong vùng về vị bácsĩ giỏi cũng từ đó mà không còn. Ngược lại, sau những biến cố không mongmuốn của gia đình hàng xóm như thế, tên dược sĩ ngày càng giàu có, danhtiếng của hắn nổi lên không chỉ ở vùng mà lên tới tỉnh bởi những bài viết“tấn công ngầm” dành cho người mù mà y không chữa khỏi, đến nỗi ngườimù đó phải vào viện cứu tế, sau đó là hàng loạt sách in tâm huyết của hắnkhiến cho chính quyền phải nể sợ vài phần về “tay nghề” viết của hắn. Điềutồi tệ hơn nữa là Emma để lại đứa con gái, báu vật duy nhất của Charlesnhưng bé trở thành một đứa trẻ bệnh tật, nghèo khó trong khi những ngườibạn (con của Homais) của mình thì sống đầy đủ, chúng khiến Homais trởthành người cha sung sướng nhất. Và để thoát khỏi sự khủng hoảng về tinhthần này, chồng Emma đã chọn đến cái chết để kết thúc tất cả.Tác giả đã dành những dòng cuối cùng cho Homais, hắn đã đạt đượctham vọng bấy lâu nay là có được Huân chương Danh dự, trở thành tay dượcsĩ duy nhất trong vùng được mọi người tin tưởng. Với nhịp điệu chậm rãi ởcuối truyện, hàng loạt các mặt đối lập xuất hiện như thế, ta thấy rõ cái biquan, tuyệt vọng về cuộc đời. Khi những kẻ lương thiện như Charles suốtđời không làm điều gì hại người thì lại có một gia đình đổ vỡ và trong taykhông còn gì, kết thúc cuộc đời bằng cái chết. Trong khi đó, tên Homaischẳng có kiến thức, luôn tìm mọi cách để đạt được danh vọng thì lại bướclên bục vinh quang và sự nghiệp ngày càng tốt đẹp. Có thể nói thủ pháptương phản đã mang lại cho tác phẩm một sức mạnh châm biếm mãnh liệt.Qua ngòi bút giễu cợt con người mà không khỏi xót xa của nhà văn, chúngta đang nhìn thấy một bộ mặt thật của xã hội Pháp mà khiến ta khó lòngchấp nhận.Các nhà văn hiện thực phê phán nói chung và G.Flaubert nói riêng,bên cạnh việc tiếp thu truyền thống tốt đẹp của các nhà văn lãng mạn tiến bộthì G.Flaubert đã kết hợp được lý luận và thực hành trong vấn đề nghệ thuậtphản ánh chân thực cuộc sống, đã mô tả thực tế theo ấn tượng chủ quan của24mình. Trong tác phẩm Bà Bovary, G.Flaubert đã dùng chính giọng văn ngọtngào bóc phét của chủ nghĩa lãng mạn cực đoan - kẻ đã vẽ nên những “bứcmàn thơ mộng”, để từ đó ông thẳng tay vạch trần chất ti tiện, sự dối trá, lừabịp của xã hội tư sản biến chất đối với những con người yếu đuối, khốn khổ,mà điển hình trong tác phẩm chính là Emma Bovary. Điều đó được chứngminh qua việc ông sử dụng motif lãng mạn đang thịnh hành đương thời cùngvới giọng văn mượt mà của ông khi diễn tả những cuộc vui “lý tưởng” trongcuộc đời Emma như khi G.Flaubert diễn tả những ngày nàng còn ở trong tuviện, hay lần nàng được đến tham gia buổi khiêu vũ của giới thượng lưu,...Và bằng ngòi bút tinh tế, G.Flaubert đã mô tả chi tiết những cuộc ngoại tìnhlãng mạn quá sức đến mức lố lăng, trái luân lý của Emma và bọn nhân tìnhcủa nàng, hơn hết đây là những bằng chứng đanh thép lên án sự sa đọa củacon người bấy giờ đã ngu muội trở thành nạn nhân của chủ nghĩa lãng mạntiêu cực, của xã hội tư sản thối nát. Có thể nói, đây là một thủ pháp trả đũađộc đáo theo kiểu “gậy ông đập lưng ông”, dùng chính bản chất ti tiện củabọn nhà văn phản động để vạch trần bộ mặt đen tối của thực tế mà chúng đãcố tô son trát phấn để che đậy cuộc sống đớn hèn của chúng.Khi nhắc đến ngòi bút hiện thực của G.Flaubert qua Bà Bovary, chúngta cũng nên chú ý đến thủ pháp tạo nhịp điệu cho giọng văn của ông, nó đãgóp phần làm cho tác phẩm thêm sinh động và mang giá trị hiện thực cao.Mà khi nhìn khái quát cuộc đời của Emma thì ta sẽ bắt gặp chuỗi “hi vọng thất vọng” nối nhau và có sự hoán đổi mức độ giữa hai hiện tượng tâm lítrong nội tâm nhân vật này. Khi mới bắt đầu cuộc sống hôn nhân, Emma ấpủ vô vàn hi vọng về một tình yêu lãng mạn nhưng rồi nàng buồn nản vìCharlse là một anh chàng sống thực tế mà theo Emma đó là một người rất“vô vị” trong chuyện tình yêu. Sau đó, Emma lại thấy hạnh phúc và mongmuốn một ngày tháng Mười lại được ngài hầu tước Andervilliers mời đếnnhà để khiêu vũ, nhưng dù nàng đã chờ mong mỏi mòn thì ngày ấy vẫnkhông đến. Càng ngày Emma càng thấy chán khi ở bên Charlse và thế làLeon dần trở thành người tình trong mộng của Emma, vì so với Charles thìLeon có vẻ hiểu biết về đời sống và lãng mạn hơn, tuy nhiên tình yêu chưakịp nở hoa thì Leon đã hèn nhát bỏ rơi nàng. Trải qua thời gian dài Emmasống đau khổ với những kỷ niệm đẹp của mối quan hệ yêu đương mập mờvới Leon thì nàng lại tìm thấy niềm hi vọng mới về một tình yêu thật sự với25

Tài liệu liên quan

Bút pháp ước lệ của Nguyễn Du
- 2
- 987
- 1
Cảm quan hiện thực về chiến tranh trong tiểu thuyết thượng đức của nguyễn bảo
- 25
- 602
- 0
Đóng góp của nguyễn mộng giác trong việc thể hiện đề tài lichị sử qua tiểu thuyết sông côn mùa lũ
- 83
- 601
- 8
Báo cáo khoa học: Trạng thái hiện sinh của con người trong tiểu thuyết một nỗi đau riêng ppt
- 6
- 655
- 3
Nghịch dị trong nghệ thuật khắc họa chân dung nhân vật của Oe Kenzaburo (Qua tiểu thuyết "Một nỗi đau riêng") potx
- 10
- 678
- 4
Khả năng hiện thực của kinh tế Việt Nam khi hội nhập - 2 pot
- 5
- 265
- 0
Bút pháp ước lệ của Nguyễn Du (Qua cảnh Thúy Kiều đưa tiễn Thúc Sinh) doc
- 5
- 521
- 1
Nghệ thuật tự sự của Dư Hoa qua tiểu thuyết Chuyện Hứa Tam Quan bán máu
- 80
- 1
- 4
Phân tích giá trị hiện thực và nhân đạo qua hình tượng nhân vật chí phèo của nam cao
- 5
- 1
- 2
Phân tích Bút pháp kí sự của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh
- 3
- 614
- 0