Các Phương Pháp điều Trị Run Vô Căn - Dược Phẩm Đông Tây

Nguyên nhân gây run

Run vô căn xảy ra do sự xuất hiện các tín hiệu thần kinh bất thường trong não, gây rối loạn về phối hợp vận động cơ. Nghiên cứu cho thấy có nhiều vùng não cùng tham gia tạo thành và dẫn truyền các tín hiệu bất thường, bao gồm tiểu não, nhân đỏ (red nucleus) – thành phần cấu tạo của não giữa, cùng với chất đen (substantia nigra), 2 nhân cầu nhạt (globus pallidus), đồi thị và vỏ não. Đường đi của tín hiệu thần kinh qua các vùng não kể trên có thể là cơ sở của phương pháp cấy thiết bị kích thích vùng đồi thị để ngắt dẫn truyền trong điều trị run vô căn.

Nguyên nhân gây ra các tín hiệu bất thường hiện chưa được biết chính xác, tuy nhiên nó có thể liên quan tới yếu tố di truyền (người có bố mẹ hoặc anh chị em ruột bị run vô căn, sẽ mang 50% nguy cơ mắc bệnh này), các chất độc hại trong môi trường (thuốc trừ sâu, hóa chất nhuộm, khói xe…), tình trạng thoái hóa, lão hóa não, hoặc một số thuốc điều trị bệnh.

Điều trị run vô căn

Nếu run vô căn chưa gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng sống và sinh hoạt hàng ngày, thì không nhất thiết phải điều trị. Các trường hợp khác có thể lựa chọn một hoặc nhiều phương pháp điều trị dưới đây để làm giảm các triệu chứng run, ngăn ngừa run vô căn tiến triển nặng lên.

Run vô căn chủ yếu xảy ra ở tay

Điều trị không dùng thuốc

Một số người mắc chứng run vô căn sẽ giảm được run khi đeo thêm vật nặng vào cổ tay. Mặc dù chỉ có một tỷ lệ nhỏ người bệnh cảm thấy khá hơn bởi các triệu chứng run giảm xuống rõ rệt, nhưng đây là một phương pháp đáng để thử.

Các chuyên gia thần kinh cho biết, sự lo lắng, căng thẳng thường ở người bệnh gặp khi mới xuất hiện triệu chứng run vô căn có thể khiến cho tình trạng run trở nên tồi tệ hơn. Do đó, các liệu pháp tâm lý, kỹ thuật thư giãn làm giảm căng thẳng, sẽ hiệu quả trong việc ngăn ngừa run vô căn tiến triển nặng hơn.

Người bệnh cần tránh một số loại thuốc khiến run nặng lên như thuốc chống loạn thần, acid valproic, corticosteroid, một số thuốc chống trầm cảm và nhóm thuốc chủ vận adrenergic... Họ cũng cần tránh các chất kích thích như caffeine, cồn, nicotin; và đánh giá chức năng tuyến giáp, bởi bệnh cường giáp có thể gây các triệu chứng run tương tự bệnh run vô căn.

Thuốc điều trị run vô căn

Hiện nay các thuốc điều trị run vô căn chủ yếu tác động làm giảm tạm thời triệu chứng và không dùng kéo dài do tác dụng phụ của thuốc gây ra. Chính vì vậy, cần có chỉ định của bác sỹ khi sử dụng, và cần cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ, tức là mức độ ảnh hưởng của triệu chứng run người bệnh đang gặp phải so với ác tác dụng bất lợi của thuốc khi sử dụng.

Các thuốc được sử dụng nhiều nhất là chẹn beta adrenergic như propranolol (Inderal) và chống động kinh primidone (Mysoline).

- Primidone: là thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh động kinh trước khi được biết đến với vai trò điều trị bệnh run vô căn. Đây là loại thuốc ưu tiên điều trị chứng run vô căn, bởi hiệu quả của nó đã được chứng minh qua nhiều thử nghiệm lâm sàng với 60 – 100% người bệnh có đáp ứng tích cực với loại thuốc này. Một số người bệnh khi bắt đầu dùng thuốc có thể gặp “hiện tượng liều đầu tiên” với các biểu hiện như đứng không vững, chóng mặt, buồn nôn. Tuy nhiên tình trạng trên chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Người bệnh cần được hướng dẫn sử dụng thuốc bằng cách tăng liều từ từ để hạn chế tác dụng phụ khác của primidone là an thần.

- Propranolol: là một loại thuốc chẹn beta giao cảm có hiệu quả với khoảng 40 – 50% số người bệnh run vô căn nhờ tác dụng làm giảm run đầu, run giọng nói. Tuy nhiên, loại thuốc này không nên sử dụng cho người bị hen suyễn, khí phế thũng, suy tim sung huyết hoặc block tim, cần thận trọng khi dùng cho người mắc đái tháo đường đang điều trị bằng insulin. Thuốc nhóm này có thể giảm và tác dụng phụ sung huyết hoặc block tim, nhiều thuốc chẹn giao cảm khác có ít tác dụng phụ hơn bao gồm atenolol, nadolol, metoprolol và timolol. Nếu cả primidone và propranolol không có hiệu quả khi sử dụng đơn độc, có thể kết hợp chúng với nhau với liều lượng phù hợp với tình trạng của người bệnh.

Run vô căn có thể điều trị bằng nhiều loại thuốc

- Dẫn xuất benzodiazepin: như clonazepam, cũng được dùng trong điều trị run vô căn nhưng có nhiều tác dụng phụ, bao gồm an thần và gây nghiện. Các thuốc khác cùng loại như gabapentin, topiramate và methazolamide cũng được sử dụng khi người bệnh không đáp ứng với các loại thuốc thường dùng.

- Tiêm độc tố Botulinum: chỉ dùng cho người bệnh nhân bị run nặng ở đầu và giọng nói, ít trường hợp run tay được cải thiện từ phương pháp này.

Thảo dược với run vô căn

Do sự giới hạn về thời gian điều trị vì các tác dụng phụ mà thuốc tây y gây ra cho người sử dụng Vì vậy một xu hướng mới là sử dụng liệu pháp xanh trong hỗ trợ điều trị run vô căn đang được các chuyên gia thần kinh và người bệnh hướng đến. Trên thế giới cũng đã tiến hành nhiều nghiên cứu chứng minh hiệu quả của các thảo dược điều trị run theo y học cổ truyền như Thiên ma, Câu đằng. Tác dụng của 2 thảo dược đã được chứng minh như an thần, trấn tĩnh, giảm run giật, ổn định tính dẫn truyền, bảo vệ tế bào thần kinh thông qua việc ức chế các độc tố kích thích thần kinh, giảm nhiễm độc thần kinh bởi quá trình stress oxy hóa, làm chậm lại quá trình lão hóa và tăng cường chức năng của tế bào thần kinh.

Phẫu thuật điều trị run vô căn

Khi người run vô căn không thể kiểm soát được các cơn run của mình bằng các biện pháp trên, họ sẽ được chỉ định phẫu thuật nếu có điều kiện sức khỏe và kinh tế phù hợp. Loại phẫu thuật được sử dụng khá phổ biến hiện nay là kích thích não sâu (DBS): bằng cách dùng các điện cực tần số cao để kích thích não. Lợi thế của phương pháp này là dễ kiểm soát, ít tác dụng phụ và có thể đảo ngược các triệu chứng của người run vô căn.

Trước khi tiến hành phẫu thuật, người bệnh cần được hội chẩn để đánh giá chi tiết tình trạng sức khỏe, loại thuốc họ đang dùng để điều trị tối ưu. Hầu hết bệnh nhân (80 - 90%) giảm được đáng kể triệu chứng run vào cuối liệu trình điều trị.

Run vô căn đang có xu hướng trẻ hóa, mặc dù không ảnh hưởng ngay đến tính mạng nhưng nó để lại nhiều rào cản trong cuộc sống. Chính vì vậy, phát hiện và điều trị run vô căn sớm sẽ giúp người bệnh có một cuộc sống chất lượng hơn. Ngoài việc kiên trì điều trị, họ cần phải giảm căng thẳng lo lắng, luyện tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và hạn chế dùng chất kích thích, mới có được hiệu quả mong muốn.

Biên tập viên sức khỏe Đông Tây

Tham khảo: http://www.hopkinsmedicine.org

BTV Lan Anh