CÁC LÝ THUYẾT XÃ HỘI HỌC HIỆN ĐẠI - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.doc) (11 trang)

Trang chủ

Khoa học xã hội

Xã hội học

CÁC LÝ THUYẾT XÃ HỘI HỌC HIỆN ĐẠI

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (149.67 KB, 11 trang )

CÁC LÝ THUYẾT XÃ HỘI HỌC HIỆN ĐẠIPhần 4 - Chương 9:Thuyết cấu trúc - chức năng của Robert MertonDanh sách nhóm :1. Nguyễn Thị Phượng ( 03/ 08/ 1990 ) _ Nhóm Trưởng.2. Nguyễn Thị Tâm3. Trần Thị HoaBảng phân công công việc cụ thể giữa các thành viên trong nhóm:Tất cả các thành viên trong nhóm cùng đọc tài liệu và đưa ra cách làm cho bài tậpcủa nhóm. Tuy nhiên công việc cụ thể của mỗi người như sau:Họ tên thànhtrong nhómviên Công việc cụ thể1. Nguyễn Thị TâmĐọc sách và tìm trên mạng về tiểu sử củaRobert Merton.2. Trần Thị HoaĐọc tài liệu và vẽ lý thuyết cấu trúc chứcnăng, lý thuyết trung bình, quan niệm về hệvai trò3. Nguyễn Thị PhượngVẽ hệ tọa độ phân loại chức năng, Cấu trúcchức năng thay thế, và tổng kết lại các phầnchỉnh sửa hoàn chỉnh bài rồi gửi qua gmail chothầy.- MỤC LỤC 1. Vài nét về tiểu sử của Robert Merton.2. Sơ đồ hoá về thuyết cấu trúc - chức năng của Robert Merton.3. Lý thuyết trung bình.4. Hệ tọa độ phân loại chức năng.5. Cấu trúc chức năng thay thế.6. Lý thuyết chức năng về sai lệch xã hội.7. Quan niệm về hệ vai trò.1. Vài nét về tiểu sử của Robert Merton.Robert K .Merton (1910-2003) sinh ra trong một gia đình người Do Tháidi cư sang Mĩ sinh sống tại Thành phố Philadelphia. Một trong những lýthuyết nổi tiếng của ông là lý thuyết về sự lệch chuẩn. Công trình khoa họcnổi tiếng nhất của ông là cuốn “Lý thuyết xã hội và cấu trúc xã hội” – 1968.2. Sơ đồ hoá về thuyết cấu trúc - chức năng của Robert Merton.Thuyết cấu trúc - chứcnăngcủa Robert MertonQuan niệmvề lý thuyếttrung bìnhQuan niệmvề chứcnăngLý thuyếtchức năng vềsai lệch XHGIẢI THÍCH SƠ ĐỒ:Thuyết cấu trúc - chức năng của Robert Merton gồm có:- Quan niệm về lý thuyết trung bình.- Quan niệm về chức năng.- Lý thuyết chức năng về sai lệch xã hội.- Quan niệm về hệ vai trò.Quan niệmvề hệ vai trò3. Lý thuyết trung bình:Hệ thống lý thuyếtXHHCơ sởBổ sungLý thuyết trungbìnhĐịnh hướngKhái quátNghiên cứu thựcnghiệm---Giải thích sơ đồ:Lý thuyết trung bình là kết quả của hệ thống lý thuyết XHH và nhữngnghiên cứu thực nhgiệm. Hệ thống lý thuyết XHH là cơ sở cho lýthuyết trung bình và đồng thời lý thuyết trung bình cũng góp phần bổsung hệ thống lý thuyết đó.Lý thuyết trung bình góp phần định hướng cho những nghiên cứu thựcnghiệm và đồng thời nghiên cứu thực nghiệm cũng khái quát cho lýthuyết trung bình.Theo ông, nhiệm vụ của xã hội học hiện đại là phát triển những lýthuyết chuyên biệt áp dụng vào từng lĩnh vực nhất định như lý thuyếtvề lý thuyết về hành vi sai lệch, lý thuyết về chuyển giao quyền lực vànhững lý thuyết khác.Thuyết cấu trúc chức năng là sự giải thích một hiện tượng xã hội bằngcách chỉ ra hệ quả (chức năng) của nó đối với những cấu trúc mà nó làmột bộ phận cấu thành.4. Hệ tọa độ phân loại chức năng. Khái niệm “phản chức năng”:Là những hệ quả làm cản trở, thậm chí gây rối loạn, làm giảm khảnăng tồn tại, thích ứng của cấu trúc. Phân loại chức năng:Hệ tọa độ phân loại chức năng – Merton.TrộiPhi chức năngtrộiChức năngtrộiTiêu cựcTích cựcPhi chức nănglặnChức năng lặnLặnGiải thích sơ đồ:- Một đóng góp lớn của Merton đối với chủ thuyết chức năng trong xãhội học là việc phát hiện ra sự loạn phản chức năng (còn gọi là phichức năng hay phản chức năng).- Một đóng góp quan trọng khác của Merton là việc phân loại chứcnăng trội và chức năng lặn dựa vào mức độ biểu hiện của chúng.+ Merton chỉ ra cách phân tích chức năng là phải vượt qua quan niệmthông thường về mục đích, ý nghĩa mà các chủ thể gán cho sự vật, hiệntượng để xác định chính xác, khách quan tác dụng của chúng.+ Khi tìm hiểu thiết chế xã hội và tổ chức xã hội, cần chỉ ra đâu là hệquả không chủ định, chưa thấy rõ, chưa biểu hiện công khai và đâu là hệquả chủ định, thấy rõ, công khai.5. Cấu trúc chức năng thay thế.Giáo dụcNhàtrườngĐào tạoQuản lýGia đìnhTạo việclàm---Giải thích sơ đồ:Mỗi một tổ chức đều có một chức năng riêng chủ yếu và đặc trưngcho mình. Tuy nhiên, cũng có lúc nhiều tổ chức có chức năng thay thếcho nhau. Như trên sơ đồ ta thấy gia đình và nhà trường là hai tổ chứckhác nhau có những đặc trưng riêng nhưng cũng có chức năng thaythế cho nhau. Cả hai đều có những chức năng chung như: giáo dục,đào tạo, quản lý, tạo việc làm cho các cá nhân… và chúng có thể thaythế những chức năng này cho nhau. Khi mà một trong hai không hoặckém thực hiện những chức năng của mình thì sẽ có cái khác thay thếmình thực hiện chức năng đó. Điều đó cũng nhằm đảm bảo cho sự cânbằng và phát triển của các cá nhân trong xã hội.Merton chỉ ra những nhu cầu chức năng cần phải đáp ứng để xã hộivận hành một cách bình thường và gọi chúng là “những điều kiện tiênquyết về mặt chức năng đối với xã hội”.Ông cho rằng không nhất thiết mỗi thiết chế xã hội chỉ đáp ứng mộtloại nhu cầu xã hội. Mà trên thực tế, trong xã hội luôn có “các cấu trúcchức năng thay thế nhau” để thỏa mãn các yêu cầu chức năng mà xãhội đặt ra.Một chức năng có thể do hai hay nhiều hơn các tổ chức, thiết chế xãhội cùng có khả năng thực hiện (nghĩa là những thiết chế hiện hành,đang được duy trì không phải vì chúng thực sự cần thiết và thực sự tốthay có lợi cho xã hội; mà chẳng qua chúng có cơ chế để tồn tại và cókhả năng để duy trì sự tồn tại của chúng bất chấp việc chúng có thựcsự cần thiết hay có chức năng hay không.- Các thiết chế xã hội luôn luôn có khả năng thay thế lẫn nhau trongviệc đáp ứng những nhu cầu cần thiết cho sự vận hành và hoạt độngcủa xã hội.6. Lý thuyết chức năng về sai lệch xã hội. Định nghĩa “sự lệch chuẩn”:Là sự không phù hợp, sự “lệch pha” giữa mục tiêu văn hóa và phươngtiện được thiết chế hóa. Do xác định sai mục tiêu văn hóa hoặc chọn saiphương tiện mà hành động bị coi là lệch chuẩn, là sai lệch, thậm chí là tộiphạm. Sự lệch chuẩn xã hội:Là do sự lệch lạc so với chuẩn mực xã hội trong việc lựa chọn một tronghai thành tố quan trọng nhất của cấu trúc hành động, đó là mục tiêu vàphương tiện.Bảng lý thuyêt chức năng sai lệch XH.Thứ tự12345Loại hành độngKiểu thỏa hiệpKiểu đổi mớiKiểu nghi thứcKiểu thoái luiKiểu nổi loạnPhương tiện+++-Mục tiêu+++-Giải thích sơ đồ:Dấu (+) : Xã hội chấp nhận.Dấu (-) : Xã hội bác bỏ.- Merton phân biệt năm kiểu hành động thích nghi với xã hội như sau:+ Kiểu thỏa hiệp (+ +): Khi cả mục tiêu văn hóa và phương tiện được chủthể lựa chọn đều phù hợp với hệ các giá trị, chuẩn mực xã hội và do vậyđược xã hội hoàn toàn chấp nhận.+ Kiểu đổi mới (+ -): Đây là kiểu hành động nhằm mục tiêu đã được chấpnhận nhưng bằng những phương tiện và cách làm mới mà xã hội có thểchưa hay không chấp nhận.+ Kiểu nghi thức (- +): Đây là kiểu hành động tuân theo các thủ tục, cácquy định và sử dụng các phương tiện được thừa nhận, nhưng lại khôngnhằm vào mục tiêu văn hóa được xã hội chấp nhận.+ Kiểu thoái lui (- -): Đây là kiểu hành động mà cả mục tiêu và phươngtiện của nó đều không được chấp nhận.+ Kiểu nổi loạn(+ - + -): Đây là kiểu hành động hướng tới mục tiêu mớiđược đặt ra để thay thế cho những mục tiêu cũ và sử dụng phương tiệnmới thay thế cho phương tiện cũ.→ Lý thuyết trung gian của Merton về sự lệch chuẩn chưa giải thích đầyđủ và chi tiết tại sao và khi nào thì xuất hiện từng loại hành vi sai lệch.Nhưng dựa vào các cách phân tích cấu trúc – chức năng, Merton đã đưara được bảng phân loại các kiểu quan hệ giữa con người và xã hội. Dựavào đó có thể xây dựng các nghiên cứu thực nghiệm về vấn đề sai lệch xãhội.7. Quan niệm về hệ vai trò.Cá nhânHệ vai tròSinh viênHọctậpThànhviên tronglớpLớptrưởngĐoànviênNghiêncứuGiải thích sơ đồ: Nhìn trên sơ đồ trên ta thấy ứng với một cá nhân là có một hệ vai trò.Ví dụ với vị thế của một sinh viên thì khi đó có vai trò học tập vàcũng có vai trò là một thành viên trong lớp, một đoàn viên, một ngườinghiên cứu hay cũng có thể kiêm thêm vai trò của một người lớptrưởng. Khái niệm “hệ vai trò” : là chỉ một cấu trúc gồm các vai trò và cácquan hệ của chúng mà cá nhân thực hiện khi nắm giữ một vị thế xãhội nhất định. Merton quan niệm rằng một vị thế có nhiều vai trò mà ông gọi là “hệvai trò”. Ông đặc biệt quan tâm tới hệ vai trò bởi vì khái niệm này liên quantrực tiếp tới chức năng. Vai trò chính là chức năng mà hành vi cá nhânhay thiết chế xã hội đảm nhận thực hiện. Hệ vai trò thực chất là hệthống các chức năng và phản chức năng, chức năng trội và chức nănglặn có liên quan chặt chẽ với nhau.KẾT LUẬN:Tóm lại, đóng góp của Robert Merton cho chủ thuyết cấu trúc - chứcnăng là quan niệm về lý thuyết trung bình, quan niệm về chức năng, lýthuyết chức năng về sai lệch xã hội và quan niệm về hệ vai trò. Nhữngđóng góp của ông đã đặt ra một loạt những vấn đề nghiên cứu quantrọng trong xã hội học. Đó là sự tìm hiểu tác động của cấu trúc xã hộiđối với việc hình thành hệ vai trò, xem xét cách thực hiện hệ vai trò đểđảm bảo tính cân bằng, ổn định và giải quyết những mâu thuẫn, xungđột có thể xảy ra giữa các vai trò. Nghiên cứu của ông cũng góp phầnxây dựng các nghiên cứu thực nghiệm về vấn đề sai lệch xã hội, như làmột giải pháp lý luận làm cầu nối giữa hệ thống xã hội học với nghiêncứu thực nghiệm.- DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lịch sử & lý thuyết xã hội học, Lê Ngọc Hùng, Nxb Khoa học xã hội,2008.2. Xã hội học, Phạm Tất Dong – Lê Ngọc Hùng, Nxb Đại học Quốc giaHà Nội, 2001.3. Các lý thuyết xã hội học hiện đại, Guter Endruweit (chủ biên), NxbThế Giới, Hà Nội, 1999.4. Nhập môn lịch sử xã hội học, Hermann Korte, Nxb Thế Giới, Hà Nội,1997.

Tài liệu liên quan

Bài tiểu luận Lý thuyết xã hội học (37 trang
- 181
- 1
- 3
Tài liệu Các lý thuyết cấu trúc vốn hiện đại ppt
- 11
- 1
- 7
tiểu luận: lý thuyết xã hội học pot
- 40
- 1
- 1
LÝ THUYẾT XÃ HỘI HỌC
- 20
- 1
- 1
Thuyết trình: Sự thống nhất trong tính đa dạng của các lý thuyết xã hội học
- 15
- 669
- 0
Các lý thuyết cấu trúc vốn hiện đại pptx
- 10
- 468
- 0
Các lý thuyết cấu trúc vốn hiện đại doc
- 19
- 534
- 1
CHỦ THUYẾT XÃ HỘI HỌC HIỆN ĐẠI docx
- 23
- 1
- 16
Các lý thuyết cấu trúc vốn hiện đại ppsx
- 11
- 339
- 0
Các lý thuyết cấu trúc vốn hiện đại - Phần 2 potx
- 6
- 280
- 0